Kış mevsimi yaklaşırken, dünya genelinde gelen veriler bu kış grip sezonunun son on yılın en serti olabileceğini gösteriyor. Avustralya'da ortaya çıkan ve 7 mutasyon geçirdiği doğrulanan yeni H3N2 grip virüsü, birçok ülkede sezonu beklenenden haftalar önce başlattı. İngiltere'den Japonya'ya kadar pek çok ülkede grip vakaları haftalık olarak iki katına çıkıyor.
‘BU ALIŞILMADIK BİR GELİŞME’
Virüsün alışılmadık hızla yayılması ve bağışıklık sisteminin önceki yıllardan kalan savunmasını kısmen aşması, kışı daha başlamadan tedirgin edici bir belirsizliğe sürüklüyor. Okulların açılmasıyla vakaların arttığı ülkelerde hastalık, özellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde hızla yayılıyor; uzmanlar “Bu dalganın Türkiye’yi teğet geçmesinin çok zor olduğunu” belirtiyor.
Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Derek Smith'e göre, bu kadar hızlı mutasyon “alışılmadık” bir gelişmedir: “Bu virüs yaz ortasında beklenmedik bir şekilde evrimleşti ve etkisini çok hızlı gösterdi. Sonuçları küresel olacak.”
‘DAHA HIZLI YAYILIYOR DAHA ERKEN ORTAYA ÇIKIYOR’
Bir özel hastanenin acil servis sorumlusu Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Alpar'a danıştığımızda “H3N2, her yıl gördüğümüz mevsimsel gribin bir çeşidi. Yani tamamen “yeni bir virüs” değil, gribin uzun süredir bilinen bir alt tipi. Bu yıl Avustralya'da ortaya çıkan H3N2 varyantında virüsün yüzeyinde yaklaşık 7 önemli değişiklik (mutasyon) tespit edildi” dedi. Alpar, şu bilgilerin altını çizdi:
“Bu değişikliklerin anlamı şu: Virüs biraz daha yenilenmiş hale geldi. Bağışıklıktan kısmen kaçabiliyor. O yüzden daha çok kişiyi hasta edebiliyor ve grip sezonu normalden 4-5 hafta erken başlayabiliyor. Yani sorun virüsün ölümcüllüğünde değil; daha hızlı yayılmasında ve daha erken ortaya çıkmasında.”
‘DAHA ZOR BİR GRİP SEZONU OLABİLİR’
Vakalar hızla artarken çoğu uzman, bu kışın son yılların en sert grip sezonu olacağı uyarısında bulunuyor. Siz de buna katılır mısınız?
Sorusuna “Bu yılki sezonun diğer yıllara göre daha kuvvetli geçme ihtimali var” cevabını veren Süleyman Alpar, nedenlerine dair şu bilgileri paylaştı:
“Avustralya’da grip mevsimi erken ve yoğun başladı. Avrupa’da da vakalar bu yıl beklenenden çok daha önce yükseldi. Zaten çoğu meslektaşım virüsün yaz aylarında bu kadar hızlı değişmesinin alışılmadık olduğunu söylüyor. Bu bilgiler bir araya gelince, “daha zor bir sezon olabilir” demek bilimsel olarak mantıklı. Ama “kesin felaket olacak” demek doğru değil. Grip sezonu her yıl farklı davranabilir.”
‘ARADAKİ FARK KÜÇÜK GİBİ GÖRÜNSE DE BULAŞ ZİNCİRİ HIZLANIYOR’
H3N2 ile ilgili şöyle yorumlar da var: “Bu virüsle enfekte olan 100 kişi, 140 kişiye daha hastalığı bulaştırıyor.” Bu tam olarak ne demek?
“Bu ifade virüsün yayılma hızını anlatıyor. Normal bir grip sezonunda 100 kişi yaklaşık 120 kişiye hastalık bulaştırabilir” diyen Süleyman Alpar, “Bu yeni H3N2 varyantında bu sayı tahminen 140 kişiye çıkıyor. Aradaki fark küçük gibi görünse de bulaş zinciri hızlanıyor ve vaka sayıları daha çabuk artıyor. Özetle, iki kat daha bulaşıcı değil, ama dalgayı daha hızlı büyüten bir fark var” ifadelerini kullandı.
