İstanbul'a tatile gelen Böcek Ailesi'nin trajik ölümüyle ilgili ilk şüphe gıda zehirlenmesi üzerinde yoğunlaştı. Ancak, aynı otelde rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan iki turistin durumu sonrasında, otelde yapılan ilaçlama da soruşturma kapsamına alındı.
Elde edilen bilgilere göre, Böcek Ailesi 11 Kasım'da Ortaköy'de yemek yedi. Bir saat sonra, aynı gün saat 17:00'de ilaçlama firması otele geldi ve ilaçlama işlemi gerçekleştirildi. Yaklaşık 2-3 saat sonra Böcek Ailesi, kaldıkları otele döndü.
Olay sonrası genişletilen soruşturmada, Sağlık ve Tarım Bakanlığı ekipleri Fatih'teki otelde inceleme başlattı. Otelde bulunan AFAD ekipleri, gaz sızıntısı veya zehirlenme ihtimalini araştırmaya koyuldu. Otelde kalan diğer misafirler farklı otellere yönlendirildi.
Şu an için soruşturmanın odağında, ailenin “alüminyum fosfit” adlı bir madde nedeniyle zehirlendiği ihtimali var.
Adli Tıp'tan gelen açıklamada, Böcek ailesinin zehirlenmesinin öncelikli sebebinin oteldeki kimyasal maddelerden kaynaklandığı belirtildi. Ailenin kesin ölüm nedeni ise Adli Tıp raporuyla netleşecek.
Bu tarz ilaçlamalar sadece otellerle sınırlı kalmıyor. Özellikle tahtakurusu gibi sorunlardan kurtulmak isteyen birçok kişi, profesyonel destek almak yerine kendi başlarına bilinçsizce ilaçlama yaparak kendilerini ve komşularını riske atıyor.
Böcek Ailesi'nin ölümündeki olası rolüyle akıllara gelen ilaçlama, 2012 yılında Kanada'dan Tayland'ın ünlü turistik Phi Phi adalarında da benzer bir olaya yol açmıştı.
Tatil için giden Audrey ve Noemi Belanger adındaki iki kardeş, odalarında uyuduktan birkaç saat sonra ölü bulundu. İncelemelerde, odanın fumiganta kimyasalına maruz kaldığı ortaya çıktı.
Yapılan soruşturma sonucunda, kullanılan fumigantın farklı ticari isimlerle satılan 'alüminyum fosfit' olduğu ve tahtakurularıyla mücadele amacıyla uygulandığı anlaşıldı. Kokusu olmayınca odada ilaçlama yapıldığının farkına varamayan kardeşlerin can verdiği düşünülüyor.
Kanada'nın Quebec eyaletinde görevlisi olan adli tabip Renée Roussel, iki kardeşin ölüm nedeninin büyük ihtimalle fosfin gazı olduğunu ifade etti.
Roussel, fosfin gazının kapalı alanlarda zehirli olduğu konusunda ciddi bulgulara ulaştığını belirtti ve bu gazın özellikle kötü havalandırılan otel odalarında sağlık için büyük risk oluşturabileceğini vurguladı.
KAYNAK: CBC News
Dünya genelinde benzer vakalar yaşanmaya devam ederken, dikkat edilmediği takdirde bunların ölümlerle sonuçlanabileceği belirtiliyor. Bu ölümler zamanla unutulsa da, ihmaller ve denetimsizlik nedeniyle benzer olayların yaşandığına sıkça tanık olunuyor.
Böcek ilacı kişiler ve topluluklar üzerinde nasıl bu kadar tehlikeli etki yapabiliyor?
İlaç firmalarının beyanları gerçekte ne kadar güvenilir? Kokusuz ürünler zararsız mı?
İç Hastalıkları uzmanı Aytaç Karadağ ve Eczacılık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Ecem Fatma Karaman ile yaptığımız söyleşide, bu sorulara yanıt bulmaya çalıştık.
KISACIK BİR SÜRE İÇİNDE ETKİLER
1- Alüminyum fosfit nedir, neden kullanılıyor?
Aytaç Karadağ: Bu madde sıradan bir “böcek ilacı” değildir. Nemle temas ettiğinde fosfin gazı açığa çıkarır ve bu gaz, renksiz, kokusuz ve son derece zehirli bir maddedir. Kısa süre içinde bulunduğu ortamda soluyan herkesi etkileyebilir, özellikle kapalı, havalandırılmayan alanlarda bu risk daha da yüksektir.
Alüminyum fosfit, genellikle tahılları, bakliyatları korumak ve zararlı canlıları yok etmek amacıyla kullanılan bir fumiganttır. Aslında profesyonel kullanım için geliştirilmiş bir üründür.
Evde, apartmanda, kapalı alanlarda, “çok güçlü böcek ilacı” diye satılan hiçbir ürünü kullanmamanız gerekir. Bu tür maddeler yalnızca profesyoneller tarafından ve sıkı önlemler altında kullanılabilir.
ANİDEN VE SAVUNMASIZ YAKALIYOR
2- Bu madde vücuda nasıl zarar veriyor?
