Yılda 520 Milyon Euro Kazanç

Depozito Yönetim Sistemi, Sıfır Atık projesinin en önemli bileşenlerinden biri olarak, dün pilot il olan Sakarya’da faaliyete geçti. Sistem, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un açılışını yaptığı bir etkinlikle başlatıldı. Bu sistem sayesinde vatandaşların dönüşüm makinelerine attığı her cam, alüminyum ve plastik atık, e-cüzdanlarına para olarak yansıyacak. Amaç, yılda 25 milyar atık şişenin geri kazanılması ve kayıtdışı üretimin önüne geçilmesi. 2026 yılında Türkiye genelinde uygulanacak sistem ile geri kazanımdan yılda 520 milyon euro gelir elde edilmesi hedefleniyor. Bakan Kurum, “Ulusal depozito yönetim sistemini başlatıyoruz. Bu, Sıfır Atık hareketimizin 2025 yılından sonraki en önemli adımıdır,” dedi.

Dönüşüme % 30 Hammadde
Bakan Kurum, Sıfır Atık hareketinin insanlığa değer kattığını belirterek, “Ülkemizde her yıl 35 milyon ton katı atık ortaya çıkıyor. Bu atıkların yüzde 25’ini içecek ambalajları oluşturuyor. Bu büyük miktarı dönüştürmek için Türkiye Çevre Ajansı’nın kurulumu hızlandırdık,” ifadelerini kullandı. Depozito İade Sistemi’nin sıfır atık çalışmalarındaki önemine dikkat çeken Kurum, “1 ton atık camın geri dönüştürülmesiyle yüzde 30 hammadde sağlıyoruz,” şeklinde konuştu. Avrupa’da atık cam şişe toplama oranı yüzde 80 iken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 3. Bu durum, fabrikaların üretimde ihtiyaç duyduğu cam kırıklarını ithal etmeye zorladığını vurgulayan Kurum, depozito uygulamasıyla AB’nin gerekliliklerini de yerine getirmiş olacaklarını açıkladı. Ayrıca, yılda 200 binden fazla pet şişenin toplanması hedefleniyor. 81 ilde %100 uygulanacak sistemin, ülkeye yılda 500 milyon eurodan fazla yatırım sağlayacağını belirtti.

2026’da Her Yerde

Bu sistemle Sakarya’da 1-2 ay içinde 100 ton atık cam toplandığını belirten Bakan Kurum, “Bu ilde kurulan 30 depozito iade makinesi, sistemin başarısını gösteriyor. Sakarya’da 37 binden fazla vatandaşımız bu sistemi kullanıyor. Günde ortalama 30 bin ambalaj toplanıyor. Sistem devreye alındığından beri Sakarya’da 1 milyondan fazla şişe çöpe gitmedi,” dedi. Ayrıca Bakan Kurum, Erzurum, Samsun, Mersin, Gaziantep, Konya ve İzmir’de de depozito iade makinelerinin kurulumu için çalışmalara başlandığını ve 2026 yılında tüm il ve ilçelerde kurulumun gerçekleştirileceğini aktardı.

Hedef Yılda 25 Milyar Atık Şişe

Denizlerdeki plastik kirliliği azaltılacak.
Düzenli depolama sahalarında alan tasarrufu sağlanacak.
Enerji tasarrufu elde edilecek.
Teknoloji transferi ve yerli üretimde ekonomik katkı sağlanacak.
Kayıtdışı üretim engellenecek.

Depozito Yönetim Sistemi Nedir?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından yürütülen Depozito Yönetim Sistemi kapsamında, “Depozitosu Olan Ambalajlar” (DOA) logosuna sahip plastik ve cam şişeler ile alüminyum ambalajlar, DOA İade Makineleri’ne bırakılıyor ve depozito iadesi tüketicinin e-cüzdanına aktarılıyor.

Uygulama Nasıl Çalışıyor?

İlk Adım: Tüketiciler, iade süreçlerinde “DOA” dijital uygulamasını telefonlarına indiriyor.
İkinci Adım: Depozito iade makinelerine QR kod okutuluyor ve ambalajlar makinelere yükleniyor. Böylece iade edilen ambalajlara karşılık gelen teşvik bedeli, dijital cüzdanlarda birikiyor.
Üçüncü Adım: Uygulamada biriken tutar, anlaşmalı mağaza, market ve restoranlarda QR okutularak kullanılabiliyor. Biriken bakiye, banka hesaplarına aktarılabiliyor.

Atık İthalatı da Önlenecek

Yıllık 120 milyon euro geri kazanım geliri.
İkincil hammadde kullanımından 250 milyon euro kazanç.
Atık ithalatında 50 milyon euro azalma.
Yerel yönetimlerin atık bertarafı ve elektrik tüketiminde 100 milyon euro tasarruf sağlayacak.