Orta Doğu’da İsrail ve İran arasında artan gerilim, varlık fiyatlarını etkilemeye devam ediyor. “Güvenli liman” talebiyle altının ons fiyatı 3,433 dolara yükselirken, platinin ons fiyatı uluslararası piyasalarda 1308 dolarla son dört yılın en yüksek seviyesini gördü. Brent petrol fiyatları ise haftalık bazda, 3 Ekim 2022’den bu yana en büyük artışını yaşayarak haftayı 73,7 dolar seviyesinden tamamladı.
Sevkiyatlar Aksayabilir
İsrail’in İran’a yönelik geniş çaplı hava saldırıları ve İran’ın Tel Aviv’e balistik füzelerle karşılık vermesi, “güvenli liman” varlıklarına olan talebi artırırken, petrol ihracatına yönelik endişelere yol açtı.
ABD Başkanı Donald Trump, İran’ı “planlanan saldırılara son vermek” amacıyla nükleer program üzerine bir anlaşmaya varmaya davet ederken, bu gelişmeler Hürmüz Boğazı’nda sevkiyatların aksayabileceğine yönelik kaygıları artırdı.
Analistler, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma olasılığına dikkat çekerken, bu durumun ülkenin büyük ölçüde petrol ihracatına bağımlı olan ekonomisi üzerinde ağır sonuçları olabileceğine vurgu yaptılar. Bu durum ayrıca İran’ın en büyük petrol alıcısı olan Çin ile olan ilişkilerine zarar verebilir.
Petrol fiyatlarındaki artışın ürün maliyetlerini yükselteceği kaygıları artarken, büyük merkez bankalarının olası para politikası değişikliklerinin yatırımcılar açısından önemli hale geldiği ifade edildi.
FED Kararı Bekleniyor
Jeopolitik gelişmelerin dışında, ABD Başkanı Trump, Truth Social hesabından paylaştığı bir mesajda, Çin ile nadir toprak elementlerini kapsayan bir ticaret anlaşmasına varıldığını duyurdu. Bu anlaşmanın iki ülke liderinin onayına bağlı olduğunu belirten Trump, “Başkan Şi ile yakın çalışarak her iki ülke için de kazan-kazan sağlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, gelecek hafta açıklanacak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararının da yatırımcıların odağına oturduğu belirtildi. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) mayıs ayında aylık bazda %0,1, yıllık bazda ise %2,4 artarak beklentilerin altında kaldı.
Piyasalarda, Fed’in gelecek toplantıda faizi %4,25-4,50 aralığında sabit tutacağına ne büyük ihtimalle kesin gözüyle bakılıyor. Eylülde faiz indirimine gitme olasılığı ise %86 olarak hesaplanıyor.
Bu gelişmeler doğrultusunda, ABD 10 yıllık tahvil faizi haftalık %4,42’den kapatırken, dolar endeksi %1 düşerek 98,2 seviyesine geriledi.
Platin 4 Yılın Zirvesinde
Değerli metaller, geçen haftada ABD’deki enflasyon verisinin beklenenden düşük gelmesi ve Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimler nedeniyle artan güvenli liman talebiyle değer kazandı. Altının ons fiyatı 3,433 dolara yükselirken, platinin ons fiyatı 1308 dolarla 4 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Platin, bu yıl boyunca %40’ın üzerinde bir artış kaydederek en fazla yükselen değerli metal oldu.
Altın %30, gümüş %25, paladyum ise %16’dan fazla değer kazandı. Trump’ın tarife planlarıyla ilgili belirsizlikler ve jeopolitik gerilimler, değerli metallere olan ilgiyi artırmaya devam ediyor.
Paladyum fiyatları ilk yarıda değer kazansa da Ekim 2024 zirvesinin altında kalmaya devam etti. Analistler, paladyum talebinin büyük ölçüde benzinli araçlara bağlı olduğuna ve elektrikli araçlara geçişin fiyat artışını sınırladığına dikkat çekti.
Çin Endişeleri ve ABD Verileri Fiyatlamaları Etkiledi
Baz metaller, tamamlanan haftada ABD’den gelen olumlu makroekonomik verilerle desteklenirken, yine de resesyon beklentileri ve Çin’deki talep endişeleri fiyatları etkilemeye devam etti. Çin’in zayıf ithalat ve sanayi verileri, baz metallerde talep görünümünü olumsuz etkileyerek fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.
