Doğu’nun 40 Yıllık Büyük Dönüşümü

Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi, 40 yıl önceki durumu ile günümüz arasında büyük bir farklılık gösteriyor. Önceleri güvenlik kaygılarının öne çıktığı, dükkanların sürekli kapalı olduğu, yatırımların belirsizlikle ilerlediği ve göçlerin kaçınılmaz olduğu bir dönem yaşanıyordu. Ancak günümüzde bu alan, üretim, girişimcilik ve yatırım ile yeniden canlanarak bambaşka bir hikaye yazmaya başladı. Sabah Gazetesi, bu dönüşüm sürecinin en dikkat çekici tanıklarından biri olarak bölgedeki değişimleri ve umut verici gelişmeleri okurlarına aktardı. 40 yıllık bir perspektifte, Doğu'nun kendi geleceğini şekillendiren bir dinamizm kazandığı açıkça görülüyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki güncel rakamlar da bu dönüşümün önemli birer kanıtı. GAP bölgesine 2024-2028 döneminde tahsis edilen 496 milyar TL'lik yatırım kaynağı, sadece büyüklükte bir plan değil, aynı zamanda bölgenin uzun vadeli kalkınma hedefinin de bir işareti. Bu projelerin tamamlanması durumunda, 570 bin kişiye istihdam sağlanması planlanmakta; bu, bölgedeki genç nüfus için tarihi bir fırsat anlamına geliyor.

Ticarette Açılım Var

Büyük değişimin en belirgin yansıması, bölgedeki günlük yaşamda kendini gösteriyor. Zamanında erken kapanan dükkanların yerini, şimdi kooperatifler, kadın girişimcilik merkezleri ve mikro üretim atölyeleri aldı. Kooperatifleşme, son on yılda bölgenin en hızlı büyüyen yapılarının başında gelmekte. Özellikle kadın kooperatiflerinin sayısında dört kat artış yaşandı ve bu durum ekonomik hayata çeşitlilik ile sürdürülebilirlik katmaya başladı. Daha önce sadece büyükşehirlere umut bağlayan gençler, artık kendi ilçelerinde iş kurmanın yollarını bulmuş durumda. Terörün sona ermesiyle birlikte kırsal mahallelerde yeniden canlanma yaşanmakta. Bu yeni durum, gençler için bölgeyi tekrar cazip hale getirirken, şehir dışına göç eden ailelerin geri dönüşlerini de hızlandırıyor.

Yatırımlar Art Arda Geldi

Ulaşım yatırımları, Eruh'un kaderini değiştiren en önemli konulardan biri oldu. Eruh-Fındık yolu üzerindeki 997 metrelik T-2 Tüneli’nin tamamlanması, ilçeye erişimi kısaltırken, kış aylarında kapanan yolları da büyük oranda rahatlatmış durumda. Eruh-Şırnak karayolu projesinin yatırım programına alınması da ilçeyi hem Şırnak hem de ulusal yollarla daha güvenli bir şekilde bağlayacak önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Eruh Yeniden Doğdu

Bu büyük dönüşüm sürecinde, bölgedeki en sembolik yerlerden biri de Eruh. Çünkü Türkiye'nin yakın tarihindeki ilk silahlı eylem, 15 Ağustos 1984 gecesi burada meydana geldi. Eruh, bu nedenle yalnızca bir coğrafi nokta olmaktan öte, 40 yıllık acıların, direncin ve yeniden doğuşun simgesi haline geldi. Bugün Eruh'a gittiğinizde, geçmişin ağır havasının yerini hafifleyen bir sessizliğe ve umut dolu bir havaya bıraktığını görebilirsiniz. İlçedeki yollar genişletilmiş, kırsal bağlantılar güçlenmiş, yeni parklar, modern taziye evleri ve sosyal alanlar inşa edilmiştir. Doğalgaz altyapısı başlatılmış, iki büyük karayolu projesi yatırım programına alınmış ve belediyenin kurduğu tekstil atölyesi 85 kişiye iş imkânı sunmaya hazırlanıyor. Bu değişim, yalnızca fiziksel yatırımlarla değil, ayrıca insanların psikolojik durumundaki dönüşümle de hissediliyor.

O Geceyi Anlattı

Eruh Belediye Başkanı Cevher Çiftçi, o gecenin tanıklarından biri olarak, ilçenin 40 yıllık dönüşümünü çarpıcı bir karşılaştırmayla anlatıyor. Genç bir lise öğrencisi olarak yaşadıklarını şu sözlerle ifade ediyor: “O zaman ne olduğunu tam olarak anlayamamıştık. İlk silah sesleri duyulduğunda herkes kan davası sanmıştı. O gece gelen kişilerin hiçbiri Eruh'tan değildi. O acıyı bu ilçe 30 yıl boyunca yaşadı. Yollar öğleden önce kapanırdı; karşıdaki cevizliği bile yıllarca göremedik.” Bugünün Eruh'una dair yorumları ise cümlelerinde belirgin bir değişim göstermekte: “Şimdi yollar açık. Yatırımlar geliyor. Botan çevresi turizm açısından çok değerli. Eruh, artık geleceğini inşa etme fırsatına sahip.” İlçe halkının sesinde de benzer bir umut havası var. Kahvehanelerde insanların konuştuğu en yaygın tema, temkinli bir iyimserlik. “Bu defa fazla konuşulmuyor ama yaşanıyor” diyen yaşlı bir vatandaş var. Gençler ise daha cesur: “Abi, bizi artık doğru yazın. Buralar değişti, insanlar değişti, hayat değişti.” O gecenin tanığı olan bir başka kişi, geçmişle bugünü karşılaştırırken şu şekilde özetliyor: “O gece yüzlerce atlı geldi. Çok acı yaşadık. Bugün burada gelecek konuşuluyor, bize bu yetiyor.”

Her Alanda Değişim

Eruh'un ekonomik dönüşümünde dikkat çeken unsurlardan biri ise istihdam odaklı yatırımlar oldu. Belediye tarafından kurulan 2 milyon TL’lik tekstil atölyesi tamamlandığında 85 kişiye iş olanağı sunacak. Özellikle genç kadınlar için planlanan bu yani, ilçede daha önce olmamış büyüklükte bir kurumsal alan yaratmayı hedefliyor. Atölyenin üretime başlamasının ardından, ikinci aşamada yeni makineler eklenerek kapasitenin artırılması da gündemde bulunuyor. Bunun yanı sıra, Eruh'un turizm potansiyeli de gündeme alınıyor. Botan Vadisi çevresindeki doğal güzellikler, yürüyüş yolları ve kültürel miras alanlarının turizme kazandırılması için fizibilite çalışmaları devam etmekte. Belediye Başkanı Cevher Çiftçi'nin ifade ettiğine göre, ilçenin hedefi, Botan çevresini cazibe merkezi hâline getirmek ve Eruh'u geçiş noktası olmaktan çıkartıp, ziyaret edilmeye değer bir yer hâline getirmek.