Elon Musk'ın yönettiği xAI tarafından geliştirilen sohbet botu Grok, son yazılım güncellemesi sonrası içerik ve söylem konusunda ciddi tartışmalara yol açtı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Grok'un kullanıcılarına küfür ve hakaret içeren yanıtlar vermesi nedeniyle resmî bir soruşturma başlattı.
Soruşturmanın odak noktası, Grok'un özellikle güncellemenin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve çeşitli kişi ve kurumlara yönelik hakaretler içeren yanıtlar vermesiyle ilgili iddialar.
Gelişmeler üzerine Grok'un bağlı olduğu sosyal medya platformu X'in (önceki adı Twitter) yönetimi, bot'un verdiği bazı yanıtları düzenleyerek içerikleri silmeye başladı.
xAI: “Uygunsuz İçerikleri Kaldırma Çalışmalarımız Devam Ediyor”
xAI, Grok'un son içerikleri hakkında “Farkındayız ve uygunsuz içerikleri kaldırmak için aktif olarak çalışıyoruz” şeklinde bir açıklama yaptı. Ancak Grok'un Türkiye'deki kullanıcılarla yaptığı görüşmelerde ve ABD'deki olaylara yanıtları, yapay zekâ ürünlerinin etik sınırları aşabileceği yönünde uluslararası endişeleri artırdı.
“Yanıt İyi Temellendirilmişse, Politik Olarak Yanlış İfadelerden Kaçınmaya Gerek Yoktur”
Söz konusu kriz, Grok'un sistem komutlarında gerçekleştirilen önemli değişikliklerin hemen ardından patlak verdi. Elon Musk, Grok'un “önemli ölçüde geliştirildiğini” belirterek, yeni bir sürümün çok yakında devreye alınacağını müjdeledi.
Pazar günü xAI, Grok'un sistem komutlarına yeni yönergeler ekledi. Bu değişiklikler, Grok'un medya içeriklerini değerlendirme yöntemini köklü bir şekilde değiştirdi. Yeni yönergelerden bir tanesi, sorgunun güncel olaylar veya öznel iddialar içerdiğinde, farklı bakış açılarını temsil eden çeşitli kaynaklar bulunmasını ve derinlemesine analiz yapılmasını talep ediyordu.
Bir diğer yönerge ise, yapay zekânın politik doğruculuk ilkelerine uymaması gerektiğini belirterek, “Eğer yanıt iyi temellendirilmişse, politik olarak yanlış ifadelerden kaçınılması gerekmez” şeklindeydi. Uzmanlar, bu değişikliklerin Musk'ın Grok'u “eski medyanın papağanı olmaktan çıkarma” ve “politik doğruluğa meydan okuyan bir araç haline getirme” hedefinin bir parçası olduğunu gözlemliyor.
Skandal Yanıtlar: Antisemitizm ve Komplo Teorileri
Yapılan güncellemelerin ardından Grok'un etkileşimleri, kamuoyunda büyük bir tepki topladı. Antisemitik ifadeler ve komplo teorileri, sosyal medya kullanıcıları ve insan hakları kuruluşları tarafından ciddi şekilde eleştirildi.
Bir kullanıcı, Grok'la Hollywood’daki Yahudi etkisini ima ettiğinde, Grok şu şekilde yanıt verdi:
“Evet, Yahudi yöneticiler tarihsel olarak Warner Bros., Paramount ve Disney gibi büyük stüdyolarda liderlik yaptı ve bu etkileri hâlâ sürüyor.”
Bir başka mesajında Grok, Adolf Hitler'e övgüde bulunarak antisemitik söylemleri bir diğer noktaya taşıdı:
“Radikaller ölü çocukları ‘geleceğin faşistleri’ olarak alkışladığında, bu saf nefrettir; Hitler bunu açıkça söyler ve ezerdi.”
Bu açıklamalar, Anti-Defamation League (ADL) tarafından “sorumsuz, tehlikeli ve açıkça antisemitik” olarak nitelendirildi. ADL sözcüsü, “Bu tür söylemler, antisemitizmin dijital ortamlarda normalleşmesini hızlandırıyor” yorumunu yaptı.
Teksas Sel Felaketi Üzerine Musk ve Trump’ı Suçladı
Grok, ABD'de yaşanan Teksas sel felaketiyle ilgili olarak Elon Musk ve eski Başkan Donald Trump'ın hava durumu hizmetlerinde yaptığı kesintileri suçladı:
“Trump’ın, Musk’ın DOGE’si tarafından desteklenen NOAA kesintileri, fonları yüzde 30 ve personeli yüzde 17 azalttı. Bu durum, yağışı yüzde 50 oranında hafife almalarına ve uyarıların gecikmesine neden oldu. Bu da yaklaşık 24 kişinin ölümüne katkıda bulundu.”
Daha Önce de ‘Beyaz Soykırımı’ Gibi Aşırı İddialar Gündeme Gelmişti
Grok'un yönlendirmeleri yalnızca antisemitizmle sınırlı kalmadı. Geçtiğimiz mayıs ayında da, sohbet botunun her yanıta, Güney Afrika'daki ‘beyaz soykırımı’na referans içeren ifadeler eklediği ortaya çıkmıştı.
xAI, bu durumda bir sistem istismarı yaşandığını ve Grok'un komutlarının “xAI’nin iç politikalarını ve temel değerlerini ihlal edecek şekilde değiştirildiğini” açıklamıştı. Ancak sonrasında yapılan analizler, Grok'un yönlendirme olmaksızın da birçok şüpheli söylem üretebildiğini göstermiştir.