Trump’ın metal ithalat vergilerini artıracağına yönelik bilgiler, yatırımcıların dikkatinde yer almaya devam ediyor. Bu gelişmeler sonucunda, baz metallerde bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda %1,6, çinkoda %1, nikelde %1,9 azalırken, kurşunda %0,2 ve alüminyumda %1 arttı.
Hürmüz Boğazı’nın Kapanma Korkusuyla Petrol Fiyatları Tırmandı
Petrol fiyatları, İsrail’in İran’a yönelik geniş çaplı hava saldırıları sonucunda petrol ihracatının bozulabileceğine dair kaygıların artmasıyla sert bir yükseliş kaydetti. İran Ulusal Petrol Rafineri ve Dağıtım Şirketi, rafinasyon ve depolama tesislerinin herhangi bir zarar görmediğini ve faaliyetlerin sürdüğünü bildirdi. Brent petrol fiyatları, haftalık bazda 3 Ekim 2022’den bu yana en büyük artışını yaşayarak haftayı 73,7 dolardan kapattı.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) bir üyesi olan İran, günlük ortalama 3,3 milyon varil üretim yaparak, bunun 2 milyon variline yakın bir miktarını ihraç ediyor.
Analistler, OPEC ve diğer petrol üreten ülkelerin olası arz kesintilerini karşılayacak yedek kapasiteye sahip olduğunu belirtirken, İran’ın ihracatının Hürmüz Boğazı gibi dar bir su yoluna bağımlı olması, sevkiyatlardaki aksama endişelerini artırıyor.
Bu haftada, brent petrolün varil fiyatı %11,1 artarken, New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gaz fiyatı %2,5 değer kaybetti.
Kakao ve Kahvede Arz Baskısı
Tarım emtia fiyatlarında, ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) yayımladığı raporlar ve gelirken pek çok bölgeden gelen haber akışları fiyatlamalar üzerinde etkili oldu. USDA verilerine göre, kışlık buğdayda “iyi/çok iyi” sınıfındaki oran %54’e yükselerek son altı yılın en iyi haziran başlangıcını kaydetti. Hasat %4’te kalırken, raporda ihracat tahminleri 25 milyon buşel artırılarak 825 milyon buşele, sezon sonu stok tahmini ise 898 milyon buşele çekildi.
Mısırda ekim %97 başkası tamamlanırken, ürünlerin %71’i “iyi/çok iyi” sınıfında yer aldı. Soya fasulyesinde tarlaların %90’ı ekilirken, mahsulün %68’i olumlu sınıfta raporlandı. Pirinçte üretim tahmini 4,9 milyon cwt azaltılırken, ithalat beklentisi rekor düzeyde 50,7 milyon cwt’ye çıktı.
Ayrıca, şeker pancarındaki verim düşüşü üretim sınırlandırdı ve pamukta küresel üretimin %3 azalması beklendiği kaydedildi.
Analistler, olumlu ekim koşulları ve artan verimin tahıl fiyatları üzerinde etkili olduğunu ve fiyatların seyrinde Çin talebi ile hava koşullarının belirleyici olacağını belirtti. Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası’nda kile başına fiyatlar soya fasulyesinde %1,1, mısırda %0,2 ve pirinçte %0,9 artarken, buğdayda %2,1 azaldı. Brezilya’da 2025 yılı Robusta kahve hasadının güçlü seyretmesiyle rekolte beklentileri artarken, artan arz kahve fiyatları üzerinde baskı yapıyor.
Fildişi Sahili’nde, ara kakao hasadında mevcut yağışlar toprağın nemini koruyarak verimi destekliyor. Çiftçiler, haziran sonuna kadar dengeli hava koşullarının sürmesinin, ürün kalitesine katkı sağlayacağını ve uygun şartlarla ana hasat öncesinde yüksek verim beklediklerini belirtiyor. ABD’deki emtia borsası Intercontinental Exchange’te, libre bazında fiyatlar, şekerde %0,3 artarken, kahvede %2,7 ve pamukta %0,5 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı %12,5’lik bir düşüşle kapattı.
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN