

Türkiye'de AR-GE yatırımlarının artışı, sürdürülebilir büyümenin sağlanması ve rekabet gücünün artması amacıyla şirketlere çeşitli vergi indirimleri ve istisnaları sunulmaktadır. Bu uygulamalar sayesinde arama ve geliştirme yatırımları teşvik edilerek, yüksek katma değerli üretimin artırılması hedeflenmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun “Dolaylı AR-GE Teşvikleri 2024” raporuna göre, geçtiğimiz yıl AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşviklerinden yararlanan girişim sayısı 10 bin 569 olarak kaydedildi. Bu girişimlerin beyan ettiği AR-GE harcama tutarı 215 milyar 827 milyon lira olarak belirtildi ve AR-GE faaliyetlerine yönelik toplam vergi teşviki ise 105 milyar 977 milyon liraya ulaştı.
Teşvik miktarları bir önceki yılın verilerine göre yüzde 78,6 artış gösterirken, dört yıl önceki tabloya göre yaklaşık 13 katına çıktı. 2020'de AR-GE faaliyetlerine yönelik toplam vergi teşviki 8 milyar 444 milyon, 2021'de 13 milyar 619 milyon, 2022'de 26 milyar 168 milyon ve 2023'te 59 milyar 332 milyon lira olarak kaydedilmiştir.
2020-2024 dönemini kapsayan 5 yıllık süreçte toplam dolaylı AR-GE teşviki ise 213 milyar 541 milyon lira olarak belirlendi.
EN ÇOK TEŞVİK KURUMLAR VERGİSİNDE
Bu dönemde en fazla teşvik kurumlar vergisi üzerinden sağlandı. Dolaylı AR-GE teşviklerinden faydalanan girişimler, 5 yıllık süreçte 116 milyar 231 milyon lira kurumlar vergisi desteği aldı.
AR-GE için aynı dönemde 94 milyar 267 milyon lira tutarında gelir vergisi stopaj teşviki sağlandı. 2020-2024 döneminde gelir vergisi için sağlanan teşvik miktarı ise 2 milyar 843 milyon lira, katma değer vergisi (KDV) için ise 198 milyon lira olarak kaydedildi.
Belirtilen dönemlerde AR-GE faaliyetlerine yönelik toplam vergi teşviklerinin (bin lira) dağılımı aşağıdaki gibidir:
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
Kurumlar Vergisi | 5.537.339 | 9.119.968 | 16.212.053 | 34.810.235 | 50.552.362 |
Gelir Vergisi | 121.637 | 160.969 | 346.779 | 815.055 | 1.399.338 |
Katma Değer Vergisi | 9.673 | 14.120 | 29.375 | 46.030 | 99.142 |
Gelir Vergisi Stopaj Teşviki | 2.775.781 | 4.324.001 | 9.580.626 | 23.660.803 | 53.926.328 |
Toplam | 8.444.432 | 13.619.060 | 26.168.834 | 59.332.124 | 105.977.171 |