Son yapılan zirvede, Ortadoğu’da kalıcı bir barışın tesis edilmesi amaçlı yapıcı adımlar atılması ve uluslararası işbirliğinin artırılması konularında uzlaşı sağlandı. ABD Başkanı Trump, imzalanan Niyet Belgesi’nin Gazze’deki mevcut durumun iyileştirilmesi ve bölgede uzun süreli bir barış ortamı oluşturulması için bir başlangıç noktası olduğunu vurguladı.
İşbirliğine Dayalı Saygı
Dört lider tarafından imzalanan yeşil defterde yer alan Niyet Beyanı’nda şu sözlere yer verildi: “Biz, altındaki imzaları bulunanlar, Trump Barış Anlaşması’nın tüm taraflarca tarihî bir kararlılıkla uygulanmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu anlaşma, iki yılı aşkın süredir devam eden derin acı ve kayıpları sona erdirerek, umut, güvenlik ve ortak refah vizyonunu barındıran yeni bir dönemi başlatmaktadır.
Gazze’deki çatışmaları sona erdirmek ve Orta Doğu’ya kalıcı barış sağlama yolundaki samimi çabaları için Başkan Trump’ı destekliyoruz ve onun arkasında duruyoruz.
Birlikte, bu anlaşmayı bölgedeki tüm halklar (Filistinliler ve İsrailliler dâhil) için barış, güvenlik, istikrar ve fırsatları güvence altına alacak şekilde uygulamayı taahhüt ediyoruz.
Kalıcı barışın, hem Filistinlilerin hem de İsraillilerin temel insan haklarının korunduğu, güvenliklerinin garanti altına alındığı ve onurlarının yüceltildiği bir düzen içerisinde sağlanabileceğini biliyoruz.
Bu mirası uygulamak ve sürdürmek için birlikte çalışmayı ve gelecek kuşakların barış içinde birlikte yaşamasını sağlayacak kurumsal temelleri inşa etmeyi taahhüt ediyoruz. Kalıcı barış dolu bir geleceğe kendimizi adıyoruz.”
Geçiş Niteliğinde Belge
Bu Niyet Belgesi’nin, ABD Başkanı Trump’ın Gazze’de ateşkesin ikinci aşamasına geçiş işlevi taşıdığı bildiriliyor fakat bağlayıcı bir niteliği bulunmadığı düşünülüyor. Asıl anlaşma 9 Ekim’de Mısır’da, İsrail ve Hamas arasında yapılan dolaylı müzakerelerle imzalanmıştı.
Benzer İmzalar
– Gazze için barış anlaşmasının imzalandığı yeşil defterde 4 lider için alan ayrılmıştı: Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed El Sani. El Sani ve es-Sisi için ayrılan alana imza atarken, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump’ın dikkat çekici bir biçimde kendi isimlerinin ayrıldığı yere değil de, defterin üzerine imza atması dikkat çekti.
Sürecin Detayları
ABD Başkanı Donald Trump’ın barış planından başlayarak Mısır’daki zirveye kadar yaşanan tüm süreçler şu şekilde gerçekleşti:
- 29 Eylül: Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 maddelik Gazze planını açıkladı.
- 4 Ekim: Trump, İsrail’in Gazze’yi bombalamayı derhal durdurması gerektiğini belirtti.
- 6 Ekim: Mısır’da Hamas ve İsrail arasında müzakereler başladı.
- 8 Ekim: Türkiye’yi temsilen MİT Başkanı İbrahim Kalın, Mısır’da devam eden müzakerelerde yer aldı.
- 9 Ekim: İsrail ile Hamas, Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasını onayladı.
- 10 Ekim: Anlaşma yürürlüğe girdi.
- İsrail ordusu saatler sonra belirtilen ‘Sarı Hat’tan çekildi.
- 12 Ekim: Yardım tırları Gazze’ye girmeye başladı.
- 13 Ekim: Gazze’deki ateşkes çerçevesinde esir takası gerçekleştirildi.
- 35 liderin katılımıyla Şarm El-Şeyh Barış Zirvesi düzenlendi.
Trump’a Mısır’dan Nişan
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Trump’a çabalarından dolayı Mısır’ın en yüksek devlet nişanı olan “Nil Nişanı” takdim etme kararı aldığını açıkladı. Ayrıca, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif de Trump’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi.
Trump, Niyet Belgesi’nin imza töreninin ardından yaptığı konuşmada, bazı liderler arkasında sıralanırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın o karede yer almaması ve Trump’ın konuşmasını bazı liderlerle birlikte oturarak izlemesi de dikkat çekti. Trump, arka planda bulunan liderlere esprili bir dille “Siz neden benim arkamdasınız?” dedi.
Mısır’dan Devlet Nişanı
Zirve sırasında düzenlenen basın toplantısında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze’deki çatışmaların sona ermesine katkıda bulunan ABD, Türkiye ve Katar’a teşekkür ettikten sonra, “Mısır’ın iki devletli çözümün hayata geçirilmesi için hazırlanan bu planın uygulanmasına yönelik desteğini ve kararlılığını bir kez daha vurgulamak istiyorum” şeklinde konuştu. Aynı zamanda, Trump’a olan takdiri için Mısır’ın en yüksek nişanı olan “Nil Nişanı”nı verme kararı aldıklarını duyurdu.
Nobel’e Adaylık Teklifi
Basın toplantısında konuşan Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, “Bugün modern tarih açısından oldukça önemli bir gün. Çünkü barışa ulaşmayı başardık” ifadelerini kullanarak Trump’ı “bir barış insanı” olarak tanımladı. Hindistan ile Pakistan arasındaki çatışmaların sona erdirilmesine katkısından dolayı teşekkür eden Şerif, Trump’ı bir kez daha Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermek istediğini ifade etti.
Abbas ile İmza Pozu
Trump, imza töreninin ardından Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas ile birlikte fotoğraf vermeyi de ihmal etmedi. ABD, geçtiğimiz günlerde BM zirvesine katılmak için Mahmut Abbas’a vize vermemişti.
