İsrail-İran Gerginliği Hürmüz Boğazı’nda Deniz Taşımacılığını Tehdit Ediyor

İsrail’in İran’a yönelik saldırıları sonrası yaşanan çatışmalar, Hürmüz Boğazı’ndaki güvenlik kaygılarını artırdı ve bu durum petrol taşımacılığı maliyetlerinin önemli ölçüde yükselmesine yol açtı.

Basra Körfezi’nin girişinde bulunan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’nun petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretimini Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına bağlayan kritik bir geçittir.

Dünya genelinde deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık üçte birine sahip olan bu bölge, özellikle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi Orta Doğu ülkelerinin ham petrol ve kondensat sevkiyatında önemli bir rol üstlenmektedir. Hürmüz Boğazı’ndan günde yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürünü taşınmaktadır.

Bu bölgede gerçekleştirilen taşımaların büyük bir kısmı, Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerine yönelmektedir. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20’si de bu boğazdan geçmektedir.

Henüz doğrudan bir saldırı ya da boğazın kapatılması durumu yaşanmasa da, tanker operatörlerinin Hürmüz Boğazı geçişlerinde daha dikkatli olması nedeniyle piyasada erişilebilir gemi sayısı azalmaya başladı.

Bu bağlamda, Hürmüz Boğazı’ndaki güvenlik endişeleriyle birlikte yakıt taşımacılığının riski ve maliyeti artmaktadır.

Orta Doğu’dan Asya’ya Navlun Fiyatları Yükseldi

Londra Menkul Kıymetler Borsası’ndan (LSEG) alınan veriler, Orta Doğu’dan Çin’e yönelen TD3C rotasında çok büyük ham petrol tankerleri (VLCC) için referans navlunların, 17 Haziran itibarıyla çatışma öncesine göre yüzde 61 oranında artarak 72,4 Worldscale puanına ulaştığını ortaya koyuyor. Worldscale puanları, her bir rota için yıl başında belirlenen sabit bir temel ücretin yüzdesi olarak değerlendirilmektedir. Bu seviye, yıl başından gelen artış ile yüzde 68’lik bir artışa işaret etmektedir.

Orta Doğu’dan Japonya’ya doğru TC1 rotasında rafine petrol ürünü taşıyan LR2 tankerleri için referans navlunlar, 12 Haziran’da 116,84 Worldscale puana sahipken, 17 Haziran’da yüzde 88’lik bir artışla 219,76 puana çıkmıştır. Bu rotadaki artış, yılın başına göre yüzde 102,5 denmektedir.

Orta Doğu’dan Japonya’ya TC5 rotasında rafine petrol ürünü taşıyan LR1 tipi daha küçük kapasiteli tankerler için referans navlunlar ise 12 Haziran’da 144,85 Worldscale puandan, 17 Haziran’da yüzde 54 artışla 223,16 puana yükselmiştir. Bu seviye, yıl başına kıyasla yüzde 97,4’lük bir artış anlamına gelmektedir.

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı Kapama İhtimali Düşük

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Oxford Üniversitesi’nin ortak girişimi PortWatch’tan alınan verilere göre, İsrail’in İran’a saldırdığı gün olan 13 Haziran’da Hürmüz Boğazı’nı kullanan tanker sayısı 69 iken, 12 Haziran’da 58 tanker mevcuttu. 15 Haziran’da bu rakam 53’e düştü.

Hürmüz Boğazı’ndaki tanker sayısındaki düşüş, taşımacılık şirketlerinin daha temkinli yaklaşmasının sonucu olarak değerlendirilmektedir. Bu tarihlerde Boğaz’daki kargo gemi sayısında büyük bir değişiklik gözlemlenmemektedir.

Veri analitik şirketi Kpler’in değerlendirmesine göre, Hürmüz Boğazı’nın İran tarafından kapatılma riski oldukça düşüktür. İran’ın, Körfez komşularıyla olan diplomatik ilişkileri ve petrolünün neredeyse yarısını Hürmüz Boğazı üzerinden ithal eden Çin’le olan ekonomik bağımlılığı nedeniyle bu stratejik geçidi kapatması olası görünmemektedir.