NATO liderleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk döneminden bu yana sürekli olarak vurguladığı savunma harcamalarının artırılması konusunda anlaşmaya vardılar. Hollanda'nın Lahey kentinde düzenlenen zirvede, üye ülkelerin savunma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasılalarının (GSYH) yüzde 5'ine çıkarılması kararlaştırıldı. Ayrıca, NATO'nun 2026’daki zirvesinin Türkiye’de yapılması da onaylandı.
TÜRKİYE İÇİN SORUN YOK
NATO'nun 2014 yılındaki hedefi olan yüzde 2'lik oran, düne kadar geçerliydi. Ancak, 11 yıl geçmesine rağmen bu hedefe ulaşamayan 8 ülkenin varlığı, yeni yüzde 5 hedefinin ne denli zorlu olduğunu gözler önüne seriyor. Yeni hedef, Türkiye de dahil olmak üzere müttefikler için milyarlarca dolarlık ek harcama gerektirecek. Üyeler, GSYH'larının yüzde 3.5'ini doğrudan askeri harcamalara, yüzde 1.5'ini ise altyapı gibi dolaylı harcamalara ayıracaklar. Müttefiklerin bu hedefe yönelik gelişmeleri için ilk değerlendirme 2029'da yapılacak ve hedefin tutulması için son tarih 2035 olarak belirlendi. Bu sürecin başarıyla tamamlanması, Avrupa ve Kanada'nın daha fazla sorumluluk üstlendiği ve NATO'da ağırlığının arttığı bir durumu beraberinde getirecektir. Yetkililer, Türkiye'nin bu hedefe ulaşma sürecinde sorun yaşamayacağını düşünüyorlar.
TRUMP'TAN RAHATLATAN VURGU
ABD'nin NATO'ya olan taahhütleri, Trump'ın göreve gelmesinin ardından yeniden tartışılır hale geldi. Trump, NATO'nun 5’inci maddesine ilişkin yorumlarıyla bu tartışmalara zemin hazırladı. Zirveye gitmeden önce, bu maddenin birden fazla noktasının bulunduğunu belirten Trump, zirve öncesinde, NATO’ya bağlılık konusundaki bir soruya, “Sonuna kadar onların yanındayız. NATO bizimle birlikte çok güçlü hale gelecek” şeklinde cevap verdi. NATO Genel Sekreteri Rutte de ABD'nin 5’inci maddeye olan bağlılığının tam olduğunu ifade etti.
TEK SAYFALIK BİLDİRİ
TÜRKİYE'NİN İSTEDİĞİ MADDE BİLDİRİDE
Lahey zirvesinin sonuç bildirisi, önceki NATO zirvelerinin sonuç bildirilerine kıyasla oldukça kısa tutuldu. Sadece 5 paragraftan oluşan tek sayfalık belgede, NATO'yu tehdit eden iki unsura yer verildi; bunlar Rusya ve terör olarak sıralandı. Terör vurgusu, Türkiye'nin talebi doğrultusunda metne dahil edildi. Ayrıca, “Müttefikler arasındaki savunma ticareti engellerini ortadan kaldırmak ve savunma sanayisi işbirliğini teşvik etmek için ortaklıklarımızdan yararlanacağız,” ifadeleri de Türkiye’nin etkisiyle metne girmeyi başardı. Genel olarak Türkiye’nin çekimser davrandığı Avrupa Birliği ile NATO arasındaki ilişkilere dair kurumsal vurgulara ise yer verilmedi.
LİDERLERLE SAMİMİ SOHBET
Hollanda'nın Lahey kentinde gerçekleştirilen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı öncesinde, zirvenin yapıldığı World Forum'da resmi karşılama töreninin ardından aile fotoğrafı çekimi yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ev sahibi Hollanda Başbakanı Dick Schoof ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte tarafından karşılandı. Çekimde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sağında İngiltere Başbakanı Keir Starmer, solunda ise İsveç Başbakanı Ulf Kristersson yer aldı. Fotoğraf çekiminin ardından, Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile toplantının yapılacağı salonda kısa bir sohbet gerçekleştirdi. Erdoğan, ayrıca İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile de bir süre görüştü. Liderler daha sonra Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı'na katıldılar.
EŞLERDEN AİLE FOTOĞRAFI
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a eşlik eden Emine Erdoğan, Hollanda Kraliçesi Maxima Zorreguieta Cerruti’nin ev sahipliğinde, Boijmans van Beuningen Depo Müzesi’nde düzenlenen programda lider eşleriyle bir araya geldi.
