Ticaret Bakanlığı, emlak ilanlarındaki haksız fiyat artışları ve sahtecilik faaliyetlerine karşı gerçekleştirdiği denetimlerle önemli bir adım attı. Bugüne kadar 1158 emlak işletmesine toplamda 137 milyon lira idari para cezası uygulandığı bildirildi.
Elektronik ilan platformlarında sahte ve manipülatif ilanları tespit etmek amacıyla oluşturulan Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS) sayesinde, artık ilan verenlerin kimlik ve yetki belgeleri kontrol edilmektedir.
SAHTE İLANLAR VE FİYAT MANİPÜLASYONUNDAKİ GİZLİ KALANLAR
Bakanlığın bu müdahalesi, kayıt dışı emlakçılıkla mücadeleyi güçlendirirken, piyasalardaki manipülasyonların önüne geçilmesini hedefliyor. Ancak bu durum, kamuoyu içerisinde bazı önemli soruları da gündeme getiriyor.
Örneğin, Türkiye'de en fazla karşılaşılan sahte taşınmaz ilanı türleri nelerdir? Manipülatif bir ilanı belirleyen temel unsurlar hangileri? Sadece fiyatlar mı yanıltıcı, yoksa metrekare, konum gibi bilgilerde de sahtecilik durumu söz konusu mu? Haksız fiyat artışlarının en sık yaşandığı bölgeler nereler? Özellikle büyük şehirlerdeki durum nedir? Bu ve benzeri sorular uzmanlarla incelendi.
‘UYGULAMA FAYDALI OLDU AMA SAHTE İLAN GİRİŞİ HÂLÂ DEVAM EDİYOR’
Uluslararası Gayrimenkul Uzmanı Özden Çimen, sektördeki gözlemlerine dayanarak uygulamanın olumlu sonuçlarını ortaya koyduğunu ifade etti.
Konut alım-satım hacminin rekor seviyelere ulaştığı bu dönemde, alıcıların yatırımlarına olan güveninin arttığını vurgulayan Çimen, “Bu düzenleme, piyasalarda güven ortamını güçlendirdi. Alıcı güvenli hissetmeye başladı, satıcılar ise daha şeffaf bir süreçle karşılaşıyor” şeklinde konuştu.
Çimen ayrıca, Elektronik İlan Bilgi Sistemi'nin (EİBS) kamu denetimlerini artırma görevine de dikkat çekti. “Uygulama, sadece bireysel alım-satım süreçlerini değil, emlak sektöründeki denetim mekanizmalarını da daha etkin hale getirdi” dedi.
Gayrimenkul uzmanı Emir Pakkan, Emlak İlan Bilgi Sistemi'nin sektörde yarattığı olumlu etkileri vurguladı. Sistemin, kayıt dışı emlakçılığın ve sahte ilanların sayısında ciddi bir azalma sağladığını belirten Pakkan, “Bu uygulama sektör ve tüketiciler için faydalı. Yetki belgesi olmayanların ilan verme oranı büyük ölçüde azaldı ve bu, kayıtlı emlak ofislerini artırdı. ‘Çantacı’ olarak adlandırılan aracılar ise büyük ölçüde kayboldu” diyerek durumun önemine dikkat çekti.
Pakkan, başarılı bir güven artışının yaşandığını belirterek, “Kullanıcılar artık ‘Bu ilan gerçek mi?’ kaygısını daha az taşıyor, çünkü ilan sahiplerinin kimlik ve yetki bilgileri sistemden doğrulanabiliyor” şeklinde ifade etti. Ancak sistemin yalnızca platforma kaydedilen bilgileri denetlediğini vurgulayan Pakkan, dolaylı yollarla hâlâ sahte ilan girişinin mümkün olduğunu sözlerine ekledi: “Sahte kimlik kullanımı veya üçüncü şahıslar aracılığıyla ilan verme gibi yöntemler, hala geçerliliğini koruyor. Bu noktada dikkatli olunmalıdır.”
İLANLARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN UNSURLAR!
Özden Çimen, konut satın alırken göz önüne alınması gereken önemli noktaları aktardı. Fiyatın alım kararındaki en belirleyici unsur olduğunu vurgulayan Çimen, lokasyon ve konum gibi faktörlerin de fiyatla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.
