8 Eylül itibarıyla çalacak olan ders ziliyle birlikte, yaklaşık 20 milyon öğrenci ve 1 milyon 200 bin öğretmen, uyum haftasından sonra sınıflara geri dönmeye hazırlanıyor. Yaz tatilinin ardından başlayan bu dönem, akademik ve sosyal açıdan yoğun bir süreci işaret ediyor. Ancak tatilin sunduğu rahatlıktan okul düzenine geçiş, özellikle küçük yaştaki çocuklarda kaygıya neden olabilir. Bu süreç düzgün yönetilmediğinde, okula gitmekte isteksizlik yaşayan öğrencilerle aileleri için son derece zorlu bir dönem yaşanabilir. Ayrıca okulların yeniden açılması, 8 ve 12. sınıf öğrencileri için sınav hazırlıklarının başladığını gösteriyor. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yelkin Diker, kasvetli bir geçiş sürecinin önüne geçmek için ebeveynlerin rolüne vurgu yapıyor: 
“Çocuklar, dış dünyayı ebeveynlerinin gözünden anlamaya çalışırlar. Bu nedenle okul, ödev, öğretmen, ders kitapları, sınıf içi iletişim ve akran etkileşimleri konularında dikkatli bir dil kullanılmalı. Çocukların yanında okul veya öğretmenler hakkında olumsuz ifadelerden kaçınılmalı. Özendiren ve cesaretlendirici bir dil kullanmak, olumlu bir adaptasyon süreci sağlar. Okul düzeyi yükseldikçe, çocukların sosyal ve akademik kaygıları artabilir. Tatil sonrası dönem, çocukta isteksizlik yaratabilir. Bu durumu anlayışla karşılamak ve çocukları dinlemek önemlidir. 'Seni dinliyorum' mesajı, her yaştan bireyi rahatlatır. Kaygıların ve isteksizliklerin nedenlerini birlikte ele almak ve çözüm bulmaya çalışmak büyük değer taşır.”
OKULA DÖNÜŞTE ALTIN KURALLAR
Prof. Diker, okula dönüşün beş altın kuralını şu şekilde sıraladı:
- Çocuğunuzla okul hakkında olumlu ve cesaretlendirici bir dil kullanın.
- Onu dinleyin, kaygılarını küçümsemeden “Seni anlıyorum” mesajı verin.
- Tatil sonrası uyku düzenini, okul saatlerine göre önceden ayarlayın.
- Ekran sürelerini kısıtlayın ve nedenini açıklayın.
- Çanta ve defter seçimleri gibi hazırlıklara dahil olmasını sağlayın.
GİTMEK İSTEMEZSE SAKİN KALIN
“Her çocuğun okula dönüşte adaptasyon süreci farklıdır. Her öğrencinin kendine özgü ihtiyaçlarının olduğunu unutmamak, bu ihtiyaçlara yönelik destek sağlamak ve sabırla yaklaşmak, başarıya ulaşmanın önemli aşamalarındandır” diyerek Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yağmur Soylu, bu süreci yönetmek için yapılacakları şu şekilde özetledi:
- Yaz tatilinde uyku düzeni çoğu zaman bozulur, tatilin son günlerinde uyku saatlerini okul düzenine kademeli şekilde yaklaştırın.
- Sabah rutinlerini iş birliğiyle gerçekleştirin, çocuğunuza kahvaltı hazırlama veya çantasını düzeltme gibi görevler verin.
- “Okula gitmek istemiyorum” diyen çocuğunuz varsa soğukkanlı kalın. Bu cümlenin arkasında kaygı ve korku olabilir. Onunla empati kurarak, “Tatil bittiği için üzgünsün, bunu paylaşmak ister misin?” gibi sorular sorun.
KAYGILARINI KÜÇÜMSEMEYİN
- Küçük yaş gruplarında ayrılma kaygısı daha belirgindir. Gün içinde yeniden ne zaman buluşacaklarına dair somut bilgiler vermek güven hissi yaratır.
- Tutarlılık oldukça önemlidir. Anne-baba ve öğretmenlerin birbirine paralel hareket etmesi gerekir. Çocuğun okulda yaşadığı zorlukları öğretmeniyle paylaşmalısınız ve okul kurallarına saygı gösterilmelidir.
- Öğretmenler, tatil sonrasında öğrencilerin motivasyonunu artırmak amacıyla “tatil anıları” paylaşımı veya kaynaştırıcı grup etkinlikleri düzenleyebilir. Derslerin interaktif ve ilgi çekici hale getirilmesi sağlanmalıdır.
- Okul kaygısı sosyal ortam ve ayrılığa dair iken, sınav kaygısı akademik başarı üzerine yoğunlaşır. Her iki kaygı da göz ardı edilmemeli, öğrencinin duygularını ifade etmesine olanak tanınmalıdır.
- LGS ve YKS öğrencileri için ilk haftalarda ağır bir program uygulamaktan kaçınılmalıdır; ilk günlerde genel tekrarlar ve eksiklerin belirlenmesi faydalı olabilir.
