Suriye’nin güneyinde meydana gelen Dürzi krizi, Şam’a bağlı birliklerin Süveyda’dan ayrılmasıyla yatışmış durumda. Dürzi milisleri ile Bedevi aşiretleri arasında pazar günü başlayan gerilim, bölgeye gönderilen güvenlik güçlerinin Dürzi çeteler tarafından hedef alınmasıyla tırmanmış; İsrail ordusuna ait uçakların Dürzileri koruma amacıyla Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Genelkurmay Başkanlığı girişini vurması, “Şam ile Tel Aviv arasında savaş mı çıkıyor?” endişelerini gündeme getirmişti. İsrail’in saldırıları sonrasında, dün sabah namazının ardından ulusa sesleniş konuşması yapan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Türk – Arap – Amerikan arabuluculuğunun bölgeyi yeni bir savaştan kurtardığını belirterek, eski rejimin çöküşünden beri İsrail’in Suriye’yi bir çatışma alanına çevirmeye çalıştığını ifade etti.
‘Savaş Korkumuz Yok’
Şara, “Savaş başlatabilirsiniz ancak sonuçlarını kontrol etmek oldukça zor. Biz bu toprakların evlatlarıyız ve İsrail’in bizi parçalama girişimlerini aşabilecek kapasitedeyiz” ifadelerini kullandı. Dürzi Şeyhleriyle İsrail arasında bir seçim yapmaları gerektiğini söyleyen Şara, vatanlarını korumayı seçtiklerini vurguladı. “İki seçenek vardı; ya İsrail’in karşısına çıkacağız ya da iç cephemizde reformlar yapacağız. Savaştan korkan insanlar değiliz; kaos yerine insanlarımızın çıkarlarını önceliklendirdik ve Suriye’nin birliğini korumak en iyi seçenektir” şeklinde konuştu.
Bölgede Gerilim Dinmedi
Dürzi Şeyhi Hikmet el-Hicri’ye bağlı silahlı gruplar, hükümet güçlerinin ateşkes anlaşması gereği çekilmesinin ardından Süveyda’yı kontrol altına aldı. Yerel kaynakların bildirdiğine göre, ateşkes anlaşmasını tanımadıklarını açıklayan Dürzi milisleri, şehirde kontrollerini sağladıktan sonra Şehba, Tel Luhuf, Meyamas, Kefer, Raha, Sehvt Balata ve Ufeyne bölgelerinde birçok Bedevi Arabı ya öldürdü ya da yerinden etti. Yerinden edilenlerin yanı sıra, birçok Arap ailenin korkudan dolayı evlerini terk edip Şam’ın kontrolündeki Dera’ya gittiği belirtildi.
Can Kaybı Arttı
Dürzi grupların Bedevi aşiretlerine yönelik saldırıları, sosyal medyada büyük yankı uyandırdı. Suriye’nin farklı bölgelerindeki Arap aşiretleri, genel seferberlik ilan ettiklerini duyurdu. Olayların Araplar ve Dürziler arasında yeni bir intikam döngüsü başlatmasından endişe ediliyor. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden (SOHR) yapılan açıklamada, dört gün süren çatışmalarda 500’den fazla kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.
İsrail’den Uyarı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suriye’ye yönelik saldırıların ardından Şam’a bir mesaj gönderdi. Şam rejiminin iki kırmızı çizgiyi ihlal ettiğini belirten Netanyahu, silahsızlandırılmış bölgenin ihlal edildiğini ve Dürzilere yönelik katliamlar gerçekleştirildiğini iddia etti. Netanyahu, “Suriye ordu güçlerinin Şam güneyine inmesine veya Dürzilere saldırmasına asla izin vermeyeceğiz” dedi.
Saldırılar Durmuyor
Öte yandan, İsrail savaş uçakları dün gece Süveyda kenti çevresine saldırı düzenledi. Can kaybı veya hasara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Saldırılar, Dürzi silahlı grupları, Bedevi kabileleri ve Suriye hükümet güçleri arasında dört gün süren ve yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların ardından varılan yeni ateşkes anlaşmasına rağmen gerçekleşti.
Dürzi Lider Koridor İstedi
Dürzi lider Hikmet el-Hicri grubu, Suriye’nin güneyindeki Şam yönetimiyle çatışmalarının devamında, terör örgütü PKK/YPG’nin işgal sahasına koridor açılmasını talep etti. Ürdün Kralı 2’nci Abdullah’a da bir çağrıda bulunulan açıklamada, Süveyda ve Ürdün arasında bir sınır geçişinin açılması istendi. Suriye’de SDG olarak bilinen terör örgütü PKK/YPG, önceki akşam Haseke kent merkezinde yandaşlarına Süveyda’da güvenlik güçleriyle çatışan gruplara destek eylemi düzenledi.
Türkiye Kilit Rol Oynadı
Türkiye, Suriye’de İsrail saldırılarının durdurulması için kritik bir rol üstlendi. Türk güvenlik kaynaklarının bildirdiğine göre, MİT Başkanı İbrahim Kalın, ABD, Suriye ve İsrail’deki muhatapları ile birçok görüşme gerçekleştirdi. Kalın, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Süveyda’da yaşanan çatışmaların yanı sıra, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırılarını da görüştü. Ayrıca, MİT tarafından Lübnanlı Dürzi lider Velid Canbolat ile yaşanan çatışmaların sona ermesi ve bölgedeki istikrarın sağlanması için de temaslarda bulunuldu.
Şam İsterse Destekleriz
Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, Şam yönetiminin talep etmesi halinde Türkiye’nin güvenlik desteği sağlayabileceğini bildirdi. Kaynaklar, “Talep etmeleri durumunda Suriye’nin savunma kapasitesinin güçlendirilmesi ve terörle mücadelesine destek olmak için elimizden geleni yapacağımızı daha önce de belirtmiştik. İsrail’in Suriye’ye yönelik hava saldırılarında, Suriye’de bulunan birlik ve personelimizde olumsuz bir durum bulunmamaktadır” ifadelerini kullandı.
Erdoğan ve Şara Görüştü
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile dün bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Erdoğan’ın görüşmede, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırılarının kabul edilemeyeceğini ve bu saldırganlığın tüm bölge için bir tehdit oluşturduğunu vurguladığı belirtildi. Ayrıca, Türkiye’nin Suriye halkına destek vermeye devam edeceğini ifade ettiği ve Dürzilerle sağlanan ateşkesin Türkiye tarafından memnuniyetle karşılandığı kaydedildi.
Türkiye ve 10 Arap Ülkesi İsrail’i Kınadı
Türkiye ve 10 Arap ülkesi, Suriye’nin güneyindeki Süveyda’da krizin sona erdirilmesine dair sağlanan mutabakatı memnuniyetle karşıladı. Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan’ın öncülüğünde hazırlanan ortak bildiride, İsrail’in saldırılarının kınandığı ifade edildi. Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Suudi Arabistan, Irak, Umman, Katar, Kuveyt, Lübnan, Mısır ve Türkiye Dışişleri Bakanları tarafından yapılan ortak açıklamada, “Suriye’nin güvenliği, birliği, istikrarı ve egemenliğini destekliyoruz ve dış müdahalelere karşıyız. Suriye’ye yönelik tekrarlayan İsrail saldırılarını kınıyoruz. Bu saldırıları uluslararası hukukun açık bir ihlali olarak reddediyoruz” denildi. ◊ Nisa KÜÇÜK / ANKARA
