Diyarbakır'da, 12 Eylül darbesinin ardından askeri cezaevi olarak kullanılan E Tipi Cezaevi, 'Anı ve Etnografya Müzesi' olarak yeniden hayat bulması için gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarında önemli bir aşamaya gelindi. Bu çalışmalar kapsamında cezaevinin çevresinde terör tehdidine karşı inşa edilmiş 2 metre genişliğinde, 3 metre yüksekliğinde ve her biri 7 ton ağırlığında olan beton bloklar kaldırıldı. Anı ve Etnografya Müzesi olarak işlev görecek olan cezaevi, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Diyarbakır Müze Müdürlüğü'ne devredildi. Bazı yapıların yıkımına karar verilirken, diğer bazı yapılar ise güçlendirilmek üzere değerlendirildi. 5 bloktan oluşan yapının toplam alanı 49 bin 204 metrekare, kapalı alanı ise 16 bin 462 metrekare olarak öngörüldü. Cezaevine zamanla eklenen askeri gazino ve lojman gibi yapılar da yıkıldı. 2023 yılında lazer tarama yöntemi kullanılarak belgelenen yapının, 1980 sonrasında inşa edilen koğuş ve hücreleri de yıkım sürecine dahil edildi. Restorasyon çalışmaları, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından başlatıldı ve cezaevinin 1980 yılında sahip olduğu haline döndürülmesi adına çalışmalar iki aşama halinde gerçekleştiriliyor.
1 Yıl İçinde Tamamlanacak
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürü Cemil Koç, “Cezaevinin müzeye dönüştürülmesi, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla 2022 yılında hayata geçirildi. 24 Ekim 2022'de cezaevi tabelasının indirilmesinin ardından restorasyon süreci, yapının tescillenmesi ile başlamıştır. 5 bloktan meydana gelen cezaevi binası ve çok amaçlı salon resmi olarak tescillenmiştir. Kentin tarihindeki önemli bir yer tutan bu yapı, 'birinci derece anısal yapı' statüsünde kaydedilmiştir. Şu anda kaba sıva işlemleri devam etmektedir ve Kültür Yolu Festivali'nin yapılacağı Ekim 2026 tarihine kadar müzenin tamamlanması planlanmaktadır” şeklinde bilgi verdi.
