Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği'nden Uzm. Dr. Eren İmre, iyot eksikliğinin vücutta yaratabileceği zararlara dikkat çekti. Dr. İmre, “İyot, toprak ve sularda bulunan, besinlerle aldığımız önemli bir elementtir. Tiroit hormonlarının üretiminde kritik rol oynamaktadır. Hem eksikliği hem de fazlalığı, tiroit hastalıklarının gelişimine yol açabilir.” şeklinde açıklamada bulundu. Tiroit bezinin boynun ön bölgesinde, adem elması olarak bilinen kıkırdak çıkıntısının altında ve nefes borusunun önünde yer alan kelebek şeklinde bir bez olduğunu ifade eden Dr. İmre, “Tiroit bezi tarafından salgılanan T3 ve T4 olarak bilinen hormonlar, vücudun metabolizmasını düzenler.” dedi.
Bütün Organları Etkiliyor
Tiroit hormonlarının tüm organlar ve sistemler üzerindeki etkisine dikkat çeken Uzm. Dr. İmre, “Beyin ve sinir sistemi gelişimine yardımcı olurken, zeka fonksiyonlarının gelişiminde de önemli rol oynar. İskelet sistemi gelişimini destekler. Kalbin kasılma gücünü artırır ve oksijen tüketimini düzenler. Ayrıca, vücut ısısının üretiminde ve dengesinde etkili olur. Karbonhidrat metabolizmasını düzenlemenin yanı sıra kan yağları düzeyini de etkiler. Tiroit hormonları iştah ve vücut ağırlığı kontrolünde de rol oynamaktadır.” dedi.
Deniz Ürünleri İyot İçin Zengin Kaynak
İyotun, tiroit hormonu üretiminde ve fetüs ile bebeğin gelişiminde temel bir rol oynadığını vurgulayan Dr. İmre, “Ancak insan vücudu iyot üretemez. Bu nedenle sağlıklı bir beslenme düzeninin parçası olarak düzenli bir şekilde alınması gerekmektedir.” diyerek iyot alımını artırmanın yollarını şu şekilde sıraladı:
İyot deniz suyunda doğal olarak mevcuttur.
Doktor önerisi ile besin takviyesi olarak alınabilir. Günlük multivitaminlerde iyot bulunabilir. İyot eksikliğini önlemenin en iyi yolu iyot açısından zengin besinler tüketmektir.
Morina ve ton balığı gibi bazı balık türlerinde bulunur.
Karides, deniz yosunu ve diğer deniz ürünleri iyot açısından zengindir.
Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri de iyot içerir.
Yemek pişirirken ve sofrada tuz eklerken mutlaka iyotlu tuz tercih edilmelidir.
DSÖ'den Küresel Kampanya
Uzm. Dr. İmre, DSÖ'nün raporuna göre, iyot eksikliğinin dünya genelinde yaklaşık 54 ülkede gözlemlendiğini belirterek, “Dünya genelinde yaygın bir sağlık sorunu olduğu için tuzlara iyot eklenmesine yönelik küresel bir kampanya yürütülmüştür. Bu kampanya sayesinde dünya nüfusunun yaklaşık %70'i iyotlu tuz kullanmaya başlamıştır. 2005 yılı itibarıyla 2 milyar bireyde guatr riski tahmin edilirken, bu rakam 0.7 milyar olarak gerçekleşti ve bu sayede yaklaşık 1.3 milyar insan bu hastalıktan korunmuştur. Ancak dünya nüfusunun yaklaşık %40'ı hâlâ iyot eksikliği riski taşımaktadır.” dedi. Ayrıca, Türkiye'de de iyot eksikliğinin ciddi bir halk sağlığı problemi olduğunu, 1998-2000 yılları arasında zorunlu iyotlanma ile iyotlu tuz tüketiminin artırılması yoluyla 'iyodu sınırda yeterli' bölgeler arasına geçildiğini sözlerine ekledi.
İyot Eksikliğini Nasıl Anlayabilirsiniz?
İyot eksikliğinin tiroit bezi üzerindeki etkilerinin tanınabileceğini belirten Uzm. Dr. İmre, bu belirtileri şöyle sıraladı:
İlk belirti genellikle tiroit bezinde büyüme (guatr) dir. Vücut daha fazla tiroit hormonu üretmeye çalışırken tiroit bezi giderek büyür.
Boğazda sıkışma hissi.
Yutkunmada zorluk.
Nefes darlığı.
İyot eksikliği en belirgin olarak hipotiroidizm ile kendini gösterir. Tiroit bezi yeterli hormon üretemez ve metabolizma yavaşlar.
Kısırlık.
Ciltte şişkinlik.
Ses kısıklığı.
Zihin bulanıklığı.
Pullanmış, kuru cilt.
Kalınlaşmış ve incelmiş saç.