Alıcıların yalnızca ilan fiyatıyla değil, aynı zamanda bina yaşı, ilanı veren kişinin geçmiş profili gibi unsurlara da dikkat etmesi gerektiğini ifade eden Çimen, “Kurumsal firmalarla çalışmak, profesyonel emlak şirketleriyle irtibat kurmak son derece önemli” diye konuştu.
Emir Pakkan da “Bölgedeki emsallerin çok altında fiyatlar, belirsiz veya eksik adres bilgileri, tek bir görsel ile oluşturulan ilanlar, aşırı kaliteli fakat içi boş daire fotoğrafları, metrekare, kat, bina yaşı gibi teknik bilgilerdeki tutarsızlıklar, ilanlarda verilen telefon numarasının farklı bölgelerden olması gibi unsurlar, sahte veya manipülatif ilanların işaretleridir” dedi.
“SADECE BUGÜN KAPORA” VE “ACİL” GİBİ İLANLARA DİKKAT!
Emir Pakkan, kapora dolandırıcılığında sıkça karşılaşılan yöntemleri şu şekilde özetledi:
“Dolandırıcılar genellikle piyasa ortalamasının çok altında fiyatlarla ‘acil’, ‘sadece bugün kaparo’ veya ‘taşınmadan dolayı’ gibi bahanelerle ilan açıyor. Telefonla ciddi alıcılar gibi davranarak, evin başkasına kaptırılmaması için anında kapora talep ediyorlar. Ev görülmeden para gönderilmesini sağladıktan sonra iletişimlerini kesiyorlar.”
Pakkan, böyle durumlarda tüketicilerin dikkatli olması gerektiğini vurgulayarak, “Gerçek bir evi görmeden ve resmi bir sözleşme olmadan asla kapora gönderilmemelidir. Bu tür ödemelerin geri alınabilirlik olasılığı oldukça düşüktür” şeklinde uyardı.
‘BANKALARIN GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMLERİ DOLANDIRICILIĞI AZALTABİLİR’
Son günlerde bankaların sunduğu güvenli ödeme sistemlerinin gayrimenkul alım-satım süreçlerinde kullanılmaya başlandığını belirten Özden Çimen, bu sistemlerin yaygınlaşmasının dolandırıcılık vakalarını önemli ölçüde azaltacağını ifade etti.
Çimen, “Taşıt alımında nasıl güvenli ödeme sistemi kullanılıyorsa, aynı yöntem konut alımlarında da benimsenmeli. Halkımızın bu sistemleri daha fazla benimsemesi, dolandırıcılık olaylarını azaltacaktır” şeklinde konuştu.
İSTANBUL'DA FİYAT BALONUNA DİKKAT: ‘STOKLAMA VE MANİPÜLASYONLAR BELİRLİ DÖNEMLERDE ARTMAKTADIR’
Özden Çimen, taşınmaz piyasasında dönemsel olarak ortaya çıkan fiyat balonları hakkında değerlendirmelerde bulundu. Özellikle İstanbul'da bazı dönemlerde fiyatların gerçek değerlerinin üzerine çıkabildiğini belirten Çimen, bu duruma yol açan başlıca etkenleri sıraladı.
İstanbul’un hem Türkiye’nin en yoğun öğrenci nüfusuna sahip ili hem de önemli bir iş merkezi olduğuna dikkat çeken Çimen, “Yıllık 500 binin üzerinde üniversite öğrencisi İstanbul’a gelmektedir. Bu durum, kira talebini artırıyor. Aynı zamanda iş arayan kesimlerin yoğun göç etmesi sebebiyle fiyatlar yukarı yönlü baskı yapmaktadır” ifadelerini kullandı.
Ancak Çimen, fiyat artışlarının yalnızca bu durumla sınırlı kalmadığını belirtti. Bazı kişi ve kurumların, piyasada arzı kısıtlayarak ‘stoklama’ yöntemiyle fiyatları yapay olarak artırdığına dikkat çekti. Çimen, “Bu tür manipülasyonlar genellikle belirli dönemlerde yoğunlaşmaktadır” şeklinde belirtti.
Fotoğraflar: iStock
