Bakan Yardımcısı Mumcu’dan Deepfake Uyarısı

Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Dr. Batuhan Mumcu, yapay zekâ destekli sahte görüntü ve seslerin, yani deepfake teknolojisinin, bireysel mahremiyetin yanında siyaset, ekonomi ve toplumsal güvenliği tehdit eden ciddi bir risk oluşturduğunu dile getirdi. Mumcu, “Bu teknoloji yalnızca eğlence amaçlı değildir… Gerçekliği taklit eden hatta bozabilen bir tehlikedir. Bugün önemsenmeyen bir video, yarın toplumu yönlendiren bir manipülasyon aracına dönüşebilir” şeklinde konuştu.

“Bir Gün Herkesin Başına Gelebilir”

Deepfake, İngilizce “deep learning” (derin öğrenme) ile “fake” (sahte) kelimelerinin birleşimiyle ortaya çıkmaktadır. Yapay zekâ algoritmaları, bir kişinin yüz ifadelerini, sesini ve mimiklerini mükemmel bir şekilde taklit edebilir. Mumcu, “Bu teknoloji, herhangi bir bireyi, sanatçıyı, gazeteciyi ya da devlet yetkilisini daha önce hiç söylemediği sözler sarf etmiş ya da yapmadığı eylemleri gerçekleştirmiş gibi gösterebilir. Bir gün herkesin başına gelebilir” dedi.

Dünyada Panik Yaratan Örnekler

Bakan Yardımcısı Mumcu, deepfake teknolojisinin dünya genelinde yol açtığı olaylardan bazıları hakkında bilgi verdi: Ukrayna (2022): Devlet televizyonu siber saldırıya uğradı ve Devlet Başkanı Zelenski'nin “orduya silah bırakın” ifadesini kullandığı sahte bir video yayınlandı. Bu olay, ülkede kısa süreli bir panik yarattı.

Vatikan (2023): Papa Francis'in “beyaz puf mont” giymiş olduğu sahte görüntüsü milyonlarca kez sosyal medyada paylaşıldı. Bu görüntü gerçekte mevcut değildi; tamamen yapay zekânın bir ürünüydü.

ABD (2024): Başkan Joe Biden'a ait sahte ses kayıtları, seçim öncesinde pek çok seçmenin düşüncelerini etkiledi.

Siyasetin ve Toplumun Yeni Tehdidi

Mumcu, “Türkiye gibi stratejik öneme sahip, jeopolitik açıdan hassas ülkelerde deepfake, kriz anlarında veya seçim süreçlerinde yıkıcı bir silaha dönüşebilir” uyarısında bulundu.

Türkiye'de Henüz Özel Yasa Yok

Mumcu, Türkiye'de deepfake ile mücadeleye yönelik herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığını hatırlatarak, mevcut yasaların kısmen koruma sağladığını ama yeterli olmadığını belirtti. “Avrupa Birliği'nin AI Act düzenlemesinde olduğu gibi, deepfake içeriklerinin açıkça etiketlenmesi zorunlu hale gelmeli. Resmî kurumların ve devlet yetkililerinin görüntüleri, sesleri hukuki güvence altına alınmalıdır” dedi.

Bugün, Türk Ceza Kanunu'ndaki özel hayatın gizliliğini ihlal, hakaret, iftira ve dezenformasyon maddeleri devreye girebiliyor. KVKK ve Medeni Kanun hükümleri de mağdurlara hukuki imkanlar sunuyor. Ancak teknoloji hızla gelişirken, mevzuatın da buna ayak uydurması gerektiği vurgulanıyor.

Toplumsal Farkındalık ve Dijital Okuryazarlık

Mumcu, hukuki tedbirlerin yanı sıra toplumsal bilinçlenmenin de son derece önemli olduğunu belirtirken, “Toplum olarak gördüğümüze değil, doğrulanmış olan bilgilere inanma alışkanlığını geliştirmeliyiz. Gerçek artık her zamankinden daha kırılgan bir durumdadır.” RTÜK, TRT ve Anadolu Ajansı'nın bu konuda eğitim ve farkındalık çalışmaları yürüttüğünü hatırlatan Mumcu, ilköğretim müfredatına “dijital içerik farkındalığı” derslerinin eklenmesinin önemli bir adım olacağını vurguladı.

Sanatta Fayda, Siyasette Yıkım

Mumcu, deepfake'in doğru kullanıldığında sanat ve eğitim alanlarında yaratıcı ve faydalı projeler geliştirilmesine imkan tanıyabileceğini; ancak kötü niyetli kullanımların ülke güvenliğini tehlikeye atabilen ve toplumsal düzeni bozabilen bir araç haline dönüşebileceğini ifade etti. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Mumcu, deepfake çağında gerçeği korumak için yasal düzenlemeler, etik kurallar ve toplumsal reflekslerimizi güçlendirmemiz gerektiğini; aksi halde sahte gerçekliğin gerçeğin yerini alabileceğini belirtti.