Türkiye’de depremler denildiğinde akla ilk gelen illerden biri olan Konya, birçok kişi tarafından en güvenli bölge olarak görülmektedir. Ancak bu düşünce, belirli yanlış anlamalara dayanmaktadır. Konya, en aktif tektonik fay hatlarından oldukça uzakta yer alıyor gibi görünse de, bu büyük bir yanılgıdır.
Son yaşanan depremler, özellikle 26 Nisan’da meydana gelen 3,9 büyüklüğündeki sarsıntı ile dikkat çekmektedir. Ardından gelen 3,6 büyüklüğündeki deprem ise, bölgedeki sismik aktivitenin arttığını göstermektedir.
2023 Yılında 5 Büyüklüğünde Deprem!
Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Fetullah Arık, “Konya Fay Zonu üzerinde gerçekleşen en büyük deprem, 2023 yılı Ağustos ayında 5 büyüklüğünde oldu ve herhangi bir hasara yol açmadı. Bu depremin öncesinde de iki adet 4 büyüklüğünde deprem yaşandı; bu depremler bazı küçük binalarda döküntülere sebep oldu, fakat ciddi yapısal hasarlar oluşmadı,” dedi.
‘Diğer Yerlerle Kıyaslandığında Güvenli, Ama…’
Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya’nın deprem potansiyelini daha detaylı bir şekilde değerlendirirken şu noktaların altını çizdi:
— Diğer birçok yerle kıyasladığımızda, Konya’nın deprem açısından Türkiye’nin en güvenli yerlerinden biri olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu, Konya şehir merkezinin yıkıcı depremlerden etkilenmeyeceği anlamına gelmez.
— Deprem durumu, Bolu, Sakarya, Erzincan gibi illerle kıyaslandığında farklılık göstermektedir. Bu fark, fayların uzunluğu, türü ve deprem tekrar aralığı ile ilgilidir. Bölgedeki aktif fayların çoğu normal faylardan oluşmakta ve binlerce yıla varan deprem tekrarlanma aralıklarına sahiptir.
— Ancak bu fayların ne zaman yıkıcı bir deprem üretebileceği ve düzenli bir şekilde deprem oluşturup oluşturmadıkları bilinmediği için, bölgede orta büyüklükte bir depremin oluşma olasılığı her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
KONYA’DA BULUNAN FAYLAR NELER?
Prof. Dr. Arık, Konya’da yer alan faylar hakkında şu bilgileri paylaştı:
Deprem açısından potansiyel tehdit oluşturabilecek faylar iki ana grupta incelenebilir.
— 1- Akşehir, Tuz Gölü ve Ecemiş Fay zonları gibi bölgesel ölçekli faylar. Konya il merkezi alüviyal zemin üzerinde yer aldığı için bu faylarda meydana gelebilecek büyük bir deprem, özellikle yüksek katlı binalarda ciddi yıkımlara yol açabilir.
— 2- Ova/Havza kenarlarını belirleyen Konya, Cihanbeyli, Ilgın, Yunak, Tuzlukçu ve Altınekin gibi fay zonları. Yerleşim yerlerinin çoğu bu faylar üzerinde bulunuyor ve bazıları çok yakınlarında yer alıyor. Bu fayların üretebileceği büyük depremler, ciddi can kayıplarına ve hasara neden olabilir. Ayrıca, havzanın doğusunu sınırlayan Divanlar ve Göçü fayları, kuzeydeki Karaömerler Fayı ile Konya’nın batı kesiminden geçen Tatköy, Sille ve Meram-Dere fayları da potansiyel tehlike oluşturuyor.
KONYA’DA 6 VE ÜZERİ DEPREMLER MÜMKÜN MÜ?
Prof. Dr. Arık, “Akşehir Fay Zonu dışında diğer fayların meydana getirebileceği en büyük depremler genel olarak 5,5-6,5 büyüklüğünde olabilir,” diyerek, hasara yol açan ana etkenlerin zemin, deprem odağının derinliği, deprem merkezine olan mesafe ve bina yapısı olduğunu vurguladı. Devamında, “Diğer faktörleri sabit kabul ettiğimizde, sadece zemini göz önüne aldığımızda Hadim, Taşkent ve Bozkır gibi birkaç ilçe dışında, Konya il merkezi ve diğer ilçeler çoğunlukla alüvyon zemin üzerinde inşa edilmiştir. Alüvyon zeminin deprem sarsıntılarını büyütme gibi bir özelliği bulunmaktadır,” dedi.
