Nisan ayı, baharın neşesini unutturarak yağmur ve soğuk rüzgarlarla adeta kışa dönüş provası yaptı. Uzun süre soğuk ve yağışlı havaların ardından, mayıs ayı nihayet mevsime uygun sıcaklıklarla başladı. Meteoroloji uzmanları, önümüzdeki günlerde Afrika üzerinden gelen sıcak hava dalgasının etkili olacağını belirtiyor.
Sıcak hava dalgası ne kadar sürecek ve ne tür etkiler yaratacak? Hangi bölgelerde daha fazla sıcaklık artışı gözlemlenecek?
BUGÜN VE YARIN ARTARAK DEVAM EDECEK
“Dün, Suriye ve Irak üzerinden gelen hava akışı, yurdun doğu bölgelerinde sıcaklıkların artmasına neden oldu” diyen Meteoroloji Mühendisi Adil Tek, “Yurdun batısında kuzeyli bir hava akışı gözlemlense de, bu akış doğrudan üzerimize değil; İtalya ve Yunanistan üzerinden dolanarak geliyor. Bu durumun bugün ve yarın artarak devam etmesi bekleniyor. Ancak şimdilik aşırı ve bunaltıcı bir sıcaklık öngörülmüyor” ifadelerini kullandı.
Hava akışının doğrudan Libya üzerinden geldiğinde, sıcaklıkların daha belirgin şekilde yükseldiğini de belirten Tek, “Bu tür durumlarda sıcaklıklar, mevsim normallerinin 7-8 derece üzerine kadar çıkabiliyor. Şimdilik böyle bir durum yok ama ilerleyen günlerde oluşması muhtemel” dedi.
İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir, yurt genelinde hava sıcaklıklarının kademeli olarak artacağına dikkat çekti. Dün itibarıyla başlayan sıcak hava dalgasının batı bölgelerden doğuya doğru ilerleyeceğini belirten Özdemir, “Hafta sonuna kadar sıcaklıklar artmaya devam edecek ve mevsim normallerinin üzerinde seyredecek. Ancak Orta ve Doğu Karadeniz Bölgeleri diğer bölgelere göre daha serin kalacak” açıklamasında bulundu.
İSTANBUL’UN GÜNEYİNDEKİ İLÇELER 30 DERECELERİ GÖRECEK
İstanbul’da kuzey ve güney ilçeler arasında belirgin sıcaklık farklarının göze çarptığına dikkat çeken Adil Tek, “Güneyde yer alan ilçelerde (Kadıköy, Maltepe, Kartal, Pendik, Tuzla, Bakırköy, Zeytinburnu, Fatih [özellikle sahil kesimi], Esenyurt [bir kısmı iç], Avcılar, Beylikdüzü, Küçükçekmece) hava sıcaklıkları, kuzeydeki ilçelere kıyasla 7 ila 8 derece daha yüksek ölçülüyor” dedi. Tek, şu bilgileri paylaştı:
— Bu fark, özellikle iç kesimlerde daha belirgin hale geliyor. Güney ilçelerde sıcaklıklar, bugün ve çarşamba itibarıyla 30 dereceye yaklaşırken, kuzey ilçelerde (Arnavutköy, Çatalca, Sarıyer [özellikle kuzeydeki Kilyos, Zekeriyaköy, Gümüşdere gibi mahalleler], Eyüpsultan, Beykoz [özellikle kuzey mahalleleri – Riva, Polonezköy, Anadolu Feneri gibi], Çekmeköy, Şile) sıcaklıklar genellikle 20 ila 25 derece arasında değişiyor.
— Kıyı ve sahil kesimlerinde denizin serinletici etkisiyle sıcaklıklar iç kesimlere göre daha düşük seyrediyor. Deniz etkisinin hissedildiği sahil şeridinde sıcaklık değerleri genellikle 19 ila 22 derece arasında kalıyor.
GECE SICAKLIKLARI DA ARTIYOR
Gece sıcaklıklarının da bu hafta artmaya başladığını söyleyen Adil Tek, “Bir süredir 8-10 derece arasında seyreden gece sıcaklıkları, bugünden itibaren 14 dereceye kadar yükselecek. Artık geceler de ısınıyor” dedi.
CUMARTESİ GÜNÜNDEN SONRA SICAKLIK YİNE DÜŞECEK
Dr. Güven Özdemir, hafta ortasında Ege ve Marmara bölgelerinde toz taşınımının etkili olmasının beklendiğine de dikkat çekerek, “Marmara’da cumartesiye kadar sıcaklıklar 25-27 derece, Ege’de 30 derece, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’da ise 25 ila 34 derece arasında değişebilir” şeklinde konuştu.
Cumartesi gününden itibaren ise sıcaklıklarda düşüş yaşanmasının beklendiğini söyleyen Dr. Güven Özdemir, “Özellikle Anadolu’nun birçok bölgesinde yerel yağışlar görülecek. Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise yağışlara toz taşınımı da eşlik edebilir. Sıcaklıklar da düşecek” dedi.
Afrika üzerinden gelen sıcak hava kütleleri, beraberinde hem yüksek sıcaklıkları hem de yoğun toz taşınımını ülkemize taşıyor. Bu durum, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında hava kalitesini düşürmekte ve mevsim normallerinin oldukça üzerinde sıcaklıkların yaşanmasına neden olmaktadır.
