Kuzey İrlanda, Kolombiya, Güney Afrika ve Nepal gibi birçok ülkeden akademisyenler, çeşitli çözüm yöntemlerini paylaşarak 'güven' vurgusu yaptı. Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy ve Milli İstihbarat Akademisi Başkanı Prof. Dr. Talha Köse de sunum gerçekleştirdi. Komisyon toplantısında öğretim üyelerinin görüşleri özetle şöyle ifade edildi:
TÜRKİYE BİR ÖRNEK OLACAK
Prof. Dr. Havva Kök Arslan: Ortadoğu'da en güçlü devlet Türkiye'dir. Bu durum, Atatürk'ün vizyonunun ne kadar etkili olduğunu gösteriyor. Şu anda yaşadığımız negatif barış, yani şiddetin sona ermesi aşamasındayız. Pozitif barışa geçebilmemiz en az 10 yıl alacak. Bunun toplum tarafından benimsenmesi için planlar yapılmalıdır. Torunlarımız ve gelecek nesiller için bu dönüşümü sağlamak zorundayız. Önümüzde Fatih ve Atatürk gibi örnekler var. Belki şu anda Meclis’te bu ifade edilmemelidir ama ben MHP kökenli biri olarak söyleyebilirim ki, Abdullah Öcalan'ın sergilediği liderlik, dikkate değer bir örnek.
Prof. Dr. Sevtap Yokuş Veznedaroğlu: Türkiye, kendi modelini oluşturacak. Ancak bazı prensiplerde uzlaşılması gerekmektedir. İrlanda'da inşa süreci oldukça titiz bir şekilde yürütülmüştür. Kuzey İrlanda İnsan Hakları Komisyonu; bireysel başvuruları kabul etme yetkisiyle donatılmıştır. Güney Afrika'da ise ana dinamik, anayasa üzerinden kurulan demokrasidir. Hakikatleri Araştırma Komisyonu, bu süreçte önemli bir rol oynamıştır. Bu tür süreçlerin toplumsallaşması oldukça kritiktir. Güven, ön koşul olmamalıdır; güvence sağlanması esastır.
GÜVENİN İNŞASI SÜREÇTE ÖNEMLİDİR
Prof. Dr. Betül Çelik: Barış sonrası yapılan çalışmalar, önemli ölçüde uzun bir zaman dilimi gerektirir. Umudu yitirmemek çok önemlidir; bu sürecin doğası gereği böyle olması kaçınılmazdır. Kuzey İrlanda örneğinde, İRA'nın silahlarını 2005 yılında bırakması, bunun hemen gerçekleşmesini beklemenin gerçekçi olmayacağını gösteriyor.
Dr. Esra Çuhadar: Güven inşası, bu süreçteki en kritik adımlardandır. Sabırlı olmalıyız. Genelde bu süreçlerde silahlı gruplar etkili olurken, sivillerin ihtiyaçları çoğu zaman göz ardı edilebiliyor. Ancak Kolombiya'daki uygulama, barışın sıradan vatandaşlar için önemli kazanımlar elde edeceği mesajını net bir şekilde veriyor.
KARŞILAŞTIRMA TARTIŞMASI
Prof. Dr. Havva Kök Arslan'ın sözleri, kısa bir tartışmaya yol açtı. DSP Genel Başkanı Önder Aksakal ve bazı milletvekilleri, “Atatürk ile Öcalan’ı nasıl kıyaslarsınız?” diyerek tepki gösterdiler. Arslan ise, “Ben kıyaslama yapmadım. Bir paradigma değişikliği ve örgütün feshedilmesi; bu bir liderlik örneğidir.” şeklinde yanıt verdi.
KURTULMUŞ: LİTERATÜRE GİRECEK BİR MODEL
TBMM Başkanı Kurtulmuş, toplantıda yaptığı konuşmada, “Gerçekleştirmeye çalıştığımız şey, bir Türkiye modelini sergilemektir. Çatışma çözümleri ile ilgili adımları detaylı bir şekilde analiz edeceğiz. Ama amacımız, Türkiye'ye özgü bir model geliştirmektir. İnşallah bu çalışmaları tamamladıktan sonra, dünya literatürüne ve demokrasi tarihine önemli bir katkı sağlayacak başarılı bir Türkiye örneği sunacağız.” ifadelerini kullandı.
