Bir yıllık disiplinler arası çalışmanın ürünü olan proje, ilkokul 4. sınıf öğrencilerini hedef alıyor. Programın temel yaklaşımı, düşünme becerilerinin lise veya üniversiteye gelmeden önce, erken yaşta sistemli biçimde kazandırılması gerektiği fikrine dayanıyor.
Bu kapsamda öğrencilerin yalnızca akademik başarıları değil, problem çözme, karar verme, mantık yürütme ve yaratıcılık gibi yaşam becerilerinin de geliştirilmesi amaçlanıyor. Proje ekibi, bu yönüyle öğrencilerin okul yaşamında ve sosyal-profesyonel geleceğinde kalıcı bir fark yaratmayı hedeflediklerini belirtiyor.
Felsefeciler, eğitimciler, psikologlar ve yazarların katkılarıyla hazırlanan proje, teorik bilgiyle uygulamayı birleştiren bütüncül bir yapıya sahip.
Programın Temel Materyalleri Arasında Şunlar Yer Alıyor:
Düşünce Günlüğüm (2 Kitap): Duyumsama ve sınıflandırma gibi temel becerilere odaklanan başlangıç kitapları.
Düşünme Becerileri Alıştırma Kitabı: Çıkarım yapma, analoji kurma, problem çözme, ahlaki farkındalık ve fırsat maliyeti değerlendirmesi gibi bütünleşik beceriler üzerine 5 üniteden oluşan Alıştırma Kitabı.
Düşünme Becerileri Öğretmen Kılavuz Kitabı: Etkinliklerin amaçlarını, uygulama adımlarını ve öğretmen yönlendirmelerini içeren rehber.
İçerikler, öğrencilerin dünyasına hitap eden senaryolar, etkileşimli etkinlikler ve oyunlaştırma öğeleriyle desteklenmektedir.
Proje Öğretmenler, Öğrenciler ve Veliler İçin Yeni Bir Adım
Proje geliştirme sürecinde yapılan pilot uygulamalar, farklı okul türleri ve sınıf düzeylerinde gerçekleştirildi. 2024-2025 eğitim öğretim yılında yürütülen pilot çalışmalardan elde edilen öğretmen ve öğrenci geri bildirimleri doğrultusunda içerikler sürekli olarak iyileştirildi.
Projenin tanıtım programı, öğrencilerin materyallerde önerilen etkinlikleri doğrudan deneyimleyebilecekleri uygulama istasyonlarıyla başladı. Davetliler, öğrenciler için hazırlanan uygulamalı düşünme istasyonlarında etkinlikleri inceleme fırsatı buldu. Uygulama istasyonlarının ardından, proje ekibinden akademisyenler ve uzmanlar proje detaylarını aktardı.
Enstitü Sosyal Genel Koordinatörü İpek Coşkun Armağan, “Ekranlar ve dijital içeriklerle kuşatılmış bu zihinsel işgal döneminde, çocuklarımız ciddi bir düşünsel daralma ve anlam kaybı yaşıyor. Kopan semantik bağlar ve daralan kelime dağarcığı, onların anlamlı düşünme ve bağ kurma biçimlerini sınırlandırarak her geçen nesilde daha da kırılgan hale gelmelerine neden oluyor ve bu duruma karşı aktif mücadele etmemiz gerekiyor.” sözleriyle projenin stratejik önemine dikkat çekti. Armağan, tadında öğrenmenin ve düşünmenin çok daha zorlaştığı bir dönemden geçtiğimizi belirterek, “Bugün zihinsel bölünme ve işgale yoğun maruz kaldığımız bir dönemden geçiyoruz. Bu durumun sınıflara yansıması ise yeni nesillerin düşünce daralması yaşaması olarak ortaya çıkıyor. Biz buradan hareketle ilkokul düzeyinde düşünme becerileri öğretim programı ve materyalleri hazırladık. Öğrencilerimizin bilişsel kapasitesini azami düzeyde kullanmaları hem öz farkındalıklarını destekleyecek hem de çevresi ile anlamlı ilişkiler kurmasını sağlayacaktır. Anlamlı bağlar kuramayan çocukların kalıcı öğrenme ve davranış geliştirme imkânları çok sınırlı oluyor. Bu da sosyal duygusal kırılganlıkları beraberinde getiriyor. Hazırladığımız program her yönüyle çocukların zihinsel kapasitesini geliştirmeye, kendisi ve çevresiyle anlamlı ilişkiler kurmaya katkı sağlayacak güçlü bir içerik ve yaklaşıma sahip.” şeklinde konuştu.
