KDK'den Marketlerdeki Kağıt ve Bez Çantalar Hakkında Önemli Karar

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), marketlerde satılan kağıt ve bez çantalarla ilgili önemli bir tavsiye kararı almıştır. KDK, kağıt ve bez çanta satışlarının, “tüketiciye seçim hakkı tanımadığı ve ekonomik yük getiren bir dayatma oluşturduğu” sonucuna vararak, bu marketlere yönelik denetim ve gerekli yaptırımların uygulanması gerektiğini vurgulamıştır.

Alınan karara göre, zincir marketlerden alışveriş yapan bir müşteri, kasiyerden plastik poşet talep ettiğinde, marketin sadece kağıt ve bez çanta satışı yaptığı bilgisiyle karşılaştı.

Bir kişinin, bu durumun Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın “satış noktalarının yükümlülükleri” başlıklı 8. maddesine aykırı olduğunu ifade ederek, marketlerin denetlenmesi ve ilgili mevzuat doğrultusunda gerekli işlemlerin yapılması talebiyle KDK'ye başvuruda bulunduğu belirtilmiştir.

KDK, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na “zincir marketlerde yasal yükümlülüklere aykırı olarak plastik poşet satışının yasaklanmasının idari denetim altına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması” yönünde öneride bulunmuştur.

EKONOMİK YÜKÜMLÜKLER ÜZERİNDE ETKİSİ

Kararda, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'da marketlerin plastik poşet satışını ortadan kaldırarak, yalnızca “kağıt, file ve bez” gibi daha maliyetli seçenekler sunmasına izin verilmediği vurgulanmaktadır.

Usul ve Esasların 8. maddesinde alternatif taşıma ekipmanlarının, plastik poşetlere ilave olarak sunulabilmesine ilişkin düzenlemelere dikkat çekilen kararda, şu ifadeler yer almaktadır:

“Zincir marketin bu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakta ve piyasa temelli çevre koruma mekanizmalarının ana hedefi olan davranışsal dönüşümü değil, zorlayıcı ve ekonomik külfet yaratan bir dayatmayı beraberinde getirmektedir. Özellikle plastik poşetlerin belirli bir ücretle sunulmasına dair yasal düzenlemeyle, tüketicinin bilinçlenmesi ve tercihlerini çevre dostu alternatiflere yönlendirmesi amaçlanırken, sadece kağıt torba seçeneği sunulması, düzenleyici hükümlerle çelişmektedir. Plastik poşet temin ve satışının yeniden sağlanması ve alternatif taşıma ekipmanlarının sunulmaya devam edilmesi gerekmektedir.”

Kararda, “Zincir marketlerin çevre koruma bahanesiyle plastik poşet satışını tamamen engelleyerek sadece alternatif torbalar satması, bir yandan mevzuatın plastik poşet bulundurma yükümlülüğünü ihlal etmekte, diğer yandan tüketici hakları ve ekonomik yükümlülükler açısından hukuka ve adil bir uygulamaya aykırıdır. Bu nedenle zincir marketlerin uygulamaları, idari denetim kapsamına alınmalıdır.” ifadeleri yer almaktadır.