Yüksek lisans veya doktora öğrencileri, tez sürecinde kendilerine atanan danışmanların yanı sıra, uzmanlık gerektiren başka bir alandan ikinci bir akademisyenle de çalışabiliyor. Bu duruma 'eş danışmanlık' denilirken, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Lisansüstü Eğitim Yönetmeliği'ne göre, bir tez çalışması disiplinlerarası özellik taşıyorsa eş danışmanlık ataması yapılması mümkün oluyor. Eş danışman ataması için birinci danışmanın teklifi ve anabilim dalı kurulu onayı gerekiyor.
ÖĞRENCİLER HİÇ GÖRMEDİKLERİ DANIŞMANLARLA ATANDIKLARINI ÖĞRENİYOR
Akademik işbirliğini artırma amacıyla geliştirilmiş olan bu sistemin bazı akademisyenler tarafından kötüye kullanıldığına dair iddialar, öğrenci şikâyetleri ve akademisyenlerin tepkileriyle ortaya çıktı. Örneğin, bir doktora öğrencisi, 6 aylık tez sürecinin 3. ayında daha önce tanımadığı bir akademisyenin kendisine eş danışman olarak atandığını öğrendiğini ifade etti.
HAKSIZ AVANTAJ ELDE EDİLİYOR
Üniversitelerin akademik yükselme ve performans değerlendirme sistemlerinde, tez danışmanlığı yapan akademisyenlere puan verilmektedir. Ancak, sahte danışmanlık ile edinilen bu puanlar haksız kazanç sağlamakta ve akademisyenler, bu durum sayesinde meslektaşlarının önüne geçebilmektedir. Bu yöntem, doçentlik ya da profesörlük başvurularında dosyaların zenginleşmesine de yol açıyor.
MAĞDUR DOKTORA ÖĞRENCİLERİ: SORSAN TEZİN ADINI BİLMEZLER
Mağdur olduğunu belirten bazı doktora öğrencileri, “Danışmanımla tez çalışmalarına başladıktan sonra, hiç tanımadığımız, üniversitede yıllardır var olmama rağmen görmediğimiz bir hocanın eş danışman olarak atandığını öğrendik. Hiç katkısı olmayan kişilerin isimlerinin tezlerimizde yer alması sonucunda tezimi değiştirmek zorunda kaldım. Bu kişinin, çalışmama disiplinlerarası bir katkı sunacak uzmanlığı yoktu. Bazılarına çalışmanın ismini sorsanız söyleyemezler,” şeklinde görüşlerini dile getirdiler.
PROFESÖRLÜK İÇİN HAKSIZ PUAN TOPLAYAN DANIŞMANLAR
YTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Sezgin Çelik, son zamanlarda akademik ortamda etik tartışmalara yol açan ve suiistimal edildiği iddia edilen eş danışmanlık sistemine dair şu yorumda bulundu: “Eş danışmanlık, doğru uygulandığında faydalı bir sistemdir. Ancak teze hiçbir katkısı olmayan kişilerin, akademik kariyerleri açısından haksız kazanç elde etmek için atandıklarını görmek üzücü. Bir akademisyen, yakın bir arkadaşını öğrencinin haberi olmadan eş danışman olarak atayabilir. Bu durum 'sembolik eş danışmanlık' ile çalışma sayısına göre 30-40 bin TL’ye kadar ek gelir sağlamalarına ve akademik yükselmelerde haksız avantaj elde etmelerine neden oluyor.”
