Devlet, Sigortasız İşçilerin Yanında: SGK İş Kazası Durumunda Aileyi Destekliyor

Türkiye'de sigortasız olarak çalışırken iş kazasına maruz kalan işçiler konusu, sıklıkla gündeme geliyor. Bu tür kazalara uğrayan işçilerin, kaza gününde re'sen sigortalı sayılması uygulaması ise, uzmanlara göre sosyal devlet anlayışının güçlü bir yansımasını oluşturuyor.

HAK KAYIPLARINI ENGELLEYEN SOSYAL DEVLET MEKANİZMASI

İlk bakışta “işçinin sadece bir gün sigortalı gösterilmesi” olarak anlaşılabilecek uygulama, yetkililer tarafından yanılgı olarak ifade ediliyor. SGK'nın re'sen tescil işlemi, işçi için sosyal güvenlik haklarının başlangıcını tetikleyen ilk adımı oluşturmaktadır. Yapılan inceleme sonucunda, işçinin kazadan önce çalıştığı günler geriye dönük olarak sisteme dahil edilmekte ve hakları eksiksiz olarak tesis edilmektedir.

DENETİM SÜRECİ İLE KAZANIN HUSUSLARI BELİRLENİYOR

Sigortasız işçi, iş kazasına uğradığında, olayın niteliğine göre sosyal güvenlik denetmenleri veya SGK müfettişleri devreye girmekte. İşçinin çalışma süresi, maaşı, iş kazasının gerçekleşme biçimi ve sorumlular titizlikle incelenmektedir. Tanık ifadeleri, işyeri kayıtları, görüntüler ve beyanlar gözden geçirilerek, hazırlanan rapor doğrultusunda iş kazası hukuki çerçevede tanınmakta ve sosyal güvenlik süreçleri başlatılmaktadır.

ÖLÜM DURUMUNDA AİLEYE GELİR VE AYLIK BAĞLANMAKTADIR

İş kazası sonucu ölüm meydana geldiğinde, SGK hak sahiplerine hem ölüm geliri hem de şartlar sağlanıyorsa ölüm aylığı bağlamaktadır. Bu ödemelerden biri diğerinden yüksekse, en yüksek miktar aileye ödenmekte, düşük olandan ise yarısı verilmektedir. Ayrıca cenaze ödeneği de aileye sunulmaktadır.

Sistem açısından önemli bir husus ise, SGK'nın yaptığı ödemeleri hatalı işveren veya diğer sorumlulardan talep ederek kamu zararını tazmin etmesidir. Böylece hem işçi ve ailesi korunmakta, hem de mali yük kamuya değil, suçu olan tarafa yönlendirilmektedir.

ULUSLARARASI ÖRNEKLERLE TÜRKİYE'Yİ GÖRÜNCE

Birçok ülkede iş kazası tazminatları özel sigorta poliçeleri veya işveren birlikleri aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Örneğin, ABD'de işveren poliçe yaptırmadığında işçiler çoğu zaman gelir elde edememekte ve tazminat işlemleri uzun davalarla sonuçlanmaktadır. İngiltere'de ise devlet doğrudan gelir ya da aylık bağlamamaktadır.

Türkiye'nin uygulaması, işçilerin sigortasız olduğu durumlarda bile sosyal güvenlik kapsamına alınmasını sağlayarak ailelere doğrudan gelir güvencesi sunması ile dikkat çekmektedir. Bu yönüyle sosyal devlet ilkesinin güçlü örneklerinden biri olarak değerlendirilmektedir.

“BİR GÜN SİGORTA” ELEŞTİRİSİ YANLIŞ ANLAŞILMAKTADIR

Kamuoyunda sıkça dile getirilen “SGK sadece bir gün sigorta gösteriyor” eleştirisi, uzmanlar tarafından teknik sürecin yanlış anlaşılmasından kaynaklandığı vurgulanmaktadır. Re'sen tescil işlemi, sosyal güvenlik haklarının devreye girmesi için gereken ilk kaydı oluşturmaktadır; incelemeler tamamlandığında, tüm çalışma süreleri geriye dönük olarak kaydedilmektedir.

ÇALIŞANI MERKEZE ALAN SİSTEM

Sonuç olarak SGK'nın uygulaması, iş kazasına uğrayan sigortasız çalışanları korumakta, ailelerin gelir güvencesine kavuşmasını sağlamaktadır ve kusurlu işverenleri sorumlu tutan sosyal güvenlik yapısı sunmaktadır. Yetkililer, “Sistemin temel amacı işçiyi merkez alarak mağduriyetinin önüne geçmektir.” açıklamasında bulunmaktadır.