Hukuk Büroları Eş-Dostları Hedef Alıyor: Rastgele Haciz Kaosu

Borçlar hukuku alanında son zamanlarda ilginç bir karmaşa yaşanıyor. Alacak tahsil etmek için her yolu deneyen hukuk büroları, borçluların çevresine yönelmiş durumda. Artık bir alacak davasında borçludan tahsilat yapamayan avukatlar, bu kez borçlunun yakınlarına, hatta eş-dost-akrabalarına yöneliyor. Haciz tehditleri ile borç tahsil etmeye çalışmakta olan bu bürolar, sonuç alamayınca “borçlunun olası alacaklısı” gerekçesiyle haciz süreçlerine başvurabiliyor. Böylece, bir sabah hiçbir ilgisi olmayan kişilerin evine haciz işlemleriyle gitmek söz konusu olabiliyor. İlk hedef olarak borçlunun anne, baba, kardeş ya da çocukları belirlenirken, bu tacizler akrabaların ötesinde, dünür, hala, dayı ve hatta kiracıları da kapsıyor.

NEREDEN CESARET ALIYORLAR?
Uzmanlar, borçların yalnızca borçlu kişiyi bağladığını ve diğer akrabaların bu durumdan hukuken sorumlu tutulamayacağını belirtiyor. Ancak, haciz tehditleri ve “icra kapıda” gibi mesajlarla aileler üzerinde psikolojik baskı kurarak, hukuken tahsil edilemeyecek alacaklar pratikte tahsil edilmektedir. Türk İcra ve İflas Kanunu (İİK) madde 89’a dayanarak, alacaklıların borçlusuna haciz ihbarnamesi göndermesi gerektiği durumlarda, borçlunun çocuğu, kuzeni, teyzesi, halası, kardeşinin kayınpederi ve kiracısına kadar geniş bir yelpazeye ulaşabiliyor. Fakat bu süreç için o kişilerden alacak olduğu yönünde herhangi bir kanıtları yok.

İŞ TACİZE DÖNMÜŞ DURUMDA
Bu durum, sadece haciz ihbarnamesi ile de sınırlı kalmamaktadır. Hukuk büroları, borçlunun yakın çevresini alacak tahsil etme amacıyla 7/24 telefonla aramaya devam etmektedir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na (KVKK) aykırı olan bu eylem, hukuk bürolarının umurunda bile değildir. Ancak, haklarını bilen kişiler, “Bu yaptığınız KVKK kapsamında suç” diyerek, arayan bürolara durumu bildirirse, bu bürolar arama tacizini sona erdirip yeni arayışlara girmektedir.

DÜNÜRÜNÜN BORCU İÇİN GELDİLER
Son dönemlerde bu hukuki boşluğu fırsat bilen hukuk büroları, binlerce mağdur yaratmış durumda. Mağdurlardan biri olan Gülay U., yaşadığı durumu şöyle dile getirdi: “Kayınpederimin ödenmemiş bir telefon borcu varmış. 10 yıl önce olan bu borç, faiziyle birlikte katlanmış. Bu borç yüzünden benim babama haciz ihbarnamesi gönderildi. Yani dünürüne haciz çıktığını söylediler. Kayınpederimle babam arasında bir alacak durumu yok. Hacze itiraz ettik.”

KIZ KARDEŞİNE İHBARNAME GİTTİ
Bir diğer mağdur İsmail A., “Babamın 13 yıl önce kredi kartı kaybolmuştu. O kart başkaları tarafından kullanıldı fakat biz durumu bankaya bildirdik. Buna rağmen banka haciz işlemi başlattı. Borç nedeniyle hukuk bürosu beni olası alacaklı olarak saydı ve evime haciz ihbarnamesi gönderdi. Aynı ihbarnamenin halama da gitmesi üzerine, ne benim ne de halamın babama bir borcunun olduğunu biliyoruz. İtiraz ettik,” diyor.

KORKTUK, MECBUREN ÖDEDİK
Borçlu bir kişinin telekomünikasyon şirketi lehine işlem yapan hukuk bürosu, borçlunun anne ve babasına haciz yazısı yolladı. Borçla hiçbir ilgileri olmadığı halde yapılan bu tebligat, aileyi büyük bir korkuya sürükledi. İsimlerini vermek istemeyen anne ve baba, “Borcun bizimle alakası yok. Ancak sabah haciz memurlarının kapımıza geleceği söylendi. Evdeki eşyaların yazılacağı, komşuların durumu göreceği ifade edildi. Yaşımız ilerlemiş, bu baskıya dayanamadık ve mecburen ödemek zorunda kaldık,” şeklinde yaşadıklarını anlattı.

1 MİLYON TL'YE KADAR CEZA
Tüketici Konfederasyonu Başkan Vekili Avukat İbrahim Güllü, “Borçlunun yakınlarına mesaj atmak veya arama yapmak, KVKK açısından kişisel verilerin hukuka aykırı işlenmesi ve paylaşılması olarak değerlendirilebilir ve bu durum ihlal oluşturur.” dedi. Yakınların icra sürecinin tarafı olmadığına dikkat çeken Güllü, “Borç bilgisi onların kişisel verileriyle bağdaşmamaktadır. KVKK Kurulu, borçlunun kardeşine veya iş arkadaşlarına SMS göndermesi halinde idari para cezası uygular. Örneğin daha önce bir avukata 125 bin TL ceza verilmişti ve yasalara uyma talimatı çıkarılmıştı,” diye ekledi. Böyle bir durumda olan kişilerin, KVKK çerçevesinde suç duyurusunda bulunmalarını öneren Güllü, cezaların 1 milyon TL'ye kadar çıkabileceğini vurguladı.

BOŞLUKTAN FAYDALANIYORLAR
Avukat Osman Bahadır Özer, özellikle büyük hukuk bürolarının alacak tahsil etmek için sınırları zorladığını ifade etti. Özer, “Bu bürolar, 'Alacaklının borçlusuna haciz ihbarnamesi gönderilmesi' maddesinden faydalanarak, borçlunun yakınlarına haciz ihbarnamesi göndermekte. Gerçekten de kanundaki bir boşluktan yararlanıyorlar ve artık iş taciz boyutuna vardı. Çok sayıda insan bu şekilde mağdur oluyor. İhbarnameye itiraz ederiz ama bir sonuç alınmaz; çünkü borçlu olan kişiye dair hiçbir somut belge yok,” dedi. Böyle bir durumla karşılaşan vatandaşların, ödemeden önce icra dosyasını dikkatlice incelemelerini ve gerekirse savcılığa suç duyurusunda bulunmalarını önerdi.