Bakan Yumaklı, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2026 yılı bütçesi üzerine TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı sunuma, kanser tedavisi gördüğü hastanede vefat eden Şehzadeler Belediye Başkanı Gülşah Durbay'a Allah'tan rahmet, ailesi ve sevenlerine başsağlığı dileyerek başladı.
Yumaklı, dünya genelinde iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı hava olaylarının artışını vurgulayarak, 1991-2023 yılları arasında tarım sektöründe yaşanan afetlerin maliyetinin 3,3 trilyon dolar olduğunu ve bunun yüzde 59'unun son 13 yılda meydana geldiğini aktardı.
Kentleşmenin doğal kaynaklar üzerindeki baskısını artırdığını belirten Yumaklı, COVID-19 pandemisi sonrası artan gümrük ve ticaret kısıtlamalarının tarım ve gıda sistemleri için yeni bir norm haline geldiğini ifade etti.
Dünya genelinde 2,4 milyar insanın su stresi altındaki ülkelerde yaşadığını belirtilen Yumaklı, erişilebilir tatlı su kaynağının oranının yalnızca yüzde 1 olduğunu ve Türkiye'nin de su stresi yaşayan ülkeler arasında yer aldığını söyledi. Bu bağlamda su politikalarının kısıtlar doğrultusunda şekillendirildiğini duyurdu.
Ulusal Su Planı'nın 2025-2035 dönemini kapsadığını ifade eden Yumaklı, bu planın su kaynaklarını koruma, verimli kullanım ve sürdürülebilir yönetim hedeflerini taşıdığını açıkladı.
Modern sulama sistemleri, ürün değişiklikleri, yeraltı suyu kontrolü ve havzalar arası su transferleri gibi tedbirlere yönelik çalışmalar yapıldığını söyleyen Yumaklı, kuraklık riski altındaki gölleri korumak için eylem planları oluşturulduğunu belirtti.
Yumaklı, Eğirdir Gölü Su Eylem Planı'nın paylaşıldığını anımsatarak, Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için de benzer planların 2026 yılında uygulamaya konulacağını duyurdu.
Son 23 yılda hayata geçirilen projelere dikkat çeken Yumaklı, sulanabilir arazi potansiyelinin 85 milyon dekar olduğunu ve yapılan çalışmalarla bu alanın 105 milyon dekara güncellendiğini söyledi.
2026'da 290 tesisin yanı sıra 10 toplulaştırma projesini devreye alacak olan Yumaklı, tarımsal sulamada enerji tasarrufunu sağlamak amacıyla Şanlıurfa ve Edirne'de 150 megawatt GES (Güneş Enerji Sistemi) kurulumuna gelecek yıl başlanacağını duyurdu.
“ŞAPLA İLGİLİ 23,8 MİLYON DOZ AŞIYI SAHAYA GÖNDERDİK”
Bakan Yumaklı, Türkiye'nin tarımsal altyapısı sayesinde gıda arz güvenliğini koruyabildiğinin altını çizdi. Kırmızı et üretimini artırmak ve kırsal aile işletmelerini desteklemek amacıyla “Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi”ni başlattıklarını belirten Yumaklı, projeye başvuran 179 bin kişiye teşekkür etti. Bu başvuruların 105 bininin genç ve kadınlardan oluşmasının kendilerini memnun ettiğini ifade etti. Projenin 2028'e kadar devam edeceğini söyleyen Yumaklı, küçükbaş üreticileri de kapsayacak benzer çalışmaların başladığını duyurdu.
Bakan Yumaklı, hastalıkların erken teşhisi için laboratuvar altyapısını güçlendirdiklerini, yerli aşı üretim kapasitesi ile salgınlara karşı etkin müdahale sağladıklarını bildirdi. “Şap” ile ilgili 23,8 milyon doz aşının sahaya gönderildiğini belirten Yumaklı, ilk aşılamaların tamamlandığını ve ikinci doz aşılamalarının hızlı bir şekilde yapılacağını kaydetti.
