Enerjide ‘Temiz’ İşbirliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan'ın Hankendi şehrinde düzenlenen Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) 17. Zirvesi'nde, Azerbaycan'da oluşturulacak temiz enerji ve araştırma merkezlerine dair kurucu belgelerin Türkiye'deki onay sürecinin son aşamada olduğunu duyurdu. Geçtiğimiz ay Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan ve yakında Dışişleri Komisyonu'nda ele alınacak olan düzenleme ile EİT üyesi olan Türkiye, Azerbaycan, İran, Pakistan, Afganistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın imzasını taşıyan bir anlaşmaya göre Azerbaycan'da Temiz Enerji Merkezi kurulacak. Bu anlaşmanın gerekçesinde, EİT'in toplamda 8 milyon kilometre karelik bir alana ve 500 milyon kişilik bir nüfusa hitap eden ekonomik ağırlığa sahip bir bölgesel kuruluş olduğu vurgulandı. EİT bölgesinin yenilenebilir enerji potansiyelinin yüksek olduğu, bu potansiyelin etkin bir şekilde kullanılması için ise güçlü bir bölgesel işbirliği ve koordinasyonun şart olduğu belirtildi. Gerekçede, “EİT ülkeleri, sürdürülebilir enerji dönüşümünü enerji gündemlerinin merkezine alarak enerji verimliliğini artırmayı ve temiz enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmayı hedeflemektedir. Bu hedeflere ulaşmak için tamamen üye ülkeler tarafından yönetilen bir Temiz Enerji Merkezi kurulmasında yarar görüldüğü” ifade edildi.

Stratejik Adım

Merkezin kurulmasının, bölgedeki enerji güvenliği, verimli enerji kullanımı ve iklim değişikliği ile mücadele ihtiyaçlarını karşılamak bakımından önemli olduğunu belirten gerekçede, “Bölgedeki ülkeler, düşük karbonlu ve yüksek enerji verimli ekonomilere geçişi hızlandırmak için stratejik adımlar atmaktadır. Bu dönüşüm, hem çevresel hem de ekonomik faydalar sağlayarak bölgedeki enerji altyapısının güçlenmesine ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunacaktır” denildi.

Koordinasyon Olacak

10 Ekim 2023 tarihinde Şuşa'da imzalanan anlaşma ile yenilenebilir enerji konusunda deneyim paylaşımının yanı sıra çalışmaların desteklenmesi hedeflendi. Gerekçede, “Merkez, sürdürülebilir enerji alanında bölgesel kapasitelerin güçlendirilmesinde üye devletlerin ilgili kurumları arasında koordinasyon ve işbirliğini kolaylaştıracak” ifadelerine yer verildi.

Bağımsız Bütçesi Olacak

Temiz Enerji Merkezi, araştırma ve idari amaçlar için bağımsız bir bütçe ve fona sahip olacak. Geliri, üye devletlerin katkıları ile projelerin geliştirilmesi ve uygulanması yoluyla elde edilen kaynaklardan sağlanacak. Merkez, üye devletlerin enerji bakanları ya da eş düzeydeki yetkilileri, EİT Genel Sekreteri ve merkezin icra direktöründen oluşacak.