Samsun'da gerçekleştirilen Kültür Yolu Festivali çerçevesinde açılan “Atatürk'ün Samsun’u Sergisi”, önemli belge ve fotoğrafları ile dikkat çekti. Atatürk’ün Nutuk’ta bahsettiği orijinal ekler arasında, Samsun’a gelmeden önceki yapılacaklar listesi ve Sevr haritası gibi pek çok değerli doküman ziyaretçilerle paylaşıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen sergi, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 1919, 1924, 1928 ve 1930 yıllarındaki Samsun seyahatlerine ait fotoğrafları ve belgeleri bir araya getiriyor. 29 Haziran'a kadar açık olan bu sergi, Samsun Müzesi Halk Kütüphanesi’nde yer alıyor ve Milli Mücadele Dönemi'ne ait önemli orijinal eserleri barındırıyor. Serginin bilimsel danışmanlığını üstlenen Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Dr. Ercan Yalçın, belgelerin ve fotoğrafların ilk kez sergilendiğini belirtti.
Talimatlar ve Görevler
30 Nisan’da Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a müfettiş olarak görevlendirilmesi ile ilgili talimat verildi. Ardından, Samsun’a geldiğinde gerçekleştirmesi gereken görevler belirlendi:
- Bölgedeki huzur ve güvenliğin sağlanması
- Başıboş silah ve cephanelerin toplanması
- Usulsüz asker alımlarının durdurulması
- Şûraların kapatılması gibi çeşitli görevler
Ayrıca, ikinci bölümde kendisine verilen yetki ve sorumluluklar belirtildi. Görev bölgesi, Sivas’tan Erzurum’a ve Van’a kadar uzanıyordu; bu bölge sadece askeri değil, aynı zamanda mülki sorumlulukları da kapsıyordu.
Vahdettin’in Krokisi
Marmara Gazetesi, Mustafa Kemal Paşa ile Samsun'a giden karargâh heyetini detaylandırıyor. Gazetenin alt kısmında yer alan kroki, Mustafa Kemal'in kendisi tarafından çizilmiş. Bu kroki, ABD’nin Ankara Büyükelçisi Sherill'in Sultan Vahdettin’e veda ettiği günkü görüşmeyi simgeliyor. Mustafa Kemal, bu krokiyi Sherill’e hediye etmiştir.
Samsun’a Gelmeden Önceki Son Fotoğrafı
Mustafa Kemal Paşa, 17 Nisan 1919’da, 9. Ordu Müfettişliği görevine atanmasından önce çektirdiği son fotoğrafında “Kardeşim Rauf Bey’e” not düşmüştür.
Nutuk’un Cebinden Çıkan Sevr Haritası
Nutuk’un ekler bölümünde Gazi Paşa’nın önemli belgeleri yer alıyor. “Vesikalar” kısmında Nutuk’ta bahsedilen konular ile ilgili bilgiler mevcut. Sevr haritası gibi haritalar, Anadolu’nun parçalanma sürecini göstermektedir.
Tebeşiri Elime Alıp Hatay’ı Çizdi
26 Kasım 1930’da Samsun’da bir ortaokulda tarih, coğrafya ve felsefe dersleri veren Gazi Paşa, öğrencilere Türk dünyasının haritasını çizdirmiştir. Daha sonra bir çocuktan Türkiye haritasını çizmelerini istemiş ve “Bir yeri unuttun mu evlat?” diyerek, tahtada Hatay'ı kendi eliyle çizmiştir. Dokuz yıl sonra Hatay, Türk topraklarına katılmıştır.
