Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı. Rapora göre, yıllık enflasyon tüm ana gruplarda azalma gösterdi. Aylık bazda enerji ve hizmet gruplarındaki fiyat artışları dikkat çekerken, gıda fiyatlarındaki olumlu gelişmeler devam etti. Gıda fiyatları, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşle işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış arasında bir denge kurarak yatay bir seyir izledi.
Bu dönemde ana gruplar arasında en yüksek fiyat artışı enerji grubunda meydana geldi. Bu artış, doğal gaz tüketici tarifesinde yapılan artırımlar ve akaryakıt ile tüp gazdaki vergi güncellemelerinin yanı sıra, akaryakıt fiyatlarındaki önceki aydan aktarılan etkilerle şekillendi.
Hizmet grubunda aylık enflasyonda artış gözlemlenirken, zamana bağlı fiyat belirleme eğilimleri güçlü olan haberleşme, sağlık ve kira alt kalemleri öne çıktı.
Temel mal fiyat artışları Temmuz ayında bir miktar yavaşlarken, giyim ve ayakkabı alt grubundaki zayıf gidişat bu durumu etkiledi.
YILLIK ÜRETİCİ ENFLASYONU AZALDI
Üretici fiyatları bu dönemde yüzde 1,73 artış gösterirken, yıllık üretici enflasyonu 0,26 puan azalarak yüzde 24,19’a geriledi.
Bu görünüm altında, Temmuz ayındaki aylık enflasyonun ana eğilimi geçici unsurlar ile yükselirken, üç aylık ortalamalar bazında kademeli yavaşlamanın devam ettiği izlendi.
Rapora göre, gıda ve alkolsüz içecekler, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının katkıları bir önceki aya göre sırasıyla 0,66, 0,42, 0,29 ve 0,17 puan azaldı, alkol-tütün-altın grubunun katkısı ise 0,01 puan arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı yönetilen ve yönlendirilen fiyatlar ile otomatik vergi artışlarının etkisiyle bir önceki aya kıyasla yükseldi. Aylık artışlar, B endeksinde artarken, C endeksinde yatay bir seyir izledi. Fiyat artışlarının B endeksini oluşturan gruplardan temel mallarda zayıfladığı, hizmet grubunda sınırlı bir artış yaşandığı, işlenmiş gıda fiyatlarının ise belirgin bir şekilde yükseldiği gözlemlendi.
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, Temmuz ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda bir miktar arttığını, üç aylık ortalamalar bazında ise kademeli düşüşün sürdüğünü söyledi.
Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,14 ile önceki aya kıyasla artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu 1,80 puan azalarak yüzde 48,54 oldu. Yıllık enflasyon özellikle haberleşme alt grubunda sınırlı bir artış gösterirken, diğer alt gruplarda gerileme kaydedildi.
Aylık bazda fiyat artışlarında, zamanla belirlenen fiyat eğilimleri kuvvetli olan haberleşme, kira ve sağlık hizmetlerinde belirgin olmuştur. Diğer alt kalemlerde daha ölçülü bir seyir gözlemlendi.
Sene başında yüksek bir artış gösteren haberleşme hizmetleri fiyatları, Temmuz ayında telefon görüşme ve internet ücretlerine bağlı olarak tekrar yüksek bir artış (%5,67) kaydetmiştir.
Bu dönemde, aylık kira enflasyonu, kontrat yenileme oranındaki mevsimsel artışın etkisiyle bir önceki aya kıyasla artarak yüzde 4,68 düzeyine geldi; grup yıllık enflasyonu ise 4,02 puan düşerek yüzde 78,95 oldu.
Diğer hizmetlerde, sağlık hizmetleri kaleminde Ocak ayında güncellenen Türk Tabipleri Birliği tarifelerinin Temmuz ayında yeniden düzenlenmesinin ardından fiyat artışları (%3,44) yaşandı. Sağlık hizmetlerinde görülen fiyat artışlarının önümüzdeki aylarda yavaşlayarak devam etmesi beklenirken, diğer hizmetlerde, sigorta ve bakım-onarım hizmetlerin de yüksek fiyat artışları dikkat çekti.
TEMEL MAL GRUBU FİYATLARI YATAY SEYRETTİ
Bu dönemde temel mal grubu fiyatları yatay bir seyir izlerken, grup yıllık enflasyonu yüzde 20,70 seviyesine geriledi. Yıllık enflasyon giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar alt gruplarında azalırken, dayanıklı mal alt grubunda artışlar görüldü.
Dayanıklı tüketim mallarında fiyatlar yüzde 1,57 ile bir önceki aya göre ılımlı bir şekilde arttı. Bu dönemde otomobil fiyat artışları (%2,01) dikkat çekerken, mobilya ve beyaz eşya fiyat artışları daha ılımlı seyretti. Giyim ve ayakkabı alt grubundaki sezon indirimleri, önceki yıllara oranla daha belirgin (%-6,02) gerçekleşti; diğer temel mallar alt grubundaki aylık enflasyon ise yüzde 2,02 ile bir önceki aya göre yükseldi.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 7,35 artarken, grup yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 3,51 puan azalarak yüzde 41,89 oldu.
Bu artışta, konutlara yönelik doğalgaz tarifesinde yapılan artış (%26,41) ile akaryakıt ve tüp gazdaki vergi güncellemeleri ve Haziran'daki jeopolitik gelişmeler sebebiyle ham petrol fiyatlarındaki artış etkili oldu.
Ayrıca, elektrik fiyatlarında da Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) kaynaklı yükseliş gözlemlendi.
– Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında azaldı.
Alkol ve tütün fiyatları, maktu vergi güncellemeleri sonrası Temmuz ayında yüzde 5,69 artış gösterirken, yıllık enflasyon 0,17 puan azalarak yüzde 27,79 oldu.
Tütün ürünleri fiyatlarındaki artışlar, maktu vergi güncellemesinin öngördüğünden daha sınırlı kalmış, firmaların Temmuz ayı sonundan itibaren yeniden fiyatlarını artırdıkları gözlemlenmiştir.
Temmuz ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşle işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışı dengeleyerek belirgin bir değişim göstermedi; grup yıllık enflasyonu yüzde 27,95’e geriledi. Yıllık enflasyon, işlenmemiş ve işlenmiş gıda alt gruplarında sırasıyla 4,46 ve 0,47 puan azalarak yüzde 25,80 ve 29,50 oldu.
Aylık bazda, işlenmemiş gıda fiyatları taze meyve, patates ve beyaz et ürünleri öncülüğünde yüzde 2,39 geriledi; işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışları ise %2,18 oranında gerçekleşmiş ve alt grup genelinde yayılım göstermiştir.
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 1,73 artarken, yıllık enflasyon 0,26 puan azalarak yüzde 24,19’a düştü. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 3,43 ile ön plana çıkarken, sermaye malı, dayanıklı tüketim malı, ara malı ve dayanıksız tüketim malı gruplarında fiyat artışları sırasıyla yüzde 2,53, 2,31, 1,68 ve 0,54 oranında gerçekleşti.
