Ağırnas, Osmanlı'nın ünlü mimarı Mimar Sinan'ın doğum yeri olarak bilinirken, burada çıkarılan dorak taşı ise dünyada tek olma özelliği taşıyor. Oğuz Ayata, babasından öğrendiklerini günümüzde devam ettiren sayılı dorak taşı ustalarından biri olarak tanınmakta. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan Somut Olmayan Kültür Mirası Taşıyıcıları kimliği aldı.
Usta Ayata, “Ağırnas köyü, Mimar Sinan'ın evi olduğu için taş işçiliği ile bilinir. Dorak taşı işçiliğimde kendimi geliştirerek, yüzyıllardır kullanılan asırlık ekipmanlar ile çalışıyorum. Elektrik malzemesi kullanmadan bu taşı yapmaya gayret ediyorum. Yaklaşık 7-8 yıldır dorak taşı üretmekteyim. Babamın çocukluğunda yaptığı evimizde bir dorak taşı vardı, yoğurt süzdürmek için kullanıyorduk. O anı hiç unutmadım ve sosyal medyada paylaştım. Dorak taşını bana babam öğretti, onun ustalığını ben de devam ettiriyorum” dedi.
“Miras Taşıyıcısı Olarak Sanatımı Yaşatacağım”
Ayata, tescil sürecini aktarırken, “Yoğurt, 2200 yıl önce Türk yemeği olarak biliniyor. Bu taşın da çok eski tarihlerde kullanıldığına inanıyorum. Sanatımızı yaşatmak için bu uğraşı sürdürmek istedim. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları için başvuruda bulunarak kabul aldım. Ankara'da heyete örnekeler sunarak sanatımızı tanıttım ve bu kimliği kazandım. Bu şekilde sanatımı devam ettireceğim” ifadelerini kullandı.
Ayata, sanatın geleceğinin önemli olduğunu vurgulayarak, “Çocuklar burada taşla ilgilendiğimi gördüklerinde korkuyorlar. Birkaç kişi de olsa benim ardımdan bu sanatı devam ettirecek kimseler olsun isterim. Bu sanat, sadece köyümüzde var ve çok değerli bir miras. Madeni yalnızca burada bulabiliyoruz, bu taş diğer yumuşak taşlardan çok farklı” dedi.
“Dorak Taşının Kullanımı Giderek Artıyor”
Dorak yoğurdu ve dorak taşına olan ilginin gün geçtikçe arttığını belirten Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtım Vakfı (ÇEKÜL) Kayseri İl Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy, “Ağırnas, Mimar Sinan ile anılan bir belde. Sinan denilince taş akla gelir. Ağırnas'ta taş, yüzyıllardır yapı malzemesi olmuştur. Dolayısıyla, burada özel bir dorak taşı bulunmaktadır. Bu taş coğrafi işaret alabilecek kadar önemli” şeklinde konuştu.
Özsoy, “Dorak taşı, geçmişten günümüze kadar kullanılmış ve hâlâ yerel yapıların temel malzemesi olma özelliğini korumuş. Ağırnas Koramaz Vadisi'nde dorak işi ile uğraşan tek yer burasıdır. Oğuz Ayata gibi ustalarımız bu mirası sürdürmektedir. Taşın işlenmesi, objeye dönüşmesi ve yoğurt ile kullanılması gelenek haline gelmiştir. Günümüzde bu kavram tekrar hayat bulmakta ve coğrafi işaret çalışmalarına devam edilmektedir” şeklinde ekledi.
Bu taş, özellikle buzdolabının ve elektriğin olmadığı dönemlerde yoğurt suyu ayrıştırmak için kullanılıyordu. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, dorak yoğurdu ve onun özellikleri üzerine, genç öğrencilerin patentleme süreci başlatmalarıyla yeni bir gelişim kaydetmiştir. Dorak yoğurdu ve bu taşın yaygınlaşması, ilgi görmeye devam etmekte ve Bir marka haline gelmesi umut ediliyor.
