Türkiye’de yurtiçi yerleşiklerin finansal varlık tercihleri arasında en önde gelen mevduat, hızla büyümeye devam ediyor. Özellikle Türk Lirası’na geçiş süreci hız kazanmış durumda. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyonla mücadele programı çerçevesinde gerçekleştirdiği adımlar, mevduatlarda rekor seviyelerin görülmesine olanak tanıdı.
TL MEVDUAT KAYIT ÇAĞINDA
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık raporuna göre, bankalardaki toplam mevduat 13 Haziran 2025 itibarıyla 22 trilyon 668 milyar liraya ulaşarak yeni bir zirve kaydetmiştir. Türk Lirası mevduatında ise yaklaşık 14 trilyon lira ile tüm zamanların en yüksek değeri görülmüştür. BDDK verileri, TL mevduatının 29 Mart 2024’ten bu yana yüzde 60 oranında büyüdüğünü, 8 trilyon 695 milyar liradan 13 trilyon 937 milyar liraya çıktığını işaret ediyor. Bu süre zarfında döviz mevduat hesaplarındaki artış ise yüzde 29 düzeyinde kalmıştır. Genel olarak toplam mevduat, 29 Mart 2024’ten bu yana yüzde 46.6 oranında bir artış göstermiştir.
TÜRK LİRASI’NIN PAYI % 61.5
Cazip getirilerin etkisi ile vatandaşların tercihlerinde ilk sıraya yükselen Türk Lirası’nın mevduattaki toplam payı yüzde 56.2’den 61.5’e çıkarken, döviz payı ise yüzde 43.7’den 38.5’e gerilemiştir. Kur korumalı mevduat (KKM) hesapları kapsam dışı bırakıldığında, 29 Mart 2024’ten bu yana KKM hariç TL mevduat büyüyerek 6 trilyon 419 milyar liradan 13 trilyon 371 milyar liraya ulaşmış ve payı yüzde 41.5’ten 58.9’a yükselmiştir.
KKM HESAPLARI 95 HAFTADIR DÜŞÜŞTE
Ekonomi yönetiminin bu yıl sonlandırması planlanan kur korumalı mevduat hesapları, 18 Ağustos 2023 tarihinde kaydedilen zirvenin ardından sürekli bir düşüş sürecine girmiştir. BDDK’nın son raporuna göre, KKM hesapları 13 Haziran haftasında 566.3 milyar liraya gerilemiştir. Bu çerçevede KKM kaynaklı büyüklük, dolar bazında ise 14.4 milyar dolara düşmüştür. 18 Ağustos 2023 tarihinde KKM’de 3.4 trilyon TL ile rekor seviyeye ulaşılmıştı. KKM’nin TL mevduat içindeki payı, yüzde 45.1’den 4’e, toplam mevduat içindeki payı ise yüzde 26.2’den 2.4’e düşmüştür.
MERKEZ BANKASI’NDAN ETKİLİ ADIMLAR
TCMB, mart ortasından itibaren artış gösteren döviz mevduatlarını kontrol altına almak ve Türk Lirası’na geçişi hızlandırmak amacıyla son aylarda önemli hamlelerde bulunmuştur. Yabancı para mevduatlar için zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan artırılmış, 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsinden repo işlemlerinde zorunlu karşılık oranı 400 baz puan yükseltilmiş ve hesaplama yönteminde değişiklikler yapılmıştır. TL mevduat için tesis edilen zorunlu karşılıklara ise TCMB tarafından faiz veya telafi ödemesi yapılmasına karar verilmiştir.
YENİ DÜZENLEMELER UYGULAMADA
TCMB, parasal aktarım süreçlerini güçlendirmek ve Türk Lirası’na geçişi desteklemek amacıyla hafta sonunda makroihtiyati çerçevede yeni düzenlemeler gerçekleştirmiştir. Merkez Bankası, 1 aydan uzun vadelerde değişken faizli TL mevduat hesabı açılabilmesine olanak sağlamış, gerçekte TL mevduat payı yüzde 60’ın altında olan bankalarda hedef oranları artırmıştır. Ayrıca KKM hesaplarına uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 33’ten 40’a çıkarılmış, KKM hesapları için belirlenen asgari faiz oranı ise politika faizinin yüzde 50’sinden yüzde 40’ına indirilmiştir.
DEĞİŞKEN FAİZLİ HESAP AÇILIYOR
KKM’den TL’ye geçiş hedefinin kaldırılmasıyla birlikte KKM’nin yenilenmesi ile TL’ye geçişe dair toplam hedef korunmuştur. Yeni düzenlemeler ile 1 aydan uzun vadelerde de değişken faizli TL mevduat hesabı açılabilmesi sağlanmıştır. Ayrıca TÜFE, ÜFE ve TLREF’e endeksli mevduatlar için zorunlu karşılık oranı tüm vadelerde yüzde 10 olarak belirlenmiş, yabancı para mevduat için TL cinsinden zorunlu karşılık oranı ise yüzde 4’ten yüzde 2.5’e indirilmiştir.
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN