Türkiye AR-GE'ye 10 Yılda Yaklaşık 1,6 Trilyon Liralık Rekor Harcama Yaptı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sanayinin önemli bir parçası olan AR-GE harcamaları, savunma, havacılık ve uzay teknolojileri gibi alanlarda son on yılda rekor seviyelere ulaştı.

AR-GE harcamaları, 2015 yılında 22 milyar 741 milyon lira düzeyindeyken, 2021'de ilk kez 101 milyar 738 milyon lirayı aştı. 2022 yılında bu rakam 198 milyar 670 milyon lira olarak kaydedildi.

2023'te AR-GE harcamaları 377 milyar 542 milyon liraya çıkarken, 2024'te tarihi bir zirve olan 651 milyar 822 milyon liraya ulaşacak.

Bu dönemde AR-GE harcamaları, 2015-2024 arasında yaklaşık 28,7 kat artış gösterdi ve toplamda 1 trilyon 592 milyar 604 milyon lirayı buldu.

Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki oranı, 2015'te yüzde 0,97 iken, 2024'te bu oran, 44 trilyon 587 milyar 225 milyon lira olan GSYH içinde yüzde 1,46 seviyesine yükseldi.

On yıllık süre zarfında AR-GE harcamalarının finansmanının yarısından fazlası özel sektör tarafından sağlanırken, devletin katkısı yüzde 32,1 olarak belirlendi.

Personel Sayısı da Arttı

2015-2024 dönemi boyunca toplam AR-GE personeli sayısı 193 bin 568 kişi artış gösterdi. Tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısı 2015 yılında 116 bin 905 iken, 2024'te 310 bin 473 kişiye yükseldi.

Kadın AR-GE personel sayısı, 2022'de 106 bin 74 kişi ile toplam AR-GE personel sayısının yüzde 34,2'sini oluşturdu. Bu oran, 2015'te 43 bin 48 kişi ile yüzde 31,4 seviyesindeydi.

Doktoralı Personel Oranı Arttı

Geçen yıl AR-GE personelinin öğrenim durumu incelendiğinde, yüzde 39,9'unun lisans, yüzde 30,6'sının doktora veya eşdeğeri, yüzde 20,3'ünün yüksek lisans, yüzde 4,9'unun meslek yüksekokulu ve yüzde 4,4'ünün de lise ve altı eğitim seviyesine sahip olduğu görüldü.

AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge, 2015'te de olduğu gibi İstanbul oldu. İstanbul'un ardından Ankara, Kocaeli ve Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova gibi bölgeler takip etti.

Yüksek Teknoloji AR-GE Harcamaları 42,3 Katına Çıktı

İmalat sanayisindeki AR-GE harcamaları incelendiğinde, 2015'ten 2017'ye kadar orta-yüksek teknolojiye yönelik yatırımların öne çıktığı görüldü.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Milli Teknoloji Hamlesi doğrultusundaki kararlılığıyla yüksek teknoloji yatırımları hız kazandı.

Bu bağlamda, 2015'te yüksek teknolojideki AR-GE harcaması 2 milyar 332 milyon lirayken, bu rakam 10 yılda 42,3 kat artarak 98 milyar 640 milyon liraya ulaşmış durumda.

En Fazla AR-GE Yüksek Teknoloji Faaliyetlerinde

AR-GE faaliyetinde bulunan girişimler teknoloji düzeyine göre sınıflandırıldığında yüksek teknoloji kategorisi öne çıktı.

Geçen yıl imalat sanayisindeki 210 milyar 506 milyon liralık AR-GE harcamasının yüzde 46,9'u, yüksek teknoloji faaliyetlerinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildi.

İmalat sanayisindeki toplam AR-GE harcamasının yüzde 40,2'si orta yüksek, yüzde 8,2'si orta düşük ve yüzde 4,7'si düşük teknoloji faaliyetinde bulunan girişimlerin payına düştü.

2015-2024 yıllarında AR-GE harcamaları ve bu alanda çalışan personel sayıları şu şekilde: