THE Road to Endor (Endor’a Doğru) adlı eser, 1919 yılında kaleme alınmış olup, İngiltere’de bu alanda en çok satan kitaplardan biri olma özelliğini koruyor. Kitabın en son baskısı ise yakın dönemde yayımlandı. Kitaba göre, Türk kuvvetlerinin 29 Nisan 1916’da Kût’ül Amâre’de ele geçirdiği pek çok esirden Teğmen Elias Henry Jones ve Cedric Waters Hill, Yozgat’taki esir kampına ulaştırıldı. Kamptaki günlerini yazar E. H. Jones şu şekilde aktarıyor:
YOZGAT’TAN KAÇIŞ İMKÂNSIZ
“Türkiye’deki esir kamplarından kaçmak zor olsa da, özellikle Yozgat’takinden kaçmak imkânsızdı. Yozgat, Türkiye’nin cezalandırma kampı olarak biliniyordu (…) Türkiye’de ‘bela, sıkıntı’ dediğimiz zaman neyi kastettiğimizi iyi biliyorduk. Kût’ta Türklerin elinde yaşadıklarımızdan, neler yapabileceklerini görmüştük.”
‘PSİKİYATRİK PROBLEM’
Kitaba göre, esirler kaçış yollarını araştırmaya koyuldular. Ruh çağırma seansları düzenleyen iki ‘uyanık’, ‘psikiyatrik problem’ numarası yaparak kendilerini İstanbul’daki Haydarpaşa Hastanesi’ne sevk ettirmeyi başardı. Hedefleri, akıl sağlıklarının bozulduğuna dair bir rapor alarak ülkelerine geri gönderilmekti. 8 Mayıs 1918’de İstanbul’a ulaştılar. İlk muayeneyi gerçekleştiren Mazhar Osman, bu iki esir subayın ‘deli’ olmadığını hemen fark etti.
ESİRİYKEN HAYRANI OLDULAR
– Jones: “İstanbul’da bizi Türk, Alman, Avusturyalı, Hollandalı, Yunan, Ermeni ve İngiliz iki düzine kadar doktor muayene etti. Akla gelebilecek her türlü test ve muayeneden geçirildik. Ancak bize Mazhar Osman kadar yakalanma korkusuna iten veya olup bitenin tamamını bildiğini düşündüğümüz başka bir doktora rastlamadık. Diğer yandan, şanslıydık. Çünkü Mazhar Osman o kadar yoğun bir insandı ki, bizi gözlemleyecek hiç vakti yoktu. Tüm süreçleri kıdemsiz doktorlar yürüttü. Başka türlü olsaydı kesin yakalanırdık.” Sonuç olarak, ikili, genç doktorları kandırarak raporu elde etti.