Bu tür hava olayları insan sağlığını da ciddi anlamda tehdit edebiliyor. Toz taşınımıyla birlikte atmosferde taşınan partiküller ve bakteriler; cilt ve gözde alerjik reaksiyonlara, solunum yolu enfeksiyonlarına yol açabiliyor. Özellikle kronik rahatsızlığı olan bireyler ve yaşlılar bu hafta daha fazla dikkat etmelidir.
Dr. Güven Özdemir
HAFTA SONUNDAN SONRA YAĞIŞLAR GELİYOR
Hafta sonuyla birlikte sıcaklıkların azalmasıyla yağışların geniş bir alana yayılacağını belirten Özdemir, “Marmara’da başlayacak yağışlar, Karadeniz Bölgesi’nin tamamına, Ege’nin doğusuna, İç Anadolu’nun büyük bir kısmına ve Doğu Anadolu’nun kuzey ile doğu kesimlerine ulaşacak. Yerel olarak gök gürültülü sağanak yağışlar da görülebilir” dedi.
Dr. Özdemir, söz konusu yağışların cumartesi, pazar ve pazartesi günleri etkili olmaya devam edebileceğini ve mayıs ayının ortalarına kadar aralıklarla sürebileceğini de sözlerine ekledi.
BU YAZ 40 DERECELERİ GÖRECEK MİYİZ?
Sosyal medyada paylaşılan bazı tahminlerde, temmuz ve ağustos aylarında ülkemizde rekor sıcaklıkların görülebileceği, hatta İstanbul’da 40 dereceye ulaşılabileceği öne sürülüyor. Bu sıcaklıklar gerçekten mümkün mü?
Meteorolojik modellere bakıldığında, haziran ayında ülke genelinde sıcaklıkların mevsim normallerinin 0,5 ila 1 derece üzerinde olmasının beklendiğini söyleyen Adil Tek, “Bazı bölgelerde bu fark 1 ila 2 dereceye kadar çıkabilir. Zaman zaman sert sıcak hava dalgaları görülebilir” dedi ve ekledi:
— Ancak bu tür dalgaların sürekli yaşanacağını söylemek için erken. Örneğin geçen yıl, yaz mevsimi için sıcaklık tahminleri ortalamanın 2-3 derece üzerindeydi. Bu yıl ise modeller 0,5 ila 1 derece arasında bir artış gösteriyor. Bu da sıcak hava dalgalarının daha seyrek olacağına işaret ediyor.
— 30 dereceleri bulan sıcaklıklar elbette görülecek, ancak “Sık sık 40 dereceyi bulan, aşırı bunaltıcı bir yaz olacak” demek zor. Temmuz ve haziran arasında büyük bir fark görünmezken, ağustos ayında sıcaklıkların mevsim normallerinin yaklaşık 1 derece üzerinde seyredeceğini söyleyebilirim. Belki bir iki zirve noktada 40 dereceye yakın sıcaklıklar ölçülebilir, bunu görebiliriz. Ancak bunun kalıcı olacağı öngörülmüyor.
ADIYAMAN VE ŞANLIURFA’DAKİ DOLU YAĞIŞI ŞAŞIRTTI
Geçtiğimiz günlerde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde etkili olan şiddetli dolu yağışı, Şanlıurfa ve Adıyaman’da tarım sektörünü vurdu. Kartopu büyüklüğünde yağan dolu, özellikle fıstık ve badem üretimi yapılan bahçelerde ciddi zarara yol açtı.
Şanlıurfa’nın Bozova, Hilvan ve Halfeti ilçelerinde çok sayıda tarım arazisi kullanılamaz hale gelirken, Adıyaman’ın Kahta, Samsat ve Besni ilçelerine bağlı köylerde binlerce dönüm badem bahçesi büyük ölçüde tahrip oldu.
Peki, bu tür aşırı hava olaylarını nasıl yorumlamak lazım? İklim değişikliğinin etkilerini her geçen gün daha fazla hissederken, bu olaylar bize ne anlatıyor?
Bu soruma “Atmosferdeki dengenin bozulması, mevsim normallerinin dışına çıkan aşırı ve ani hava olaylarının artmasına yol açıyor” cevabını veren Dr. Güven Özdemir, “Bu durum, kısa süreli sağanaklar, gök gürültülü yağışlar, dolu ve hortum gibi meteorolojik afetlerin daha sık görülmesine neden oluyor” ifadelerini kullandı.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Meteoroloji Laboratuvarı, meteorolojik afetler konusunda farkındalık yaratmak amacıyla önemli bir etkinliğe ev sahipliği yapıyor. 9 Mayıs Cuma günü, Kandilli Rasathanesi Yönetim Binası’nda gerçekleştirilecek etkinlikte, erken uyarı sistemlerinin afet risklerini azaltmadaki rolü ve bu sistemlerin çeşitli sektörlerdeki uygulamaları ele alınacak.
Etkinlik sabah 09.30’da başlayacak ve meteorolojik afetlerin etkilerini en aza indirmek amacıyla geliştirilen teknolojiler ile erken uyarı sistemlerinin akıllı şehirler, tarım, ormancılık ve sigortacılık gibi alanlardaki kullanımı uzmanlar tarafından değerlendirilecek. Aynı zamanda, afetlerle mücadelede toplumsal farkındalığın artırılmasına yönelik çözüm önerileri katılımcılarla paylaşılacak.
Gerek akademik çevrelerden gerekse kamu ve özel sektör temsilcilerinden yoğun katılım beklenen etkinlik, meteorolojik risklere karşı daha dirençli bir toplum hedefiyle düzenleniyor.
Fotoğraflar: iStock
