Çeşme'de, Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'ndaki su doluluk oranı İZSU verilerine göre %2,26 seviyesine inmiş durumda. Bölgedeki yedi saatlik su kesintisi yetersiz kalınca, kesinti süresi 10 saate çıkarıldı. Sadece Çeşme değil, İzmir genelinde de 6 Ağustos'tan itibaren saat 23.00 ile saat 05.00 arasında zorunlu su kesintisi kararı alınmış durumda.
Diğer yandan, Muğla'nın turizm merkezi Bodrum'un su ihtiyacını karşılayan barajlardan Mumcular'da doluluk %22, Milas Geyik'te ise %33 olarak ölçüldü.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, sadece İzmir ve Muğla'nın değil, İstanbul ve Ankara da dahil olmak üzere birçok ilin susuzluk riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtti.
YAĞIŞLAR SON 52 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Doç. Dr. Özçelik, “Ülkemiz genelinde son dokuz ayda, yani 2025 su yılının başladığı 2024 Ekim ayından itibaren düşen toplam yağış son 52 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Mevsim normallerine göre yaklaşık %26 bir azalma gözlemlendi. Güneydoğu Anadolu Bölgesi %53, İç Anadolu Bölgesi %36 ve Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri ise yaklaşık %30’luk bir düşüşle bu durumdan en fazla etkilenen bölgeler,” ifadelerini kullandı.
Devamında, “Yağıştaki bu azalmayla birlikte, yüzeysel su kaynaklarımızda yani baraj ve göllerimizdeki su seviyeleri düştü. Kentsel altyapısı yetersiz, yeterli hacimde barajları bulunmayan yerler, doğallığını kaybetmiş ve kirlenmiş yapılar nedeniyle içme suyu temininde zorluklarla karşılaşıyoruz,”
‘TEDBİR ALMAKTA GECİKTİK’
İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Muğla, Antalya, Mersin, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Edirne, Balıkesir, Kırklareli ve Sakarya gibi birçok ilde içme ve kullanma suyu temininde güçlükler yaşanmaya başlandığını ifade eden Özçelik, “Su Kanalizasyon İdareleri tarafından tasarruf çağrıları yapılmakta. Ancak ne yazık ki, tedbir almakta geciktik. Önceden tedbirlerini alabilen belediyelerimiz kısmen daha iyi durumda. Baraj doluluk oranları ve yaz turizminin getirdiği nüfus hareketleri birlikte değerlendirildiğinde, büyükşehirlerimizde ve kıyı kentlerimizde durum daha ciddidir,”
İSTANBUL’DA YILI TEDBİRLERLE GEÇİREBİLİRİZ
Özçelik, “İstanbul, 15,8 milyona ulaşan nüfusuyla yıllık su ihtiyacı kabaca 1,15 milyar metreküp, toplam biriktirme hacmimiz ise 680 milyon metreküp civarında. Şu an itibariyle bu hacmin %48,7’si yani 420 milyon metreküpü dolu. Dolayısıyla, yıl sonunu tedbirlerle geçirebiliriz,” şeklinde konuştu.
ANKARA’DA TEHLİKE ÇANLARI ÇALABİLİR
Doç. Dr. Özçelik, Ankara hakkında şu bilgileri verdi:
“Ankara 5,8 milyonluk nüfusuyla kabaca 420 milyon metreküp suya ihtiyaç duyuyor. Bu rakam, İstanbul'un yaklaşık %35'i kadardır. Toplam biriktirme kapasitesi İstanbul'un iki katı kadar ama, aktif doluluk oranı %9,7'ye düşmesiyle mevcut su miktarı 135 milyon metreküpe geriledi. Geçen yılın üçte biri kadar bu miktar, sonbahar yağışlarının beklenen düzeyde olmaması durumunda Ankara'da da su kesintileriyle karşılaşabiliriz,” dedi.
İZMİR’DE DURUM ÇOK KÖTÜ
“İzmir'in durumu oldukça kötü, Çeşme'deki kesintiler de kamuoyunu bilgilendirmiştir. 4,5 milyon nüfusa sahip olan şehir, yıllık kabaca 330 milyon metreküp suya ihtiyaç duyuyor. Aktif doluluk oranı geçen yılın oldukça altında,”
— İzmir'deki barajlarda mevcut toplam su miktarı, Aliağa Petrol Rafinerisi'ne su sağlayan Güzelhisar Barajı hariç tutulduğunda 24,5 milyon metreküpe inmiştir. Şehre içme suyu sağlayan Tahtalı Barajı'ndaki doluluk oranı %7,4'e düşmüştür. İzmir’in su ihtiyacının yaklaşık %54’ü yeraltı suyundan sağlanıyor, bu da kabaca 1 milyon kişiyi etkileyebilecek bir susuzluk riski oluşturmaktadır.”
İzmir'in Çeşme ilçesindeki Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda kuraklık nedeniyle su seviyesinin düşmesi sonucu, eski İzmir-Çeşme kara yolu ortaya çıktı.
ÇEŞME’DE SU YETMİYOR, İKİ BARAJDAN SU TAKVİYESİ YAPILIYOR
— Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nın toplam aktif hacmi 16 milyon metreküp civarındayken, mevcut su seviyesi ise yaklaşık %2,3 oranında kalmıştır. Dün itibariyle Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın talimatıyla Karareis ve Salman Barajlarının bağlantıları tamamlanarak Çeşme'ye su verilmesine başlandı.
— Bu barajlar sırasıyla 10 ve 4,1 milyon metreküplük depolama hacmine sahip olup, yılda toplam 3,7 milyon metreküplük bir tahsisin yapıldığı belirtiliyor. Bu, dört ay için yaklaşık 150 bin kişilik, 1 yıl için ise kabaca 50 bin kişilik su sağlamaya yetecek bir miktardır. Bu iki barajın devreye girmesiyle Çeşme'deki su sorununun büyük ölçüde aşılması bekleniyor.
BODRUM ACİL TEDBİR ALMALI
— Su tüketiminin yaz aylarındaki nüfus artışına bağlı olarak arttığını belirten uzmanlar, yağış eksikliğinin susuzluğu daha da şiddetlendirdiğini vurguladı. Bodrum, acil içme suyu temin tedbirleri geliştirilmesi gereken önemli turistik destinasyonlardan biridir.
— Bodrum'a içme suyu sağlayan Mumcular Barajı’ndaki doluluk oranı %22, Geyik Barajı’ndaki doluluk oranı ise %33 civarındadır. Bu barajlardaki toplam su miktarı yaklaşık 17 milyon metreküp düzeyindedir.
SONBAHARA DOĞRU KURUMA RİSKİ VAR
— Bodrum'un yaz nüfusu 750 bin kişinin ihtiyaç duyduğu su miktarı, mevcut rezervuarların miktarı ile örtüşmektedir. Ancak, bu rezervuarlardan Karaova sulamasına ve santrallara soğutma suyu temini yapılmaktadır. Bu nedenle sonbahar aylarının sonlarına doğru bu barajlarda kuruma riski bulunmaktadır. Bodrum'daki su kesintilerinin en büyük sebebi, boru hattının devamlı çalıştırılamamasıdır. Binlerce patlak ile karşı karşıyayız ve bu patlaklar su iletimini engellemektedir.
BİR YANDAN KURAKLIK BİR YANDAN SELLER YAŞANIYOR
Özellikle son 10 yılda iklim koşullarındaki aşırılıklar tüm dünyada gözlemlenmekte. Türkiye'de de duruma benzer şekilde, kuraklık ile birlikte kısa süreli sağanakların yaşandığı dönemler söz konusu. Özçelik, “Şehirlerin acil olarak kentsel altyapılarını iyileştirmesi gerekiyor. Sel ve su baskınlarına karşı özellikle kent içi önlemler alınmalı, doğal dere akışları sağlanmalı,”
Özçelik, “İçme suyu teminindeki sorunların aşılması için ilave kaynakların tespit edilmesi, kayıp-kaçak durumlarının önlenmesi ve rezervuarların etkin kullanımı son derece önemlidir,”
Kesinti takviminin önceden belirlenmesi ve kesintiler boyunca yapılması gerekenler hakkında vatandaşların bilgilendirilmesi gerektiğini vurgulayan Ceyhun Özçelik, “Bu noktada vatandaşların, kişisel ihtiyaç ve hijyenlerini karşılayacak miktarda su stoğu yapmaları ancak büyük miktarlarda depolamaktan kaçınmaları gerektiğini hatırlatmak önemlidir. Aksi takdirde, büyükşehirlerdeki barajlarda mevcut olan su miktarı daha da azalabilir,”
Fotoğraflar: Anadolu Ajansı