Bu yıl balık popülasyonlarını artırmak ve ekolojik dengeyi sağlamak adına su kaynaklarına 83 milyon yavru balık bıraktıklarını söyleyen Yumaklı, önümüzdeki yıl Adana'da Organize Su Ürünleri Tarım Bölgesi'ni hayata geçireceklerini duyurdu. Ayrıca, Yalova'da uluslararası standartlar ile çalışacak bir Su Ürünleri Kontrol ve Denetim Merkezi'nin açılacağını belirtti.
“KIRSAL KALKINMA YATIRIM BÜTÇESİNDEN GENÇ VE KADINLARA YÜZDE 20 AYIRDIK”
Tarımda üreticilerin yaş ortalamasının dünya genelinde 60, Avrupa Birliği ve Türkiye'de ise 57 olduğunu aktaran Yumaklı, 2026-2028 yılları arasında Kırsal Kalkınma Yatırım bütçesinin en az yüzde 20'sini genç ve kadın üreticilere ayırdıklarını duyurdu.
Deprem bölgesinin tarımsal altyapısını yeniden inşa etmek amacıyla 11 milyar lira finansman sağlamayı planladıklarını ifade eden Yumaklı, bu kaynakla bölgedeki tarımsal altyapının iyileştirileceğini belirtti.
Sübvansiyonlu kredileri yeniden yapılandırarak, 2025 yılı itibarıyla 901 bin üreticiye 590 milyar lira düşük faizli kredi sağlandığını belirten Yumaklı, 2026 yılında kredi sübvansiyonlarını geçen yıla göre yüzde 70 artırarak 270 milyar liraya çıkartacaklarını açıkladı.
TARSİM kapsamında 2006 yılından bu yana 29,5 milyon poliçe düzenlendiğini ve üreticilere 57 milyar lira devlet prim desteği ile 64,5 milyar lira hasar tazminatı ödendiğini sözlerine ekleyen Yumaklı, 2026'da TARSİM ile ilgili yeni uygulamaların devreye alınacağını duyurdu.
Yumaklı, Parsel Bazlı Verim Sigortası'nın pilot uygulamasının 2026'dan itibaren Tekirdağ'da başlatılacağını ve üreticilerin kendi tarlalarındaki verime göre tazminat alma imkânına kavuşacaklarını vurguladı.
Bu yıl yaşanan zirai don olayları nedeniyle önümüzdeki yıl elma, kayısı, şeftali, erik ve kiraz gibi dokuz ürün için temel sigorta paketinin uygulanacağını açıklayan Yumaklı, narenciyede güneş yanıklığı riskinin de teminat kapsamına alınacağını belirtti.
“SU ATMA KAPASİTEMİZ 438 TONDAN 462 TONA ÇIKACAK”
Bakan Yumaklı, gıda güvenliğinin kendileri için “kırmızı çizgi” olduğunu ifade ederek, 2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleştirdiklerini ve geri dönen miktarın oranının sadece binde 1 olduğunu belirtti. Ayrıca geri dönen ürünlerin mevzuata uygun değilse ülkeye girişine izin vermediklerini vurguladı. 2026'da bitki koruma ürünlerinin kullanım miktarını belirleyecek Elektronik Bitki Reçete Sistemini hayata geçireceklerini açıkladı.
Yangın yönetimi ve tespiti için 14 İHA ve 776 gözetleme kulesiyle çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Yumaklı, 2026 yılında yangın söndürme filolarını güçlendirmek için 4 uçak, 12 helikopter, 165 arazöz, 38 iş makinesi ve 14 ilk müdahale aracı alacaklarını belirtti. Su atma kapasitelerinin de 438 tondan 462 tona çıkarılacağını bildirdi.
2020-2024 yılları arasında yanan alanların ağaçlandırılması hedefinin tamamlandığını kaydeden Yumaklı, bu yıl etkilenen alanların da 2026 yılı sonuna kadar ağaçlandırılacağını duyurdu.
Yumaklı, üreticilere zirai don ve kuraklık nedeniyle toplamda 49 milyar lira ödeme yapıldığını bildirdi.