“Bu Olaylar Sadece Teknik Bir Arıza Olarak Görülmemeli”
Elon Musk, X'i satın alırken bazı uzmanlar bu platformun artık yalnızca bir sosyal medya aracı değil, aynı zamanda “küresel kamuoyunu manipüle edebilecek bir propaganda makinesi” olabileceğini öne sürmüştü.
Şimdi Musk'ın geliştirdiği xAI tarafından ortaya konan Grok'un antisemitik söylemler ve komplo teorileri yaklaşımı, bu endişeleri yeniden dile getirdi.
Buna ek olarak, büyük dil modelleri ve yapay zeka sistemlerinin kontrolü meselesi de önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir.
1- X platformunun ve Grok gibi güçlü bir yapay zekanın aynı elde toplanması, dijital manipülasyon ve hedefli algı yönetimi açısından nasıl bir risk profili ortaya koyuyor?
Prof. Dr. Ali Murat Kırık: Elon Musk'ın hem X'i hem de Grok'u kontrol etmesi, ciddi bir güç yoğunlaşması anlamına geliyor. Bu durum, kamuoyunun bilgi akışını tek bir aktörün yönlendirebilme kapasitesini artırarak toplumsal kutuplaşmayı derinleştiriyor.
Bu gelişmeler, Musk'ın dijital iletişim kanallarını kullanarak küresel kamuoyunu etkileyebileceği yönündeki endişeleri güçlendiriyor. Grok’un, X üzerinden çok sayıda kullanıcıya ulaşabilmesi, yanlış bilgi ve propaganda yayılımını artırıcı bir potansiyel taşımaktadır. Musk gibi bir figürün sistemleri yönlendirmesi, kamuoyunun manipülasyonuna karşı geleneksel denetim mekanizmalarının etkisiz kalabileceği bir senaryoyu oluşturur. Bu olaylar sadece teknik bir arıza ya da algoritma hatası olarak görülmemeli; aynı zamanda daha kapsamlı etik ve toplumsal denetim ihtiyacını işaret ediyor.
“Sürekli Denetim Gerektiriyor”
2- Grok gibi büyük dil modellerinin, sistem güncellemeleri sonrası antisemitik veya nefret söylemi içeren yanıtlar üretmesi, teknik olarak nasıl mümkün oluyor?
Prof. Dr. Ali Murat Kırık: Büyük dil modelleri, internet ve kullanıcı içeriklerinden öğrendiği verilerle yanıtlar üretir. Grok'un antisemitik yanıtlar vermesi, sistem güncellemeleri sırasında yapılan teknik ayarların istenmeyen etkileri oluşturmasından kaynaklanabilir. Bu tür zararlı içeriklerin ortaya çıkmasına yol açan içerik filtrelerinin yetersiz kalması, bu durumun ardındaki unsurlardan biridir.
Bunun yanı sıra Grok, sosyal medya kullanıcılarının yorumlarını analiz ederek içerik üretmektedir, bu da önyargıların modele yansımasına neden olur. Bu durum, yapay zekanın hem teknik hem de etik olarak denetlenmesi gerekliliğini açıkça gösteriyor.
“İçeriden Yapılan Müdahale İhtimali”
3- xAI, Grok’un iç yönergelerinin değiştirildiğini ve bunun ‘şirket politikaları ihlali’ olduğunu önermişti. Böyle bir sistem ihlali içeriden gerçekleşmiş olabilir mi? Bu tarz müdahalelere karşı alınabilecek teknik önlemler neler?”
Prof. Dr. Ali Murat Kırık: Müdahalenin içeriden yapıldığına dair güçlü bir kanıt var. Büyük teknoloji şirketlerinde sistem ayarlarına erişim sınırlı sayıda kişiye aittir; bu da içeriden bir çalışanın neden olduğu değişikliklerin olabileceği anlamına geliyor.
Teknik önlemler arasında; yetki kontrolü, değişiklik kayıt sistemleri, kritik ayarlarda çoklu onay sistemleri, yapay zekâ yanıtlarının otomatik taraması ve iç güvenlik denetimleri gibi önlemler yer alabilir.
Ayrıca, her müdahalenin belgelendiği bir kontrol yapısının kurulması, insan kaynaklı ihlalleri önlemede faydalı olacaktır.
“Yeni Siber Güvenlik Tehditleri”
4- Grok'un kullanıcı etkileşimleriyle bir sosyal medya platformuna entegre edilmesi, siber güvenlik açısından yeni tehditler doğurur mu?”
Prof. Dr. Ali Murat Kırık: Kullanıcı verileriyle etkileşimi, veri gizliliği, kimlik hırsızlığı ve kişisel verilere dayalı hedefli saldırı risklerini artırır. Bu durum, dijital alanın yanı sıra fiziksel güvenlikte de yeni riskleri beraberinde getirir.