Aytaç Karadağ: Alüminyum fosfit aniden ve savunmasız bir şekilde etkisini gösterir. Belirtiler başladıktan sonra tedavi neredeyse imkansızdır. Fosfin gazı solunduğunda, vücutta hücrelerin enerji üretimi bozulur, özellikle kalp, akciğer, karaciğer ve böbreklere zarar verir ve çoklu organ yetmezliğine yol açabilir.
KAPALI MEKANLARDA KULLANIMI UYGUN DEĞİL
3-Evde bu maddeyi kullansak ve havalandırsak yeterli olmaz mı?
Aytaç Karadağ: Alüminyum fosfitten açığa çıkan fosfin gazı, küçük miktarlarda bile ölümcül olabilir. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için çok daha risklidir. Kapalı alanlarda bu maddeyi kullanmak güvenli değildir. Kullanıldığı takdirde tüm apartmandaki insanların hayatı tehlikeye girebilir.
KARIN AĞRISI-GRİP-GIDA ZEHİRLENMESİ SEMPTOMLARI İLE KARIŞIYOR
4- Alüminyum fosfit zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
Aytaç Karadağ: Maruziyetten dakikalar-saatler içinde midede bulantı, baş dönmesi, nefes darlığı, çarpıntı gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtiler, gıda zehirlenmesi veya grip ile karıştırılabilir; ancak birden fazla kişinin benzer şikayetler yaşaması durumunda zehirlenme ihtimali düşünülmelidir.
ÜZERİNDE AÇIK VE ANLAŞILIR İFADELER BULUNMUYOR
5- Bu kadar tehlikeliyse, neden kolayca bulunabiliyor?
Aytaç Karadağ: Ana sorunlar arasında denetimsiz satış ve halkın bilinçsizliğidir. Bazı internet siteleri ya da kaçak satıcılar bu ürünleri uygun olmayan koşullarda halka sunmaktadır. Üzerinde yeterli uyarı bulunmaması da bir diğer tehlike.
Gazeteci Fulya Soybaş, ‘Ölümlerin faili alüminyum fosfit mi…’ konulu yazısında ilaçlama firmalarının, işlemler sırasında evden çıkmanıza dahi gerek olmadığını belirttiklerini aktardı.
AYNI BİNADAKİ HERKES ETKİLENEBİLİR
6- Alüminyum fosfitin etki alanı nedir?
Aytaç Karadağ: Kullanım alanının yanı sıra, ilacın uygulandığı ortamda kalan diğer kişiler de etkilenebilir. Özellikle gece uyurken maruz kalmaları, durumu daha tehlikeli hale getirebilir.
7- Bu tür ilaçlamalarda bu madde, kapalı alanlarda insan sağlığı için ne kadar sürede tehlikeli hale gelir?
Aytaç Karadağ: Fosfit tabletler nemle temas ettiğinde çok kısa süre içinde fosfin gazı çıkarmaya başlar ve kapalı alanlarda bu yoğunlaşarak risk oluşturur. Uygulama sonrası hemen girilmeyecek bir alan haline gelir.
8- Bu tarz zehirlenme vakalarının yaşanmaması için nelere dikkat etmeliyiz?
Aytaç Karadağ: Fumigant böcek ilaçları kapalı yaşam alanlarında kullanılmamalıdır. İnternetten veya belirsiz yerlerden ürün almaktan kaçının. Ruhsatlı firmalarla çalışmak ve etiketlerini dikkatlice okumak hayati önem taşır.
EN TEHLİKELİ GAZLAR RENKSİZ VE KOKUSUZ OLANLAR
9- Bazı firmalar ilaçlarının ‘kokusuz, zararsız’ olduğunu iddia ediyor. Kokusuz olması zararsız olduğu anlamına mı gelir?
Aytaç Karadağ: Hayır, kokusuz olması zararsız olduğu anlamına gelmez. Birçok tehlikeli gaz kokusuz ve renksizdir, bu nedenle kişi maruz kaldığını fark edemez.
10- Bu tür vakalarda kesin ölüm nedeni için hangi analizler yapılıyor?
Doç. Dr. Ecem Fatma Karaman: Gıda kaynaklı zehirlenmeler ve pestisitler gibi kimyasalların her biri, maruziyet yolu ve durumuna göre değerlendirilir. Zehirlenme nedenini tespit etmek için toksikolojik analizler yapılır.
11- Adli Tıp raporu ne yapar?
Aytaç Karadağ: Adli Tıp, klinik bulguları, olay yerindeki gözlemleri ve toksikolojik incelemeleri bir arada değerlendirir. Ölüm sebebi belirlenmeye çalışılır. Uygun analizlerin yapılması durumunda, gıda veya pestisit neden olduğu netlik kazanabilir.
12- Bu vakada şüpheli yiyeceklerin çeşitliliği göz önüne alındığında, gıda zehirlenmesi mi yoksa çevresel toksin maruziyeti mi daha olası görünüyor?
Aytaç Karadağ: Elde edilen bilgiler sınırlı olsa da, şartlar gerçekten de çevresel toksin maruziyetinin daha yüksek ihtimal olduğunu gösteriyor. Ancak son söz, her zaman adli tıp ve toksikolojik incelemelerle verilecektir.
