ABD'nin Yeni Tarife Kararı Küresel Piyasalarda Şok Etkisi Yarattı

ABD hükümetinin uyguladığı korumacı ticaret politikalarının küresel ekonomik dengeye olası etkilerine dair endişeler artmaya devam ederken, Başkan Trump’ın 1 Ağustos'tan itibaren Avrupa Birliği (AB) ve Meksika'ya yönelik olarak %30 oranında tarife uygulama kararı, piyasalarda risk algısını yeniden yükseltmiş durumda.

Trump, AB'nin tarife ve tarife dışı ticaret engellerinden dolayı karşılaştığı büyük ve kalıcı ticaret açıklarının giderilmesi gerektiğini vurguladı. “Ticaret pazarlarınızı ABD'ye açın ve bu tür engelleri kaldırın; belki bu mektupta bir düzeltme yapılabilir.” şeklinde ifadeler kullandı.

Bu karar sonrası, AB ve Meksika'dan gelebilecek potansiyel misillemelerin, tarife savaşlarını beraberinde getirebileceği yönündeki endişeler, piyasalarda belirleyici bir rol oynamaya başladı. Yatırımcılar, konu ile ilgili gelişmeleri yakından takip ediyor.

Diğer taraftan, tarifelerin ABD'deki enflasyon üzerindeki etkileri değerlendiriliyor. Trump, daha önce faiz indirimleri için baskı yaptığı ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın istifasının “harika bir şey” olacağını belirtti. Powell'ın ABD için “çok kötü” olduğunu ifade eden Trump, “Dünyadaki en düşük faiz oranına sahip olmalıyız, ancak bu durumda değiliz.” dedi.

Ayrıca, ABD'deki önemli bankaların bu hafta açıklayacağı 2. çeyrek finansal raporları da yatırımcılar tarafından dikkatle izlenecek.

ABD Hazine Bakanlığı, haziran ayına ait bütçe dengesi raporunu yayımlarken, 2025 mali yılının dokuzuncu ayında federal hükümetin bütçe Fazlasının 27 milyar dolar olduğuna dikkat çekti. Geçen yıl haziranda 71 milyar dolar bütçe açığı verilmişti ve bu dönemdeki piyasa beklentisi 41.5 milyar dolar açık olarak öngörülüyordu. Hükümetin gelirleri haziranda %13 artarak 526 milyar dolara çıkarken, harcamaları ise %7 azalışla 499 milyar dolara düşmüştü.

ABD'de Endeks Vadeli Kontratlar Hafta Başına Negatif Açılış Yaptı

Bu gelişmeler ışığında, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftaya %4,42 seviyesinde sabit kalırken, altının ons fiyatı %0,1'lik artış ile 3360 dolardan işlem görüyor.

Dolar endeksi, son 3 işlem gününde gücünü korurken, şu an itibarıyla %0,1 artarak 98 seviyesinde bulunuyor. Brent petrolün varil fiyatı da %0,3 düşüşle 69,8 dolardan işlem görmekte.

New York Borsası'ndaki cuma günü S&P 500 endeksi %0,33, Nasdaq endeksi %0,22 ve Dow Jones endeksi %0,63 değer kaybetti ve ABD'de endeks vadeli kontratlar haftanın ilk işlem gününe olumsuz bir başlangıç yaptı.

AB'den Tarifelere Yanıt

Avrupa borsaları, geçen hafta yapılan işlemlerde negatif bir seyir izlerken, AB'nin Trump'ın gümrük tarifelerine karşı başlangıçta uzlaşmacı bir tutum sergilemesi dikkat çekti.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD ile tarifeler hakkında müzakerelere devam edeceklerini ancak bir anlaşma sağlanamazsa misilleme yapacaklarını açıkladı.

Von der Leyen, Trump’tan gelen revize edilmiş gümrük vergisi oranı ve yeni zaman çizelgesini içeren mektubun ardından, “AB ihracatına %30 gümrük vergisi uygulanması, iki tarafın işletmeleri ve tüketicileri için olumsuz sonuçlar doğuracaktır.” şeklinde bir değerlendirme yaptı.

AB'nin, en açık ve adil ticaret uygulamalarına sahip olduğunu belirten von der Leyen, ABD ile müzakere odaklı bir çözüm arayışında olduklarını vurguladı. 1 Ağustos'a kadar bir anlaşma sağlamak için çalışmalara devam edeceklerini, gerektiğinde orantılı karşı önlemler almak da dahil her adımı atacaklarını belirtti.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Trump’ın AB için açıkladığı %30’luk gümrük vergisinin aplikasyonunun, ülke ekonomisi üzerinde derin bir etki yaratacağını ifade etti.

Cuma günü; İngiltere'de FTSE 100 endeksi %0,38, Almanya'da DAX 40 %0,82, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi %1,11 ve Fransa'da CAC 40 endeksi %0,92 değer kaybetti. Avrupa'daki endeks vadeli kontratlar, yeni haftaya da olumsuz bir tablo ile başladı.

Asya Borsaları Pozitif Seyir İzliyor

Asya piyasalarında, Japonya hariç genel olarak alış ağırlıklı bir görünüm gözlemlenirken, Çin'de açıklanan olumlu ekonomik veriler bölgedeki piyasalara yansıdı.

ABD ile Çin arasındaki tarifeler konusunda devam eden uzlaşma süreci süregeldikçe, Pekin yönetimi ticarte genişleme politikalarını sürdürüyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) arasında serbest ticaret bölgelerini geliştiren bir anlaşmanın ekim ayında liderlerin onayına sunulacağını belirtti.

Ülkede açıklanan dış ticaret verilerine göre, haziranda yıllık bazda ihracat %5,8 artarken, ithalat da %1,1 oranında yükseldi.

Bu gelişmeler çerçevesinde, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi %0,1 düşüş gösterirken, Güney Kore’de Kospi endeksi %0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi %0,5 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi %0,7 değer kazandı.

BIST 100 Endeksi Cuma Günü Yükseliş Gördü

Cuma günü Borsa İstanbul'da alış ağırlıklı bir görünüm sergileyen BIST 100 endeksi, %0,26 değer kazanarak 10.358,46 puandan günü tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’ndaki (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise normal seans kapanışının %0,1 üzerinde 12.149,00 puanda işlem gördü.

Analistler, BIST 100 endeksinde 10.400 ve 10.500 seviyelerinin direnç, 10.300 ve 10.200 seviyelerinin destek konumunda olduğunu aktardı.

Dolar/TL, cuma günü %0,2 artışla 40,0430’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında %0,1 artışla 40,2050’den işlem görmekte.

Analistler, yurt içi ve yurt dışındaki veri gündeminin sakin olacağını belirterek, tarifelere dair haber akışını takip etmeye devam edeceklerini ifade etti.