Milli gelirde ilk kez İtalya’yı geçtik

Turkuvaz Medya’nın organize ettiği 5. Finansın Geleceği Zirvesi ve 13. Para Sohbetleri Zirvesi, Türkiye finans sektörünün önde gelen isimlerini bir araya getirdi. Zirvenin açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin son 23 yılda dünya ortalamasının üzerinde bir büyüme gösterdiğini vurgulayarak, “Son 23 yılda Türkiye ekonomisi yıllık ortalama yüzde 5.4 büyüdü. Bu süre zarfında dünya ortalaması ise yüzde 3.5 civarındaydı. Görünüşte küçük olan bu farkın uzun vadede büyük etkileri var; bugün kişi başına gelirin Avrupa Birliği ortalamasına oranı yüzde 38’den yüzde 70’e yükseldi” dedi.

TÜRKİYE EKONOMİDE LİG ATLAMAYA HAZIR
Yılmaz, enflasyonla mücadelenin öncelikli hedef olduğunu belirterek, bu süreçte büyüme ve istihdamı gözeten dengeli bir politika izlenmeye devam edileceğini açıkladı. “Hedefimiz, mevcut kapasitemizi koruyarak Türkiye’yi daha yüksek gelirli bir ekonomiye dönüştürmek” diyen Yılmaz, finansal istikrarı sağlama çabalarının her zaman ön planda olacağını ifade etti. Dünya Bankası’nın değerlendirmesine göre Türkiye, 2002’de alt-orta gelir grubunda yer alırken, günümüzde yüksek gelirli ülkeler arasına katılma aşamasına geldi. Bu durum, Türkiye’nin ekonomik tarihinde önemli bir başarı olarak kaydedildi.

PANDEMİDE GÜCÜMÜZÜ KORUDUK
Yılmaz, Türkiye’nin pandemi döneminde ekonomisini koruyan nadir ülkelerden biri olduğunu vurguladı ve “Bazı ülkeler aşırı hatalar yaptıklarını kabul ediyor. Bugün hala öncesindeki seviyelere ulaşamayan ekonomiler var. Türkiye ise bu süreci başarılı bir şekilde yönetti ve bu dönemde güçlenerek çıktı” şeklinde konuştu. Yılmaz, Türkiye’nin bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 3.7 büyüme kaydettiğini, sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüme oranlarının sırasıyla yüzde 6.5 ve yüzde 4.6 olduğunu belirtti. Tarım sektörü ise olumsuz hava koşulları nedeniyle daralma yaşadığını ifade etti.

1.5 TRİLYON $
Nominal milli gelirin 1.5 trilyon doları geçeceğini belirten Yılmaz, “Bu önemli bir eşik. Orta Vadeli Program’da 2025 yılında yüzde 3.3 büyüme hedefliyoruz ve yıl sonunda bunun üzerinde bir sonuç bekliyoruz. Eğer IMF tahminleri gerçekleşirse, Türkiye nominal milli gelirde dünyanın 16. en büyük ekonomisi olacak. Geçen yıl satın alma gücü paritesi açısından dünyanın 12. büyük ekonomisi konumundaydı ve bu yıl 11. sıraya yükselecek. Bu, Türkiye’nin tarihi ilk kez İtalya’yı geçerek Avrupa’nın 4. büyük ekonomisi olacağı anlamına geliyor” dedi. Yılmaz, Türkiye’nin 1960’larda İtalya’yı referans alarak hedef belirlediğini hatırlatarak, bugünkü başarının kalkınma hikayesindeki önemli bir dönüm noktası olduğunu vurguladı.

İşgücü piyasasında güçlü bir performansın sürdüğünü belirten Yılmaz, 2025 Ekim ayında mevsimsel düzeltme ile işsizlik oranının yüzde 8.5 olmasını, son 30 aydır bu oranın tek hanelerde kalmasını beklediklerini söyledi. Yılmaz, mali disiplinin sürdüğünü ve son 3 yılda 90 milyar doları bulan deprem harcamalarına rağmen bütçe açığının milli gelire oranının bu yıl yüzde 3.6’ya gerilemesini öngördüklerini dile getirdi. 2025 yılı ikinci çeyreğinde Türkiye’nin genel yönetim borç stokunun milli gelire oranı yüzde 24 iken, Avrupa Birliği’nde bu oranın yüzde 82, gelişmekte olan ülkelerde ise yüzde 69 olduğunu hatırlattı. Yılın başından 28 Kasım 2025’e kadar uluslararası rezervlerin yaklaşık 85 milyar dolar artarak 183.2 milyar dolara ulaştığını belirtti.

