Kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Adalet Komisyonu’ndan geçerek Meclis Genel Kurul gündemine girdi. Salı günü Meclis Başkanlığı için yapılacak seçimin ardından görüşülmeye başlanacak ve 27 bin mahkûma cezaevinden çıkış imkânı sağlayacak teklifin, Kurban Bayramı’ndan önce yasalaşması hedefleniyor. Teklifin kabul edilmesiyle, 19 bin 800’ü mükerrir suçlu olmak üzere, cezaevlerinde bakılması güç ağır hasta, engelli ve yaşlı mahkûmlardan oluşan 27 bin kişi, cezaevlerinden çıkıp çifte bayram yaşama fırsatı bulacak. Cezaevlerinin kapasitesi 300 bin olmasına rağmen, şu anda 415 bin 732 hükümlü ve tutuklu bulunuyor. Bu mahkûmlardan 358 bini hükümlü, 57 bin 150’si ise tutuklu. Yeni kanun ile kapasitesinin 115 bin kişi üzerinde mahkûm barındıran cezaevlerinin bir ölçüde rahatlatılması hedefleniyor.
Mükerrir Suç Nedir?
Türk hukuk sisteminde ilk kez suç işleyip bu suçu tekrar edenlere farklı infaz rejimi uygulanmaktadır. Bu kişilere daha ağır ceza verilmesi anlamında tekerrür hükümleri uygulanıyor. Tekerrür infazı, daha önceden mahkûm olmuş bir kişinin, bu mahkûmiyetin kesinleşmesinden sonra kanunda öngörülen süre geçmeden yeni bir suçu işlemesi durumunu ifade ediyor. Buradaki ikinci suçu işleyen kısma “mükerrir” denir.
Bir kez tekerrür hükümlerinin uygulanması halinde, sanık bu kararın infazından sonra 3 veya 5 yıllık sürelerde kasten yeni bir suç işlemesi durumunda ikinci kez mükerrir kabul edilir.
Bu suçlar genellikle kasten öldürme, kasten yaralama, uyuşturucu ticareti, hırsızlık, gasp, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma olarak sıralanıyor. Sanığın ikinci kez mükerrir olması durumunda, kişi şartla salıverilme haklarından yararlanamaz ve aldığı cezanın tamamı infaz edilir. Ancak teklifle birlikte ikinci kez mükerrir olanlara şartlı salıverilme imkânı tanınmaktadır.
Komisyondan Geçen Teklif
TBMM Adalet Komisyonu’nda değişiklik yapılmadan kabul edilen teklif, 10 kanunda değişiklik öngörmektedir. 30 maddelik teklifin öne çıkan başlıkları şöyle:
* Ceza Süresi 1/10’u Yatacaklar İki yıldan az süreli ve “yatarı olmayan” suçlardan ceza alanlar bile en az beş gün cezaevinde kalacak. İki yılın altındaki suçlarda hükümlüler, denetimli serbestlikten yararlanabilmek için koşullu salıverilme tarihine kadar hükmün en az 1/10’unu cezaevinde geçirecekler. Geçici madde ile bu düzenlemenin, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen suçlar için uygulanmayacağı kabul edilmiştir.
* Çocuk Hükümlü Eğitim Evine Kasıtlı suçlardan toplam 3 yıl veya daha az hapis cezası alan çocuk hükümlülerin cezaları doğrudan çocuk eğitim evlerinde yerine getirilecektir.
* Ağır Hasta Mahkûma Konutta İnfaz Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almayan ağır hastalık veya engellilik durumu tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmlar, cezasını konutta infaz edebilecektir. Bu karar infaz hâkimi tarafından verilmekte.
* Konutta İnfaz Süreleri Artırıldı Kadın, çocuk veya 65 yaşını doldurmuş kişiler, cezaevinde 3 yıl, 70 yaşını doldurmuş kişiler 4 yıl, 75 yaşını doldurmuş kişiler 5 yıl, 80 yaşını bitirmiş kişiler 6 yıl veya daha az süreli hapis cezasını konutta çekebileceklerdir.
* Gebe Kadınlar için Konutta İnfaz Doğurduğu tarihten itibaren 6 ay geçen ve toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezası ile adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadınlar, infaz hâkiminin kararıyla cezalarını konutunda çekebilecek.
* İkinci Kez Mükerrir Suçluya Tahliye Yolu İkinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlüler, hapis cezasının 3/4’ünü iyi halli olarak infaz etmeleri durumunda koşullu salıvermeden yararlanabilecek.
* Mükerrir Suçluların Tahliye Durumu Değerlendirilecek Teklifin, ikinci kez aynı suçu işleyen mükerrir suçlulara tahliye olanağı sunduğu gerekçesi şöyle ifade edilmiştir: “Kanunda yapılan değişiklikle, ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme imkânı tanınmaktadır. Süreli hapis cezaları için koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacaktır. Hükümlünün salıverilmeden yararlanabilmesi ise iyi hâl değerlendirmesine bağlı olacaktır. Bu değerlendirme, hükümlünün kurallara uyumu, sorumluluklarını yerine getirme düzeyi, eğitim ve iyileştirme programlarına katılımı ile sosyal davranışları dikkate alınarak yapılacaktır.”
