1- GELİN VE DAMADA ‘ŞARKI’ ÜCRETİ
İZMİR’de yaşayan konservatuvar mezunu Hasan Başkaya ile amatör şarkıcı memur eşi Öznur Başkaya, 2023 yılının Haziran ayında hayatlarını birleştirdi. Müzik tutkusuyla dolu çift, düğünlerinde Ankaralı Coşkun'a ait 'Ne Bilsin Eller' parçasını seslendirerek davetlilerden büyük alkış aldı. Düğün anlarına ait görüntüler, sosyal medyada başta düğün sayfaları olmak üzere birçok platformda paylaşıldı.
Hasan Başkaya ve amatör sanatçı Öznur Başkaya. Ankaralı Coşkun, çiftin paylaşımının altına alkış emojisi bıraktı. Ardından ise 300 bin TL talep etti.
HEM TEBRİK ETTİ HEM 300 BİN TL İSTEDİ
Ankaralı Coşkun, paylaşımlardan birinin altına yazarak çifti kutladı. Kısa sürede viral olan video ile çift beklenmedik bir durumla karşılaştı. Eser sahibi olarak bilinen Coşkun Direk'in, görüntünün yayılmasının ardından çift hakkında şikayette bulunduğu ve uzlaşma amaçlı olarak 300 bin lira talep ettiği anlaşıldı. Müzik öğretmeni Hasan Başkaya, paylaşımların kendi hesaplarından değil, çeşitli düğün sayfalarından yapıldığını ifade ederek şöyle konuştu: “Eşim amatör olarak şarkı söyledi, gelinliğiyle söylemesi dikkat çekiciydi. Kendi hesabımda 1,500 beğeni alırken, diğer hesaplarda görüntüler milyonları buldu. Videonun ilk paylaşıldığı zamanlarda Ankaralı Coşkun alkış emojisi bırakarak tebrik etti ve 'Hakkını helal et abi, izinsiz söyledik' yorumu üzerine de yanıt verdi. Ancak daha sonra soruşturma açılacağına dair bir şey söyledi ve yorumunu sildi. Biz, görüntülerden maddi kazanç sağlamadığımızı belirterek ifademizi verdik. Uzlaşmacı, bizden 300 bin lira istedi. Bu rakam bize çok şaşırtıcı geldi, hayatımda böyle bir para görmedim.” (İHA)
2)- FİLM SAHNESİ PAYLAŞAN ŞOFÖRE SUÇ DUYURUSU
SOSYAL medya üzerinden, çok sevdiği bir Türk filmine ait sahneler paylaşan 44 yaşındaki Adanalı şoför Ali Çapar, yapılan suç duyurusu nedeniyle şaşkına döndü. Çapar, 3 ay önce sosyal medya hesabından Şener Şen ve Müjde Ar'ın rol aldığı ‘Şalvar Davası’ filminden bazı sahneleri paylaştı. Bu paylaşım ilgiyi çekince Müjde Ar’ın avukatları, ‘Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na muhalefet suçunu işlediği gerekçesiyle Çapar hakkında Adana Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
Polis merkezine çağrılan Ali Çapar ifadelerinde, paylaşımların eğlence amaçlı olduğunu ve suç olduğunu bilmediğini ifade ederek tüm içerikleri kaldırdığını belirtti: “Bütün paylaşımlarımı sildim, kendi fotoğraflarımı bile kaldırdım. Bu videoları eğlence amacıyla paylaşmıştık. Müjde Ar’ın avukatları benden telif ücreti talep edecek. Araştırmalarıma göre bu tutar 50 bin ile 150 bin TL arasında değişiyor. Asgari ücretle çalışan bir işçi olarak bu miktarı karşılayamam. Müjde Ar’ı çok seviyorum, severek izliyoruz. Onun tarafından bu durumla karşılaşmak beni çok üzüyor.” (Yusuf YILDIZ – Eser PAZARBAŞI / DHA)
HUKUK NE DİYOR… HER PAYLAŞIM TELİFE GİRER Mİ?
Peki, düğünlerde sıkça yaşanan “şarkı çalma” tartışmaları ile sosyal medyada müzik ve film sahneleri paylaşımına dair mevzuat ne diyor? Kamuya açık alanlarda izinsiz bir eserin çalınması, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında telif hakkı ihlali sayılmaktadır. FSEK’ye göre, düğün, nişan ve kına gibi alanlarda şarkıların çalınması, “kamuya iletim” olarak kabul edilmekte ve MESAM – MSG gibi meslek birliklerinden izin alınmasını gerektirmektedir. İzin alınmadan yapılan bu tür kullanımlar, maddi ve manevi hak ihlali olarak değerlendirilmektedir.
HEM CEZA HEM TAZMİNAT
Yargıtay'ın yerleşik kararları arasında düğün salonları, restoranlar, oteller gibi yerlerde izinsiz müzik kullanımı telif ihlali olarak nitelendirilmektedir. Bu tür durumlarda, Yargıtay genellikle müziği çalan işletmeyi sorumlu tutmakta; fakat spesifik durumlarda müziği icra eden bireylerin ya da organizasyonların da sorumluluğu ele alınmaktadır. Ankaralı Coşkun'un çift hakkında dava açmasının ardından süreç iki yönlü olarak devam edebilir:
Ceza yönü: Suç duyurusunun ardından FSEK m. 71 uyarınca izinsiz müzik kullanımı 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adli para cezasına tabi olabilir.
Hukuk yönü: Eser sahibi, tazminat davası açarak hem lisans bedeli hem de manevi tazminat talep edebilir. Çiftin tazminat ödemesi gerektirebilir.
Hukukçular, izinsiz şarkı söyleyen ve paylaşım yapan Başkaya çifti veya ‘Şalvar Davası’ filminden sahne paylaşan şoför Ali Çapar gibi bireylerin sorumluluğu konusunda tartışmaların devam ettiğine vurgu yapıyor. FSEK’e göre, eserin izinsiz çoğaltılması ve yayılması ihlal sayılmakta olup, viral yayılmanın sorumluluğunun kimin üzerine olacağı ise mahkeme kararına bağlı olarak belirlenecektir. Zira Yargıtay, düğünlerde müziği çalan kişinin çoğunlukla çift değil, düğün salonu olduğu konusunda dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, cezai ve mali sorumluluğun genellikle işletmeye yöneldiği, çiftlere doğrudan ceza verilmesinin ise istisnai durumlarda gerçekleştiği ifade edilmektedir.
