Bir süredir gündemden düşmüş gibi görünen koronavirüs, son günlerde yeniden kendini göstermeye başladı. Yeni varyantlar ve artan vaka sayıları, özellikle zayıf bireylerin yüksek risk altında olduğunu ortaya koyuyor. Öncelikle Covid-19’un mevcut seyrine dair verileri inceleyelim.
SON RAPORLAR ARTIŞ GÖSTERİYOR
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Aziz A. Hamidi, önemli bilgiler aktardı:
“Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün Solunum Yolu Virusları Sürveyans Raporlarına göre, ülkemizde 2025 yılı itibarıyla ağustos ortalarından itibaren Covid enfeksiyonları artmaya başladı. 15-21 Eylül tarihleri arasında aile hekimlerine başvuran hastalardan alınan 34 örneğin %53’ünde Covid-19 tespit edilmiştir. Ancak ağır semptomlarla hastaneye yatan hastalarda daha çok influenza virüsü görülmüştür.”
Uzman ayrıca, son haftalarda üst solunum yolu enfeksiyonlarının yaygınlaştığına dikkat çekti. Sağlıklı bireylerdeki belirtilerin genellikle burun akıntısı, hafif ateş ve halsizlik gibi hafif seyrettiğini belirten Doç. Dr. Hamidi, “İleri yaştaki bireylerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde belirtiler daha kritik olabilir.”
YENİ VARYANTLAR: NİMBUS VE STRATUS
Doç. Dr. Aziz A. Hamidi, bu yıl meydana gelen iki yeni varyanta dikkat çekti: Nimbus (NB.1.8.1) ve Stratus (XFG).
“Nimbus varyantı, yılın başında Çin'de tespit edildi ve kısa sürede birçok ülkede görüldü. Dünya Sağlık Örgütü ve CDC tarafından 'izlem altındaki varyant' olarak kabul edilen Nimbus, Omicron kökenlidir ve önceki varyantlara göre daha hızlı bulaşmaktadır.” dedi.
Nimbus varyantındaki belirtilerin diğer türlere benzer olduğunu belirten Doç. Dr. Hamidi, “Ancak bu varyantta şiddetli boğaz ağrısı belirgindir. Bunun dışında halsizlik, öksürük, burun tıkanıklığı, ateş ve bazen sindirim sistemi semptomları ortaya çıkabilir. Genel seyir genellikle hafif düzeydedir.”
FRANKENSTEIN VARYANTI ÇOCUKLARDA AĞIR SEYREDİYOR
Ocak 2025’te tanımlanan diğer bir varyant ise Stratus (XFG). Kamuoyunda “Frankenstein varyantı” adıyla da bilinen bu tür, Omicron'un alt varyantlarındandır. DSÖ tarafından izlem altına alınan Stratus’un, yüksek bulaşıcılık kapasitesine rağmen hastalığın genellikle hafif seyrettiği bildirilmektedir.
Doç. Dr. Hamidi, Stratus varyantının özellikle çocuklarda ishal gibi sindirim semptomlarına neden olabileceğini belirterek, “Solunum yolu belirtilerinin yanı sıra bazı vakalarda bağırsak sisteminin etkilenmesi, onu önceki varyantlardan ayırıyor.” dedi.
ÇARPICI ARAŞTIRMA: ZAYIF BİREYLERDE ÖLÜM RİSKİ 5,75 KAT DAHA YÜKSEK!
Uzmanlar, vaka sayılarındaki artışla birlikte, hastalığın seyrine dair yeni bilimsel bulgular olduğunu belirtiyor. Yapılan kapsamlı bir araştırma, vücut kitle indeksinin (VKİ) Covid-19 üzerindeki etkisini gözler önüne serdi. Zayıf bireylerin hastalığı daha şiddetli geçirdiği ve ölüm riskinin önemli ölçüde arttığı belirlendi.
