Türkiye'de doğum oranlarının hızla düşmesi üzerine, 2025 yılı 'Aile Yılı' olarak ilan edildi. 2018 yılında doğum hızı 2,10'un altına inmişti. 2024 yılı itibarıyla toplam doğurganlık hızının 1,48 seviyesine ulaşması dikkat çekiyor. Dünyada ve ülkemizdeki düşen doğurganlık oranları, Türk Üreme Sağlığı ve İnfertilite Derneği (TSRM) tarafından düzenlenen 13. Üreme Sağlığı ve İnfertilite Kongresi'nde tartışıldı.
Tüp Bebek Tedavisine Destek
TSRM Başkanı ve Kadın Doğum Uzmanı Prof. Dr. Barış Ata, açıklamasında “İsteyen her bireyin çocuk sahibi olabilmesi için gerekli desteği sunuyoruz. Bir çocuk isteyen de, beş çocuk isteyen de var. Fakat çocuk sahibi olamayan çiftlere devlet tarafından tüp bebek tedavisi konusunda destek verilmesi büyük önem taşıyor. Kısırlık, her 100 kadından 10-12'sini etkileyen ciddi bir sağlık sorunu olarak kabul ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü, infertiliteyi hastalık olarak tanımlıyor. Kalp hastaları gibi, çocuk sahibi olamayanların da tüp bebek tedavisi ücretsiz olmalıdır. Bu tür tedavilere erişimi bir hak olarak değerlendiriyoruz.” diye vurguladı.
5 Çocuk İsterdim
Prof. Dr. Ata, “Doğurganlık oranları alarm veriyor” diyerek şöyle devam etti: “Çocuk yapmamış olan çoğu kişi zamanla pişmanlık yaşıyor. Çocuk sahibi olup da pişman olanını görmedim. İki çocuk sahibi olanların çoğu sürekli 'Üç olsaydı' diyor. Benim de iki çocuğum var, ailemde 4-5 kardeş olunca bunu daha çok hissediyorum. Eğer çocuklarımın da 4-5 kardeşi olsaydı, çok büyük bir aile olabilirdik.” Prof. Dr. Ata ayrıca, 'Reproductive BioMedicine Online'da yer alan çalışmada, devlet desteğinin tüp bebek tedavisi için sadece bir sağlık harcaması değil, uzun vadeli yüksek getirili bir ekonomik yatırım olduğunu belirtti. Sağlık Bakanlığı'nın, tüp bebek tedavisini destekleyen yaş sınırı ve deneme sayılarını genişletme peşinde olduğunu da aktardı.
İki Çocuğum Var, Keşke Daha Fazla Çocuk Yapsaydım
TSRM Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Ali Sami Gürbüz, “Eskiden 4 çocuğu olana farklı gözle bakılırdı, ancak benim tanıdığım birçok kadın doğum uzmanı 4 çocuğa sahip. Ülkemizin geleceği için sağlıklı bireylerin yetişmesi çok önemli. Çalışan nüfus ile emekli nüfusun dengelenmesi adına çocuk sayısının artması gerekiyor. İki çocuğum var, keşke bir çocuk daha yapsaydım.” açıklamasında bulundu.
Kısırlık Check-Up'ı Yapılmalı
Doç. Dr. Gürbüz, evlilik yaşının kariyer şartları yüzünden ertelenmesinin infertiliteyi artırdığına dikkat çekti ve üreme oranlarını artırmak için şu önerileri sundu:
Evlilik öncesi infertilite check-up'ı yapılmalı ve çocuk planları oluşturulmalıdır.
Yumurta dondurma işlemlerinin rezervler düşmeden gerçekleştirilmesine izin verilmelidir.
Yumurta Dondurma Yaşı Düşürülmeli
TSRM Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Işıl Kasapoğlu, mevcut yumurta dondurma kriterlerinin erkenden düzenlenmesi gerektiğini belirterek, “Yumurta rezervi azalması ve kalite kaybı olmadan dondurma yapılması daha etkili olur. Şu an yumurta dondurma işlemleri SGK tarafından karşılanmıyor ve devlet desteği mevcut değil.” ifadelerini kullandı.
Erken Menopoza Genetik Tarama
TSRM Genel Sekreteri Prof. Dr. Yaprak Üstün, erken menopozun erken yaşlarda tespit edilmesi için genetik tarama yapılması gerektiğini söyledi. “Erken menopoz riskinin kalıtsal geçişten ziyade kişiye özgü genetik mutasyonlar nedeniyle oluştuğunu belirtiyor ve önerilen genetik taramalar ile bu riskin belirlenebileceğini vurguluyor.” dedi. Prof. Dr. Üstün, Türkiye'de üreme endokrinolojisi ve infertilitenin hala yan dal olarak değerlendirilmiyor olmasının bir eksiklik olduğunu da ekledi.
