Hayatımıza 2022 yılında dahil olan yapay zeka uygulamaları, yalnızca teknoloji meraklılarının değil, ruhsal sıkıntılarla boğuşan bireylerin de ilgisini çekmeye başladı. Ancak uzmanlar, yapay zekanın terapi sürecinin yerini alacak bir araç olmadığını vurguluyor. Son zamanlarda birçok kişi, ruhsal sorunlarını hafifletmek amacıyla yapay zekaya başvuruyor. Bu durum, “Yapay zeka terapinin yerini alabilir mi?” sorusunu gündeme getiriyor. Psikolog Dr. Fatma Kayım'a bu konuyu sordum ve kendisi net bir şekilde 'kesinlikle hayır' yanıtını verdi.
'SANA TERAPİST OLAMAM'
Kayım, “Aslında yapay zeka, kendisine danışanlara ve terapi almak isteyenlere belirgin bir yanıt veriyor” diyerek devam etti: “Yapay zeka, kendisine yöneltilen terapi süreçlerine çarpıcı ve gerçekçi bir yanıt sunuyor. O yanıt ise, 'sana tam anlamıyla bir terapist olamam. Çünkü terapi, uzun süreli ve profesyonel bir süreçtir; yüz yüze ya da kontrollü bir biçimde ilerlemesi gerekir'. Ancak danışmak isteyenler yine de vazgeçmiyor.”
DANIŞANA ÖZGÜ TERAPİ
Kayım, profesyonel terapinin danışanın kendisini yargılanmadan ifade edebileceği güvenli bir alan sağladığını belirterek, “Terapistler; geçmiş deneyimler, kişisel hikayeler, ihtiyaçlar ve sözel olmayan ipuçlarını (mimik, ses tonu, beden dili) göz önünde bulundurur. Her danışana özgü bir yaklaşım geliştirilmesi, yapay zekanın sunamayacağı bir derinliktir” dedi.
O BİR PSİKOLOG OLAMAZ
Kayım, yapay zeka ile ilgili dikkat çekici bir detay daha paylaşıyor: “Unutulmamalıdır ki yapay zeka araçlarının empati kurma yeteneği yoktur. Bu tür yazılımlar tarafından tam olarak anlaşılmak mümkün değildir. Yani yapay zeka bir psikolog olamaz” dedi.
MUTLAKA PROFESYONEL YARDIM ALINMALI
Yapay zekanın yetersiz kaldığı durumları da açıklayan Kayım, “Üstelik yüzeysel öneriler, uzman kontrolü olmadan uygulandığında ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Sonuç olarak, yapay zeka anlık rahatlama sağlayabilir ancak terapinin yerini alması mümkün değildir. Ruhsal sorunlarla başa çıkamayan bireylerin kesinlikle profesyonel destek alması gerekir” şeklinde ifade etti.
ALTINDA DAMGALANMA KORKUSU YATIYOR
Kayım, araştırmalara göre bireylerin yapay zekaya yönelmesinin temel nedeninin 'damgalanma korkusu' olduğunu belirterek, “Bu durum tehlikeli bir riski beraberinde getiriyor. Yapay zeka araçları, belirtilere göre olası tanılar önerebilir. Ancak psikiyatrik tanı, semptomların ötesinde çok daha derin bir analiz gerektirir” dedi.
