2025 Temmuz ayının sonunda benzer bir formatta ikinci bir gayriresmi toplantının yapılmasına karar verildiği bildirildi. Toplantıda tarafların bir araya geldiğinde iş birliği alanlarında kaydedilen ilerlemelerin ele alınması hedefleniyor. Bu bağlamda, BM Genel Sekreteri’nin bir Şahsi Temsilci ataması yapılması planlanıyor.
Diplomatik kaynaklar, Kıbrıs konusundaki son gelişmelere dair önemli bilgiler paylaştı:
İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM
Cenevre’de 27-29 Nisan 2021 tarihlerinde gerçekleştirilen gayriresmi 5+BM toplantısında, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar öncülüğündeki Kıbrıs Türk tarafı, iki toplumlu ve iki kesimli federasyon modeline desteğini çektiğini bildirdi. Kıbrıs meselesinin çözümüne yönelik olarak iki devletli çözüm vizyonunu öne sürdü. Türkiye’nin de desteklediği bu vizyon çerçevesinde, yıllardır süregelen federasyon temelli müzakere süreçlerinin Ada’ya kalıcı bir çözüm getiremediği vurgulanmakta. Kıbrıs meselesinin, Ada’nın gerçeklerine uygun, adil ve sürdürülebilir bir çözümle ele alınabilmesi için Kıbrıs Türklerinin haklarının uluslararası toplum tarafından tanınması gerektiği ifade ediliyor.
FEDERAL MODEL TELAFFUZ EDİLMEDİ
2024 Ocak ayında, Kolombiya’nın eski Dışişleri Bakanı Maria Angela Holguin Cuellar, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs konusundaki Şahsi Temsilcisi olarak atandı. Holguin’in görevi, Kıbrıs’taki taraflar arasında yeni resmi müzakerelerin bir ortak zemin bulup bulamayacağını araştırmakla sınırlıydı ve görev süresi 6 ayla sınırlandırıldı. Görev süresi sonunda, Holguin’in BM Genel Sekreteri’ne sunduğu rapor içerik olarak kamuoyuna veya taraflara paylaşılmadı. 15 Ekim 2024 tarihinde New York’ta, BM Genel Sekreteri’nin düzenlediği gayriresmi akşam yemeğinde taraflar arasında resmi müzakerelerin başlatılması için bir ortak zemin bulunmadığı duyuruldu. Bunun devamında 17-18 Mart tarihlerinde Cenevre’de gerçekleştirilen toplantıda, federal model gündeme alınmadı ve bu durum, Kıbrıs meselesinde yeni bir aşama kaydedildiğini ortaya koydu.
SONRAKİ TOPLANTI TEMMUZ SONUNDA
Toplantıda Kıbrıs Türklerinin önerileri doğrultusunda, iki taraf arasında Kıbrıs meselesinin nihai çözümü bağlamında mevcut ortamdaki iş birliği alanlarının araştırılması üzerine odaklanıldı. İki halkın günlük yaşam kalitesini artıracak çeşitli iş birliği alanları üzerinde mutabık kaldılar. Bu kapsamda, yeni geçiş noktalarının açılması, Ada’nın mayınlardan arındırılması, çevre ve iklim değişikliği konularında ilerlemeler sağlanması için görüş birliğine varıldı. Ayrıca, 2025 Temmuz ayının sonunda yapılacak ikinci gayriresmi toplantıda iş birliği alanlarındaki ilerlemelerin gözden geçirilmesi planlanıyor.
AB GENEL SEKRETERİ DESTEKLEMELİ
Türkiye’nin Kıbrıs meselesindeki kararlı politikaları bu noktaya gelinmesine katkı sağlıyor. Kıbrıs sorununun çözümünde Rum tarafının siyasi ve ekonomik kaynakları paylaşma fikrini benimsememesi, sürecin uzamasına neden olmuştur. Türkiye, Ada’da iki halk ve iki devlet olduğunun altını çizmeyi sürdürüyor. BM Genel Sekreteri’nin sahadaki gerçekleri göz önünde bulundurarak tavsiyelerde bulunması önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Türkiye’nin üçüncü taraflardan, özellikle de AB’den beklentisi, Kıbrıs Rum kesimini desteklemeyi bırakıp BM Genel Sekreteri’ni desteklemeleridir.