TL’NİN PAYI 2 KAT ARTTI
Cevdet Yılmaz, dolarizasyonun belirgin şekilde gerilediğini, Türk Lirası mevduatların son iki yılda yaklaşık iki kat artarak yüzde 60’ların üzerine çıktığını belirtti. Ekim ayı itibarıyla bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün 44.1 trilyon lira, kredilerin 21.6 trilyon lira ve mevduatın 25.4 trilyon lirayı bulduğunu aktardı. Takipteki alacak oranının bir miktar artmış olmasına rağmen yüzde 2.4 seviyesinde kalmasının makul olduğunu vurguladı. Bankacılık sektörünün sermaye yeterliliği oranının yüzde 18.9 ile yasal asgari oran olan yüzde 8’in oldukça üzerinde olduğunu belirten Yılmaz, sektördeki dayanıklılık ve verimliliğin altını çizdi. Yılmaz, katılım bankacılığı sektörünün büyümesinin memnuniyet verici bir gelişme olduğunu da ekledi.

YABANCININ GÜVENİ ARTIYOR
Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımlar, 2023 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yıla göre yüzde 46 artarak 11.4 milyar dolara ulaştı. Yılmaz, bu gelişmelerin uluslararası yatırımcıların Türkiye ekonomisine olan güvenini pekiştirdiğini dile getirdi. CDS risk primindeki düşüş de güvenin başka bir göstergesi olarak öne çıkıyor, CDS’in 2023 Mayıs’ında 700 baz puanlara kadar yükselirken, bugün 230 baz puan düzeyine kadar düştüğünü belirtti.

ENFLASYONDA HEDEF TEK HANE
Enflasyonla mücadelede uygulanan para politikası, maliye politikası ve makroihtiyati tedbirlerin kararlı bir şekilde sürdüğünü belirten Yılmaz, 2024 Haziran’ında başlayan dezenflasyon süreci ile yıllık enflasyonun 44 puandan fazla düşerek 2025 Kasım’da yüzde 31.1’e gerileyeceğini açıkladı. 2026’da enflasyonu yüzde 20’nin altına, 2027’de ise tek haneli seviyelere çekmeyi hedeflediklerini ifade eden Yılmaz, bu hedefe ulaşırken büyüme potansiyelini de kademeli olarak artırmayı amaçladıklarını sözlerine ekledi. Arz yönlü politikalarla, özellikle sosyal konut ve gıda alanında enflasyonla mücadeleyi desteklerini vurguladı.

FON PİYASASINA ZARAR VERMEYİZ
Yatırım fonlarına yönelik spekülatif söylemlere cevap veren Yılmaz, yatırım fonlarının portföy değerinin 326 milyar liradan 7.9 trilyon liraya yükseldiğini belirterek, bunun Türkiye sermaye piyasaları için kritik bir gelişme olduğunu ifade etti. Kamuoyunda yanlış algılanan bazı düzenlemeler olduğunu ifade eden Yılmaz, yatırımcıları olumsuz etkileyecek herhangi bir düzenlemenin gündemde olmadığını, yanlış anlamaların farkında olduklarını, ancak gerçeğin tam tersini ortaya koyduğunu belirtti.

İHRACAT 393 MİLYAR DOLARI GEÇTİ
Dış talep zayıf olmasına rağmen, mal ve hizmet ihracatının kasım itibarıyla 393 milyar doları aştığını belirten Yılmaz, bu durumun cari denge üzerinde olumlu etkisi olduğunu belirtti. Tarihi yüksek seviyelere ulaşan ihracat gelirlerinin etkisiyle, cari açığın milli gelire oranının yıl sonunda yüzde 1.4 seviyesinde gerçekleşmesini beklediklerini vurguladı.

PARMAKLA GÖSTERİLEN BAŞARI HİKAYESİ
5. FİNANS Zirvesi’nde Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, gelecekte dijitalleşmenin önemine değinerek, Türkiye’nin finans sektörünün dijitalleşme alanında birçok ülkeyi geride bıraktığını söyledi. “Finans sektörü, Türkiye’de dijitalleşmenin en ileri düzeyde olduğu alanlardan biri olarak öne çıkıyor ve bu başarı, yalnızca bankacılıkta değil, sigorta ve geleneksel sermaye piyasalarında da görülüyor” şeklinde konuştu.

AMACIMIZ, SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR FİNANS PLATFORMU OLUŞTURMAK
Turkuvaz Medya Marka ve Pazarlama Grup Başkanı Sinan Köksal, finans sektörünün sadece ekonomik büyümenin değil, risk yönetiminin, sürdürülebilirliğin ve yatırımların yön bulduğu stratejik bir alan olduğunu vurgulayarak, “Amacımız, Türkiye’nin finansal farkındalığını artıracak sürdürülebilir bir platform oluşturmaktır” diye belirtti.

GÜÇLÜ SPONSOR DESTEĞİ
Ana Sponsor: Emlak Katılım, Fiba Faktoring, Halkbank, İstanbul Finans Merkezi, Takas İstanbul, Tera Holding/Tera Bank, Trendyol, Turkcell, Türk Hava Yolları, Türk Altın, Türk Telekom, Vakıf Yatırım, Ziraat Bankası.
Co Sponsor: arsaVev, Kuzu Grup.
Destek Sponsor: Artaş Holding, Cengiz Holding, Corendon Airlines, Ekmas, Finansal Kurumlar Birliği, İntegral Yatırım, Koleksiyon, Kuzey Marmara Otoyolu, Limak, PhillipCapital, Rams, Torkam Holding, Zeren Group.