Yapı Denetiminde Yeni Dönem: Komşu Binaya Zarar Veren Yanıyor!

Yeni inşa edilen bir binanın 15 yıl içinde yıkılması, inşaat sırasında komşu yapıya zarar verilmesi veya inşaata 3 ay içinde başlanmaması durumunda, yapı denetim kuruluşlarına ciddi yaptırımlar uygulanacak.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği” ile “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliği”ndeki değişiklikler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bu yeni düzenlemeler kapsamındaki yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili güncellemeler yapıldı. Önceden her yıl Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre güncellenen teminat tutarları, 2026 yılından itibaren Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek.

500 Metrekare Altındaki Binalara Denetim Kolaylığı

Yapı denetim hizmetlerinden yararlanan vatandaşlar için 500 metrekareye kadar olan yapıların Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutulmasıyla daha fazla kolaylık sağlandı.

Böylece, Bakanlığın zorunlu olarak atadığı kuruluş dışında, denetim hizmeti almakta zorlanan yapı sahiplerine, istedikleri yapı denetim firması ile sözleşme imzalama imkanı sunuldu.

Ayrıca, inşası tamamlanan ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk yaşayan vatandaşlar da bu değişiklikten faydalanarak daha kolay bir şekilde yapı denetim firmalarına ulaşabilecekler. Bu yapıların denetimi için belirlenen oran aralığı yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 olarak belirlendi.

Güçlendirme işlemleri içinse denetim hizmet bedeli, toplam bedelin en az yüzde 25’i oranında olacak.

3 Ayda İnşaat Başlanmazsa Sözleşme Feshedilebilecek

Yönetmelikte yapılan değişikliklerle sözleşme fesih gerekçeleri de güncellendi.

Artık 6 ay süresince hiç iş yapılmaması durumu 3 aya düşürüldü. Böylelikle, yapı denetim kuruluşları, inşaata 3 ay içinde başlanmadığında sözleşmeyi feshedebilecek.

Yapı denetim kuruluşlarının belirli kontrol görevlerini yerine getirmemesi durumunda da sözleşmenin feshine olanak tanıyan düzenlemeler eklendi.

Elektronik Dağıtım Tebliği Değişikliği ile 45 ve üzeri yapı denetim kuruluşu bulunan illerde alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabilecektir. Bununla birlikte, elektronik sistemde, vatandaşa önce bir yapı denetim firması önerilecek. Eğer vatandaş, bu firma ile 3 iş günü içinde sözleşme yapmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firma önerecek.

Yeni uygulama ile 1 Şubat 2026 tarihine kadar illerdeki aktif yapı denetim kuruluşlarının sayıları güncellenecek. Bu uygulama, İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla’da devreye alınmıştır.

Binaya Zarar Verilirse Faaliyet İzni İptal Edilecek

Ceza Tebliği Değişikliği ile, “taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” tanımı, “bu hasar nedeniyle yapının veya binanın yıkıldığının anlaşılması gerektiği” şeklinde güncellendi.

Yapı denetim kuruluşları, yapı kullanım izin belgesi aldıktan sonra bina 15 yıl içinde yıkıldığında faaliyetine son verilecek ve teminatı alınacak. Ayrıca, inşa sürecinde komşu bir yapıya zarar verilirse, yapı denetim kuruluşunun faaliyet izni iptal edilecek ve teminatına el konulacak.