Proje ekibinden Enstitü Sosyal Araştırmacısı Refika Angkasa, proje kapsamında geliştirilen materyaller hakkında bilgi verdi. Angkasa, çocukların birlikte düşünebilecekleri, sorular sorabilecekleri materyallerle deneyim oluşturmanın projenin temelini oluşturduğunu ifade etti. Tanıtım programında yer alan 6 farklı uygulama istasyonunun da projenin kitaplarına dair önizleme sunduğunu ekledi.
Enstitü Sosyal'de Prof. Dr. Ayhan Çitil'in verdiği Düşünme Becerileri Öğretmen Eğitimi'ni tamamlayan sınıf öğretmeni Kübra Yaman, bu eğitimde edindiği teknikleri kendi öğrencisi olmayan öğrencilerle uyguladığını ve bu sürecin öğretmenliğine zenginlik kattığını belirtti. “Düşünme Becerileri materyalleri sayesinde, çocukları farklı sorular ve etkinliklerle muhatap edince, onları hem duygusal hem düşünsel olarak daha derin tanıma ve çocuk olmanın o saf zenginliğine tanık olma fırsatı buldum. Bu tanıklık benim için saf bir öğretmenlikti.” dedi.
Projenin yürütücüsü, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Felsefe Profesörü Ayhan Çitil, ilkokulda düşünme becerilerinin neden kritik olduğuna dair bir sunum düzenleyerek projenin tüm sürecinin temel felsefesini aktardı. Çitil, düşünmenin bambaşka bir meleke olduğunu ve insanı harekete geçirdiğini, hislerden bağımsız olarak “özgürlük” sağlayan bir yönü olduğunu aktardı. “Düşünmek bir özgürlük, yani bu dünyayı daha iyi bir yere getirmek de, daha içinden çıkılmaz bir hâle getirmek de düşünmekle ilgili bir özgürlük.” diyerek bu özgürlüğün çocuklar için de öğrenmeye dair yeni kapılar açabileceğini, muhakeme becerisi kazandıracağını ekledi. “Düşünme, erken yaşta, oyunla ve merakla içselleştirilmesi gereken bir yetidir; biz de çocukların bu zenginliği deneyimlemelerini istiyoruz.” diyerek sözlerine devam etti.
Problem çözmenin ve nedensel bağ kurmanın temelinde düşünce becerileri olduğunu belirten Çitil, bu becerilerin erken yaşlarda geliştiğinde, ileride öğrencilere büyük katkılar sunacağını vurguladı. Ayrıca öğrencilerin karar verme, belirsizlikler karşısında kıyas yapma, strateji geliştirme ve ahlaki bağlamlarla karar verme melekelerini geliştirmesi için kitaplarda alıştırmalar olduğunu ifade etti. Öğrencilerin yalnızca belli bir strateji üzerine düşünmesi değil, ahlaki bir karar verme üzerine de düşünmelerini sağlayacak egzersizlerin olmasının kritik olduğunu belirten Çitil, tüm bunların temelinde eleştirel düşüncenin yer aldığını ve bu düşüncenin sistematik olarak geliştirilmesi gerektiğini ekledi.
Eğitimde Yeni Bir Dönem
Enstitü Sosyal tarafından geliştirilen Düşünme Becerileri Programı'nın, eğitim sisteminde eleştirel ve yaratıcı düşünme kültürünün erken yaşta yaygınlaşmasına katkı sağlaması hedefleniyor.
Bir yıllık disiplinler arası çalışmanın ürünü olan proje, ilkokul 4. sınıf öğrencilerini hedef alıyor. Programın temel yaklaşımı, düşünme becerilerinin lise veya üniversiteye gelmeden önce, erken yaşta sistemli biçimde kazandırılması gerektiği fikrine dayanıyor. Bu kapsamda öğrencilerin yalnızca akademik başarıları değil, problem çözme, karar verme, mantık yürütme ve yaratıcılık gibi yaşam becerilerinin de geliştirilmesi amaçlanıyor. Proje ekibi, […]
