Son iki yıl, 2023 ve 2024, küresel yangınlarla mücadele tarihinde kaydedilen en sıcak yıllar arasında yer aldı. Verilere göre, dünya genelinde meydana gelen yangınlar nedeniyle geçen yıl rekor düzeyde orman alanı kaybedildi.
Maryland Üniversitesi ve Dünya Kaynakları Enstitüsü araştırmacıları, dünya ormanlarının durumuna dair yıllık güncellemede, yalnızca bozulmamış yağmur ormanlarının 2024 yılında kaybının 6,7 milyon hektara ulaştığını ve bunun 2023 yılındaki kaybın neredeyse iki katı olduğunu bildirdi.
Araştırmacılar, dünyanın her dakika 18 futbol sahası büyüklüğünde ormanlık alan kaybettiğini öngörüyor.
İKİ YILDA 78 MİLYON DÖNÜMDEN FAZLA ORMAN YANDI
2023 ve 2024 yıllarında dünya genelinde 78 milyon dönümden fazla orman yandı. Bu yangınlar, atmosfere milyarlarca ton karbondioksit salarak milyonlarca insanın kötü hava kalitesine maruz kalmasına neden oldu.
University of California Merced'den iklim bilimci John Abatzoglou, “İklim değişikliği, daha önce gördüğümüz gibi aşırı yangın mevsimlerinin önünü açıyor. Bunun gibi daha fazla yangın olacak” dedi.
Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan yeni araştırmaya göre, 2023-2024 döneminde yangınlar nedeniyle kaybedilen ormanlık alan, önceki yirmi yıla kıyasla en az iki kat daha fazla. Uzmanlar, uydu görüntülerini kullanarak 2002-2024 yılları arasında ağaç örtüsündeki değişimi ve bu kaybın ne kadarının yangınlardan kaynaklandığını analiz etti.
İKLİMDEKİ KRONİK DEĞİŞİKLİKLER, ORMANLARI YANMAYA DAHA ELVERİŞLİ HALE GETİRİYOR
Son yıllarda dünya genelinde yangınlarla yanan toplam arazi alanı azalmış olsa da, bu durum bozkır ve otlak alanlarının insanların etkisiyle daha az yanıcı hale getirilmesinden kaynaklanıyor. Ancak ormanlarda yanan alanlar belirgin bir artış göstermektedir.
Boreal ormanlar, 2023-2024'te 2002-2022 dönemine göre iki kat daha fazla ağaç örtüsü kaybı yaşadı. Tropik ormanlar ise üç kat daha fazla kayıp gördü.
Kuzey Amerika ormanları, özellikle Kanada'daki yangınlar nedeniyle neredeyse dört kat daha fazla kayıp yaşadı.
Bu kayıpların çoğunun, insan faaliyetlerinden uzak, ücra ormanlarda meydana gelmesi dikkat çekici bir durum.
University of Tasmania'dan yangın coğrafyacısı Calum Cunningham, bu durumun yangınların artmasının temel nedeninin iklim değişikliği olduğunu gösterdiğini belirtti, “İklimdeki kronik değişiklikler, bu ormanları yanmaya daha elverişli hale getiriyor” dedi.
AŞIRI YANGIN HAVA KOŞULLARI İKİ KATINA ÇIKTI
Yangın hava koşulları, bir yangının başlaması için gerekli olan tüm şartları kapsamaktadır. Uzun süren sıcak ve kuru hava, yüksek buharlaşma oranları ve değişken rüzgâr desenleri yangın riskini artırmaktadır. Nature Communications dergisinde yayımlanan başka bir çalışma, iklim değişikliğinin dünya genelinde aşırı yangın hava koşullarını daha yaygın hale getirdiğini ve bunun da orman yangınlarının kötüleşme olasılığını artırdığını ortaya koydu.
Araştırmacılar, günümüz ikliminde aşırı yangın hava koşullarının, sanayi öncesi döneme göre yaklaşık iki kat daha fazla meydana geldiğini tespit etti. Bu aşırı koşulların yaşandığı yıllarda, daha fazla orman yangını ve daha fazla karbondioksit emisyonu gözlemlendi.
TEHLİKELİ BİR GERİ BİLDİRİM DÖNGÜSÜ OLUŞUYOR
Her iki çalışmanın bulguları, iklim değişikliğinin daha sık ve daha şiddetli orman yangınlarının başlıca sebeplerinden biri olduğuna dair artan kanıtlara katkıda bulunuyor. Dr. Cunningham, “Bu durum, iklim değişikliğinin bu aşırı yangınları tetikleme rolü hakkındaki tüm tartışmaları sona erdiriyor” şeklinde değerlendirdi.
Aynı anda birden fazla yerde yangın hava koşullarının yaşanması, ülkelerin itfaiye kaynaklarını paylaşma kapasitelerini olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, “İtfaiyecilik kapasitesi yetersiz kaldığında tehlikeli bir geri bildirim döngüsü oluşuyor; daha büyük yangınlar daha fazla emisyona, bu da daha fazla yangın havasına ve gelecekte daha fazla yangın olasılığına yol açıyor” uyarısında bulundu.
Yazı, New York Times'ın 'Climate Change Is Making Fire Weather Worse for World’s Forests' ve 'Global Forest Loss Hit a Record Last Year as Fires Raged' başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
