Irak-Türkiye Petrol Hattı Yeniden Canlanma Potansiyeline Sahip

Amerika Birleşik Devletleri ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında imzalanan milyar dolarlık enerji anlaşmaları, Erbil ve Bağdat arasında bir uzlaşma sağlanması ve durdurulan Irak-Türkiye petrol boru hattının yeniden faaliyete geçirilmesi konusunda önemli bir fırsat sunabilir. ABD ile IKBY’nin enerji konusunda gerçekleştirdiği anlaşmalara dair haberlerin ardından, potansiyel bir uzlaşmanın Irak-Türkiye petrol boru hattının eski işlevine kavuşmasını mümkün kılabileceği düşünülüyor. IKBY Başbakanı Mesrur Barzani’nin Washington’daki temasları sırasında HKN Energy ve Western Zagros ile toplam 110 milyar dolarlık enerji anlaşmaları imzalandığı belirtildi. Ancak Irak merkezi yönetimi, doğal kaynakların tüm Irak halkına ait olduğunu ve yatırım kararlarının yalnızca Bağdat tarafından verilebileceğini vurgulayarak, bu anlaşmaların geçersiz olduğunu ilan etti. IKBY ise anlaşmaların yasal bir dayanağa sahip olduğunu savunuyor. Uzmanlar, bu enerji anlaşmalarının bölgedeki arz güvenliği ve ABD-IKBY ilişkileri bakımından kritik öneme sahip olduğunu, aynı zamanda Bağdat ile Erbil arasında müzakerelerin hızlanmasını sağlayarak Irak-Türkiye petrol boru hattının yeniden hizmete girmesine imkan tanıyabileceğini ifade ediyor.

2003’ten Beri Devam Eden Gerilim
Saddam Hüseyin rejiminin 2003’te devrilmesiyle başlayan yeni siyasi dönemden bu yana, IKBY’nin tek taraflı olarak imzaladığı enerji anlaşmaları ve bütçe payı meseleleri Erbil-Bağdat ilişkilerinde sıkıntılara yol açtı. Irak Yüksek Federal Mahkemesi, 2022 yılında IKBY’nin kendi petrol ve gaz yasasının anayasaya aykırı olduğuna ve petrol gelirlerinin Bağdat’a teslim edilmesi gerektiğine hükmetti. Bu karar, IKBY’nin enerji sektöründe büyük kayıplar yaşamasına neden oldu. Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı 2023 itibarıyla operasyonel hale gelmesine rağmen Erbil ve Bağdat arasındaki çatışmalar sevkiyatın başlamasını önlüyor. Bu durum, bölgede yaklaşık 20 milyar dolarlık ekonomik kayba yol açtı. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Irak Çalışmaları Araştırmacısı Sercan Çalışkan, Kerkük-Ceyhan Petrol Boru Hattı üzerinden ihracatın yeniden başlamasının Türkiye için kritik bir mesele olduğuna dikkat çekerek, “Bu çerçevede, taraflar arasında enerji paylaşımı ve ihracat altyapısına dair bir uzlaşmanın sağlanması, Bağdat-Erbil müzakerelerinin hızlanmasına ve teknik sürecin yeniden işlemeye başlamasına zemin hazırlayabilir.” ifadelerini kullandı.