Dr. Merih Göltaş: İklim Değişikliği Yangın Riskini ve Zararını Artırdı

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Merih Göltaş, IPCC raporlarına dayanarak Türkiye'nin Akdeniz havzasında yer aldığını ve böylece küresel iklim değişikliğinden en fazla etkilenen bölgelerden biri olduğunu vurguladı. Küresel ısınmanın yangın riski ve zararlarını artırdığına dikkat çekti.

Türkiye'nin batı illerinde meydana gelen yangınlar, insan hatası veya teknik arızalarla açıklanamayacak kadar büyük ve sistematik olaylar. Dr. Göltaş, küresel ısınmanın 2021 yılındaki 'Mega Yangınlar' gibi büyük felaketleri tetikleyebileceği konusunda uyarıda bulundu. Göltaş, “İyimser senaryoya göre Türkiye'nin ortalama sıcaklığında 2100 yılına kadar 1,5°C ila 2,5°C, kötümser senaryoya göre ise 5°C ila 6,5°C artış bekliyoruz. Ayrıca güney ve batı bölgelerde yağışların azalacağı öngörülüyor. Eğer küresel ısınmaya yönelik önlemler alınmazsa, kuraklık derinleşecek ve daha sık, uzun süreli sıcak hava dalgaları yaşayacağız” açıklamalarında bulundu.

Küresel Isınma, 'Mega Yangınlar'ı Artırabilir

Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sıcaklıkların rekor kırmasının yangın riskini ve sayısını artırabileceğini ifade eden Göltaş, “Küresel ısınma 2021 yılındaki 'Mega Yangınlar' gibi felaketlerin sıklığını da artırabilir. Akdeniz ve Ege, yangınlarla tanıdık ancak artan sıcaklık ve kuraklık, Marmara ve Karadeniz'in bazı kesimlerini de tehlikeye atabilir. Şu an bile Ege'deki yangınlar, küresel ısınmadan kaynaklanan aşırı kuraklık, 110 km/s hızı aşan rüzgarlar ve bireysel faktörler nedeniyle kontrol altına alınmakta zorlanıyor” dedi.

Dr. Merih Göltaş: “Yangın Sezonu Sekiz Aya Kadar Uzadı”

Yaz mevsimindeki sıcaklıkların erken başladığını ve kurak dönemlerin uzaması nedeniyle yangın sezonunun Nisan-Kasım arası sekiz aya kadar çıktığını belirten Göltaş, yangına uygun hava koşullarının arttığını, bu durumun kontrolünü zorlaştırdığını ve daha fazla orman alanının zarar görmesine yol açtığını açıkladı.

Türkiye'de her yıl ortalama 2000 yangın meydana geliyor. Orman Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre, 1988-2000 yılları arasında bu sayı ortalama 1900 civarındayken, 2000-2011 döneminde yaklaşık 2100'e yükselmiş. 2011’den itibaren ise 2700'e yaklaşmış durumda. Bu yangınlar, her yıl ortalama 10 bin hektar orman alanının yok olmasına sebep oluyor. Göltaş, “İklim değişikliği nedeniyle aşırı hava koşullarının sıklığı ve süresinin artması, yangınların sayısını ve zararını artırıyor. 2021 yılında 140 bin hektar orman alanı yandı, bu da neredeyse 14 yıl boyunca yanacak alanın bir yılda yok olduğu anlamına geliyor. Bu doğrultuda 'mega yangın' kavramını da biz de kullanmaya başladık” ifadesinde bulundu.

“Teorik Olarak Her 10 Yangından Dokuzu Engellenebilir”

Göltaş, “Akdeniz havzasında diğer ülkeler gibi Türkiye'de de orman yangınları geçmişten günümüze vardı ve maalesef gelecekte de olacak. Yangınların sebeplerine bakıldığında, yüzde 10'unun doğal, yüzde 90'ının insan kaynaklı olduğunu görmekteyiz. Yani eğitim ve farkındalık sayesinde her 10 yangından dokuzunu engelleyebiliriz” dedi. Göltaş, bireysel sorumluluklarımızı hatırlatarak, “Özellikle sıcak ve kurak dönemlerde ateşle aramızda mesafe bırakmalı, ateşli piknik, sigara izmariti atma ve anız yakma gibi tüm riskli davranışlardan kaçınmalıyız” şeklinde konuştu.

Küresel Isınmanın Hem Sonucu Hem Sebebi Olabilir

Orman yangınlarının olumsuz etkilerini vurgulayan Göltaş, “Yangınlar, ağaçların depoladığı karbonun karbondioksit olarak atmosfere salınmasına neden olur ve bu durum küresel ısınmayı daha da kötüleştiren bir döngü yaratır. Yani orman yangınları hem küresel ısınmanın sonucu hem de nedeni olabilir” dedi.

Aşırı Orman Yangınları Dünya Çapında İki Kattan Fazla Arttı

NASA'nın Terra ve Aqua uyduları, her gün iki kez aktif orman yangınlarını tespit etmekte. Bilim insanlarının 20 yılı aşkın süredir incelediği veriler, aşırı orman yangınlarının sıklık, yoğunluk ve boyut bakımından arttığını göstermekte. Aşırı yangınlardaki en büyük artış, Batı ABD'nin ılıman kozalaklı ormanları ile Kuzey Amerika ve Rusya'nın kuzeyindeki boreal ormanlarında gözlemleniyor. Araştırmalar, aşırı yangın olaylarının 2030 yılında yüzde 14, 2050 yılında yüzde 30 ve yüzyıl sonunda ise yüzde 50 artabileceğine dair sinyaller vermekte.