Taksiler Komisyon Tartışmasında Öne Çıktı

Pek çok sektörde, marketlerden kuyumculuk ve çiçekçiliğe kadar bankalar, esnaf ve vatandaş arasında sorunlar ortaya çıkaran POS komisyonları, bu kez taksi sektörü için tartışma konusu oldu. Perakende sektöründe komisyonların yüzde 4-5 seviyelerinde seyrettiği belirtilirken, taksilere özgü bu oran yüzde 10'un üzerine çıkıyor. Taksilerin kullandığı özel POS cihazları, piyasadaki diğerlerinden farklı bir yapıya sahip ve komisyonları otomatik olarak hesaplıyor.

VERGİYİ DE ÖDÜYORUZ

Yüzde 10'u aşan bu komisyonun içinde yalnızca bankaların değil, aracı fintech şirketlerinin ve süreç içerisindeki vergilerin de yer aldığı öne sürülüyor. Bu durum, taksinin gelir vergisinin de dolaylı olarak vatandaşa ödetilmesine yol açıyor. Uzmanlar, bu uygulamanın hem yasal olmadığını hem de vergi kaybının milyar seviyelerine ulaştığını belirtiyor. Aracı kurumlar aracılığıyla çalışan POS cihazlarında görülen bu yüksek komisyonlar, kredi kartı ile ödeme yapan müşterilere ek maliyetler getiriyor. Taksilerdeki özel POS cihazlarındaki komisyonun artışında, araya giren fintech ve ödemelerle uğraşan şirketlerin uyguladığı ek kesintiler temel sebeplerden biri olarak gösteriliyor. POS donanım, yazılımı ve ödeme altyapısı sağlayan bu kurumlar, hizmet bedeline ek olarak KDV ve BSMV gibi vergiler almakta. Nihai kesinti ise doğrudan vatandaşa yansıtılıyor.

900 BİN KARTLI ÖDEME

Türkiye genelinde her gün ortalama üç milyon taksi yolculuğunun gerçekleştirildiği tahmin ediliyor. Bu yolculuklardan yaklaşık üçte biri kartla ödeme yapılıyor, bu da günde yaklaşık 900 bin kartlı ödeme anlamına geliyor. Her bir işlemde yüzde 10 kesinti yapıldığında, günlük kayıpların 2.5 ila 3 milyon lira arasında değiştiği hesaplanıyor. Bu da aylık bazda 75 ila 90 milyon lira, yıllık bazda ise bir milyar lirayı aşan bir kayba yol açıyor. Üstelik bu işlemlerin büyük bir bölümü fintech firmalarının kontrolünde ve denetimlerden uzak kalabiliyor.

VATANDAŞ MAĞDUR OLUYOR

Bir uzman, “Burada bir vergi ve denetim sorunu var. Hem devlet için bir vergi kaybı söz konusu, hem de vatandaş yanıltılıyor.” diyerek endişelerini dile getiriyor. Kartla ödeme yapan bir vatandaş ise deneyimini, “Geçen hafta bir taksi yolculuğunda 800 TL ödedim. Şoför POS cihazını uzattı, cihazda 800 yazıyordu fakat otomatik olarak 890 TL'ye çıktı. Farkı sorduğumda, bunun 'komisyon farkı' olduğunu belirtti.” şeklinde aktarıyor.

DENETİM VE ŞEFFAFLIK ÇAĞRISI

Kredi kartıyla ödeme esnasında vatandaştan ek ücret alınması, fiş verilmemesi ya da hizmet bedellerinin gizlenmesi gibi durumlar, tüketici haklarını zedeliyor. Bu sistemlerin mutlaka denetim altına alınması, aracı kurumlar tarafından alınan komisyonların sınırlandırılması ve vergilerin şeffaf şekilde yapılması gerekiyor.

TAKSİCİLER DE ŞİKAYETÇİ

Taksi şoförleri de mevcut sistemden şikayetçi. Bir taksi sürücüsü, “Müşteriler bu duruma tepki gösteriyor ama biz de aracı kurumla çalışmak zorundayız. Komisyon oranı çok yüksek. Nakit ödeme almak daha kazançlı ancak kartla ödemeyi tercih eden yolculara hayır diyemiyoruz.” diye konuşuyor. Uzmanlar, devletin şeffaflığı ve denetimi sağlaması gerektiğini vurguluyor.