JAPONYA'DAN 46 BİN KİŞİLİK BÜYÜK ARAŞTIRMA
Japonya Sağlık Güvenliği Enstitüsü’nde yapılan ve yeni yayımlanan bu araştırma, 46 bin hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir. Özellikle 20-64 yaş aralığındaki zayıf bireylerin, Covid-19’u ağır geçirip ölüm riskinin 5,75 kat arttığı belirlenmiştir. Araştırmacılar, obez bireylerde de benzer şekilde ağır seyirler gözlemlemiş, sağlıklı kilonun hastalıkla mücadelede önemli bir faktör olduğunu vurgulamıştır.
“HEPİMİZ İÇİN ŞAŞIRTICI BİR SONUÇ”
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Serap Yavuzer, “Araştırma, hepimiz için oldukça şaşırtıcı bir sonuç olarak değerlendirilmiştir” diyerek şu bilgileri paylaştı:
— Kişinin boy ve kilosuna göre hesablanan vücut kitle indeksine göre; 18,5-24,9 kg/m2 arasında olanlar normal kabul edilirken, 18,5 kg/m2 altındaki bireyler zayıf, 24,9 kg/m2 üzerindeki bireyler fazla kilolu olarak değerlendirilmiştir. Hastaların VKİ değerlerine göre semptomların şiddeti araştırılmıştır.”
— Sonuçlar zayıf bireylerde Covid-19 geçirme ve ölüm riskinin ciddi boyutlara ulaştığını göstermektedir. Bu da gerçekten şaşırtıcı bir durumdur…
BESLENME BOZUKLUĞU ÖLÜM RİSKİNİ ARTIRIYOR
Zayıf bireylerde ölüm riskinin 5,75 kat artması önemli bir veridir. Bu, tıbbi olarak beklenebilecek bir sonuç mudur? Ayrıca, ülkemizde Covid vakalarının zayıf bireylerde yoğun olduğuna dair bir gözlem var mı?
Bu soruya Prof. Dr. Serap Yavuzer, “Araştırmada zayıf bireylerde ölüm veya ventilatöre ihtiyaç duyma olasılığının 1,74 kat, yalnızca ölüm riski değerlendirildiğinde ise bu oran 1,89 kat artmıştır.” şeklinde cevap verdi. Ayrıca şöyle devam etti:
“Yaş gruplarına göre değerlendirdiğimizde, 20-64 yaş arası düşük kilolu hastaların riskleri normal kilolulara göre daha yüksektir. Zayıf olan bu bireylerin ciddi semptom yaşama olasılıkları 2,37 kat, ölüm olasılıkları ise 5,75 kat daha yüksektir. Obez Covid-19 hastalarıyla yapılan çalışmalarda benzer artışlar gözlemlesek de zayıf bireyler için sonuçlar şaşırtıcıdır. Ancak ciddi beslenme bozuklukları ile azalan bağışıklık yanıtını düşündüğümüzde beklenebilirdir.”
Ayrıca Yavuzer, “Türkiye’de Covid-19 nedeniyle yoğun bakımda yatan hastalarda yapılan araştırmalar, beslenme bozukluğu olan hastalarda ölüm riskinin daha fazla olduğunu göstermektedir.”
ZAYIF BİREYLER NE YAPMALI? HANGİ TAKVİYELER KULLANILMALI?
Prof. Dr. Yavuzer, hastalıktan korunmak için şu tavsiyelerde bulundu: “Proteinden zengin, karbonhidrat açısından düşük bir beslenme şeklinin benimsenmesi gerektiğini vurguluyor. Sağlıklı bireylerin günlük en az 1.5 gram protein alması gerekmektedir. Karbonhidrat tüketimi ise günlük030 1400-1800 kcal ile sınırlı olmalıdır.”
Uzman, takviye kullanımı hakkında da şunları belirtti: “D vitamini desteği, olumlu sonuçlar veren unsurlar arasında. Günlük 1000-2000 IU D vitamini alımını öneriyoruz. Çinko, selenyum ve C vitamini gibi takviyeler de bağışıklığı desteklemekte, ancak bu ürünlerin rastgele kullanılmaması gerekir.”
Fotoğraflar: iStock
