Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, fiyatların artık şirketler tarafından algoritmalarla belirlendiğini ve bu durumun fiyat sabitlemesi gibi ihlallerin otomatik olarak gerçekleştirilmesine yol açtığını belirtti. “Bu gelişmelere karşı önleyici mekanizmaları devreye alıyoruz. Özellikle yapay zekayı kullanarak, karşı denetim mekanizmalarını hayata geçirmeyi planlıyoruz.” şeklinde konuştu.
Küle, yürütülen faaliyetler hakkında bir değerlendirmede bulundu.
Rekabet kurumlarının temel görevlerinin piyasa aksaklıklarını önleyecek tedbirleri almak, bu yönde mekanizmalar geliştirmek ve piyasaya giriş engellerini en aza indirmek olduğunu ifade eden Küle, “Rekabet kurumları bu görevleri yerine getirirse, kestikleri milletlerce ceza ile kıyaslanamayacak ölçüde ekonomiye ve toplumsal refaha katkıda bulunur. Türk Rekabet Kurumu olarak, kesilen cezalarla değil, düzenleyici rolümüzle anılmak istiyoruz.” dedi.
Küle, rekabetin sağlanmasının en önemli regülasyon olduğunu vurgulayarak, kendilerine düşenin bu ortamı tesis etmek ve yeni oyuncuların pazara girmesindeki engelleri kaldırmak olduğunu belirtti.
Aldıkları kararların küresel ölçekte dikkate alındığını ve takip edildiğini belirten Küle, bu yıl içerisinde Frito Lay'e 1,4 milyar lira ceza verdiklerini hatırlattı.
Küle, bu kararın, cezalarla ölçülemeyecek derecede önemli ve etkili olduğunu ifade ederek, “Frito Lay'in ağırlıklı olarak bakkallardan, büfelerden ve küçük satış noktalarından oluşan geleneksel kanal perakende satış noktalarında fiili münhasırlık uyguladığı tespit edildi. Küçük satış noktalarında belirli alanların rakiplere ayrılması ve bu alanların Frito Lay tarafından kullanılamaması hususunda karar verdik. Daha önce benzer kararları gazlı ve alkollü içecekler, dondurma, akaryakıt dağıtımı gibi sektörlerde de almıştık. Dijital piyasalarda da benzer kararlar alıyoruz.” dedi.
Birleşme ve devralmalar konusunda yıl içerisinde çok önemli bir karara imza attıklarını belirten Küle, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tofaş/Stellantis devralma kararı hem genel ekonomi hem de otomotiv pazarı için son derece önemlidir. İzin kararının, tarafların yatırım ve istihdam şartına bağlanması, kurum tarihi açısından bir ilki oluşturmuştur. Bu karar, daha geniş bir anlayış ile toplumsal refah kriterlerinin ele alınması gerektiğini göstermektedir. Karar uluslararası içtihat ve literatüre önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca bu yatırım planının otomotiv ana sanayine ve yan sanayine olumlu yansımalarını bekliyoruz.”
“Sektörleri Çok Detaylı Şekilde Analiz Ediyoruz”
Küle, mevcut soruşturmalara ilişkin bilgi vererek, “Yılın geri kalanı için çalışmalarımız hızla devam ediyor. Şu anda devam eden 30'dan fazla soruşturma var. Apple, Sahibinden, Kariyer.net, Google, Mars Sinema, Visa/MasterCard, Netflix, kast ajansları, Med Yapım ve Ay Yapım gibi birçok şirket hakkında incelemelerimiz sürüyor. Ayrıca tohum, enzim, kimya, ilaç, lastik, elektronik eşya gibi birçok sektörde çok sayıda teşebbüs hakkında soruşturmalarımız devam ediyor.” diye belirtti.
Uluslararası İşbirliği Çağrısı
Küle, gelecekte hakim durum dosyalarına daha fazla zaman ve emek harcayacaklarını, bu konudaki etkilerini artıracaklarını vurguladı.
Dijitalleşme ile pazar hakimiyetinin daha belirgin hale geldiğini ifade eden Küle, “Birçok sektörde Google, Amazon, Meta gibi veri sahibi firmalar, otomatik olarak piyasaya hakim olmaktadır. Bu şirketler, veri, algoritma ve ağ etkisi gibi avantajlarla rakiplerini dışlayabiliyor. Birçok sektörde birleşmeler ve devralmalar, büyük oyuncuların pazarı tekelleştirmesine neden oluyor. Bu durum, hakim durumdaki şirketlerin kötüye kullanımını kolaylaştırıyor.” şeklinde konuştu.
Küle, bazı şirketlerin yıllık cirosunun bazı devletlerin bütçesinden bile büyük olduğuna dikkat çekerek, “Bu firmalar sadece ulusal değil, küresel ölçekte rekabeti etkileyebiliyor. Bu nedenle ulusal rekabet otoriteleri arasında uluslararası işbirliği artık zorunlu hale geldi.” değerlendirmesinde bulundu.
“Fiyatları Algoritmalar Belirliyor”
Hakim şirketlerin rekabeti engelledikçe tüketici seçeneklerinin daraldığını belirten Küle, rekabet denetiminin ekonomik istikrar açısından kritik bir öneme sahip olduğunu vurguladı.
Algoritmaların rekabet ihlallerini hem kolay hem de otomatik hale getirdiğine dikkat çeken Küle, şunları kaydetti:
“Artık şirketler fiyatları algoritmalarla belirliyor. Bu algoritmalar, rakiplerin fiyatlarına uyum sağlayarak fiyat sabitlemesi gibi ihlalleri otomatik olarak gerçekleştiriyor. Bu tür davranışlar klasik yöntemlerle tespit edilemediği için daha güçlü önleyici mekanizmalara ihtiyacımız var. Bu durum karşısında önleyici mekanizmaları devreye alıyoruz. Özellikle yapay zekayı kullanarak karşı denetim mekanizmalarını hayata geçirmeyi planlıyoruz.”
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN