Lisans eğitimini fizik mühendisliği alanında tamamlayan ve ardından malzeme bilimi ve mühendisliği üzerine yüksek lisans yapan 40 yaşındaki Doç. Dr. Canan Dağdeviren’in, meme kanserinin erken teşhisi için geliştirdiği giyilebilir ultrason cihazı, dünya genelindeki bilim çevrelerinde geniş yankı bulmuştu. Dağdeviren, geliştirdiği ‘elektronik sutyen’i 14 Nisan’da Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un roketiyle uzaya göndermiş, bu önemli gelişme 16 Nisan’da Hürriyet Gazetesi’nin manşetinde yer almıştı. Ancak 23 Haziran’da sosyal medya paylaşımında, yine iyi bir haber vermek yerine 9 Haziran’da beyin kanaması geçirdiğini açıkladı. Bu durumu, 2 yaşındaki oğlu Tayga Can ile çekilmiş bir fotoğrafla duyuran Dağdeviren, şu ifadeleri kullandı:
‘BİR MUCİZE YAŞADIM’
“Bu güzel fotoğrafı 8 Haziran’da Türkan Ablam çekti. Ve ben tam 1 gün sonra, 9 Haziran saat 14.05’te yeniden doğdum. Çok tehlikeli bir beyin kanaması geçirdim. 12 gün yoğun bakımda kaldım ve 964 adet ilaç kullandım. Damar yoluyla aldığım ilaçları saymıyorum bile. Hâlâ hastanedeyim ama durumum daha iyi. Yaşadığım ağrılardan dolayı zaman zaman durumumda değişiklikler oluyor. Belki ileride yaşadıklarımı kitaplaştırırım; çünkü gerçekten bir mucize yaşadım. Doktorlarım geçmişte benzerine rastlamadıkları için durumuma inanamadılar, ‘Makale yazıp bu görülmemiş olayı bilim literatürüne kazandıracağız’ dediler.
‘AZMİNİ SEVİYORUM CANAN’
Bulunduğum hastane, en doğru yerdeydi; çok şanslıyım. Yüce Tanrı ve hayatımda dokunduğum insanlar beni korudu; buna tüm kalbimle inanıyorum. Ölümü teğet geçirdim, buna şükrediyorum. Oğlum Can, değerli eşim Murat, Dağdeviren ve Mercan aileleri, canım dostlarım, beni arayan, merak eden, mesaj atan herkes ve yarım kalan projelerim için yeniden hayata merhaba dedim. Bugün benim birinci yaş günüm. Yolum uzun, heyecanım yüksek ve gençliğim var. Seni ve azmini seviyorum Canan, bunu sakın unutma.”
‘ELEKTRONİK SUTYEN’ NEDİR?
Doç. Dr. Canan Dağdeviren’in geliştirdiği cihaz, sutyene takılabilen esnek bir parçadan oluşuyor. Bu cihaz, meme dokusunun gerçek zamanlı olarak izlenmesini sağlarken, bölgenin farklı açılardan görüntülenmesine imkan tanıyor. Ultrason teknolojisinin evde kullanılabilir bir biçimde değiştiren bu cihazın kullanımı ise oldukça kolay. Dağdeviren’in araştırma ekibi, cihazı giyilebilir hale getirmek için bal peteği şeklinde delikleri olan esnek, üç boyutlu bir parça tasarladı. Bu parça, ultrason tarayıcısının cilde temas etmesine olanak tanıyan boşlukları olan bir sutyene mıknatıslar yardımıyla takılabiliyor. Dağdeviren, sutyene entegre edilebilen ve meme kanseri riski yüksek olan bireylerin daha sık taranmasını sağlayacak bir teşhis cihazının ilk taslağını, teyzesinin hastanede yattığı günlerde geliştirdi.
HARVARD PROGRAMINA KABUL EDİLEN İLK TÜRK OLMUŞTU
Canan Dağdeviren, 1985 yılında İstanbul’da doğdu ve aslen Sivaslıdır. İlk ve orta öğrenimini Kocaeli’de tamamladıktan sonra 2007 yılında Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. 2009’da Sabancı Üniversitesi’nde Malzeme Bilimi ve Mühendisliği yüksek lisansını tamamlayarak Fulbright bursunu kazandı ve ABD’ye doktoraya gitmeye hak kazandı. Doktora sürecinde esnek, giyilebilir ve deri üzerine uygulanan elektronik cihazlar üzerinde yoğunlaştı. 2014 yılında doktora derecesini alan Dağdeviren, medikal teknoloji alanında pek çok önemli projeye imza attı. Çalışmaları sayesinde Forbes’ın ‘30 Yaş Altı Bilim İnsanı’ listesine girdi. Ayrıca Harvard Üniversitesi’nin prestijli ‘Junior Fellow’ (Genç Akademi Üyesi) programına kabul edilen ilk Türk olma başarısını gösterdi. Halen MIT Media Lab’de araştırmalarını sürdürmeyi ve Harvard Üniversitesi’nde akademik faaliyetlerine devam etmeyi sürdüren Dr. Canan Dağdeviren, ayrıca Kadir Has Üniversitesi Mütevelli Heyeti’nde de görev almaktadır.