ŞU AN ÜLKEMİZDE GRİP VAKALARINDA ARTIŞ YAŞANIYOR MU?
Türkiye’de grip sezonunun başladığını ve solunum yolu enfeksiyonlarında belirgin bir artış görüldüğünü belirten Süleyman Alpar, “Şu anda acillerde ve polikliniklerde grip benzeri hastalık başvuruları artıyor, RSV ve diğer virüslerle birlikte karma bir tablo yaşanıyor, yoğunluk her hafta biraz daha yükseliyor. Henüz “tıka basa dolu” bir dönem değil ama yükseliş eğilimi net” ifadelerini kullandı.
ARALIK VE OCAK AYLARINA DİKKAT!
“Türkiye’de grip genelde Aralık-Ocak döneminde hızlanır, Ocak-Şubat arasında en yoğun dönemine ulaşır” diyen Süleyman Alpar, şöyle devam etti:
“Bu yıl Avrupa’daki erken dalga ve Avustralya’daki yoğun sezon nedeniyle, Türkiye’de de Aralık ortasından itibaren belirgin bir tırmanış, Ocak-Şubat’ta güçlü bir grip dönemi görmemiz olası. Kısacası bu yıl sezonun biraz daha erken ve daha yoğun olma ihtimali var.”
YENİ MUTASYONLU GRİBİN BELİRTİLERİNDE BİR DEĞİŞİKLİK VAR MI?
Belirtilerin değişmediğini ve tabloya yeni belirtilerin eklenmediğini söyleyen Süleyman Alpar, şu işaretlere dikkat çekti:
Ateş
Boğaz ağrısı
Baş ağrısı
Kas-eklem ağrıları
Burun akıntısı/tıkanıklığı
Halsizlik
Öksürük
BU YIL GRİP AŞISI GÜÇLÜ BİR SALGINA KARŞI GÜÇLENDİRİLDİ Mİ?
Bu yılki grip aşılarının Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) önerdiği güncel bileşime sahip olduğunu belirten Süleyman Alpar, aşının yeni varyantlara karşı etkisiz kaldığı yönündeki algının gerçeği yansıtmadığını vurguladı.
Alpar, yeni varyantın aşı üretimi tamamlandıktan sonra ortaya çıktığını hatırlatarak, “Aşı virüsle tam bire bir örtüşmüyor olabilir; ancak bu ‘aşı işe yaramıyor’ anlamına gelmez” dedi. Toplumda sıkça dile getirilen “Bu yıl aşı olmanın faydası az” yorumlarının da bilimsel temeli olmadığını ifade etti.
Uzmanlar, grip aşılarının enfeksiyonu tamamen engellemese de ağır hastalık, zatürre, hastaneye yatış ve ölüm riskini belirgin şekilde azalttığını hatırlatıyor. Doktor Alpar, özellikle risk gruplarının bu yıl da aşılarını ihmal etmemesi gerektiğini belirterek şunları vurguladı: “65 yaş üzeri kişiler ve hamileler başta olmak üzere kronik hastalığı olan bireylerin aşılarını zamanında yaptırmasının büyük önem taşıyor.”
AŞI DIŞINDA NASIL ÖNLEMLER ALMAMIZ GEREKİYOR?
Süleyman Alpar, aşının yanı sıra günlük hayatta uygulanacak basit önlemlerin hastalığın yayılımını önemli ölçüde azaltabileceğini de söyledi. Alpar, bireylerin özellikle toplu yaşam alanlarında daha dikkatli olması gerektiğini vurgulayarak şu önerilerde bulundu:
Ellerin sık sık yıkanması
Kapalı ortamların düzenli şekilde havalandırılması
Kalabalık yerlerde veya risk grubunda olan kişilerin maske kullanması
Hastalık belirtileri hissedildiğinde istirahat edilmesi
Ateş veya belirgin grip bulguları ortaya çıktığında erken dönemde hekime başvurulması
Risk grubundaki hastalarda gerekli durumlarda antiviral tedavinin (oseltamivir vb.) erken başlanabilmesi…
