Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde gerçekleştirilen mezar kazısında bir mozaik bulundu. Yapılan incelemeler sonucunda, mozaikte yer alan haç motifi ile birlikte “Davut Yıldızı” sembolü ve Antik Grekçe yazılar tespit edildi.
Kırsal Özbilek Mahallesi'nde, 8 Mart'ta vefat eden bir kişinin defin işlemleri esnasında iş makinesiyle yapılan kazıda ortaya çıkan mozaikle ilgili Diyarbakır Müze Müdürlüğü, 11 Mart itibarıyla çalışma başlattı. Bu süreçte gerçekleştirilen kurtarma kazısında, Geç Roma-Erken Bizans dönemine ait olduğu değerlendirilen 35 metrekarelik mozaik gün yüzüne çıkarıldı.
DAVUD YILDIZI SEMBOLÜ
Mozaikte gerçekleştirilen incelemelerde, içerisinde haç motifi barındıran “Davut Yıldızı” sembolü ve eski Grekçe yazılmış altı satırlık yazılar belirlendi.
Bölgedeki çalışmaların tamamlanmasının ardından, Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, mozaiğin yerinde korunmasına karar verdi. Alan özel bir branda ile kapatılarak korunmaya alındı.
EN DİKKAT ÇEKİCİ UNSUR HAÇ MOTİFİ VE ALTISATIRLIK GREKÇE YAZIT
Diyarbakır Müzesi Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Diyarbakır Müzesi'nin Türkiye'nin en eski ve köklü müzelerinden biri olduğunu, müzenin kuruluşundan itibaren 1934 yılından bu yana 50'den fazla kurtarma kazısı gerçekleştirdiğini belirtti.
Gizligöl, Özbilek Mahallesi'nde gerçekleştirilen mozaikle ilgili kazının da bu çalışmalar arasına girdiğini ifade ederek şunları kaydetti:
“Mezarlıkta defin işlemleri sırasında mozaik bulunduğuna dair bir ihbar aldık. Buluntunun Roma Dönemi'ne ait bir mozaik olduğu belirlendi. Çevrede yaptığımız gözlemler sonucunda, alanın tescilli bir yer olduğunu fark ettik. Gerekli izinlerin alınmasının ardından uzman ekipler ile birlikte yaklaşık üç hafta süren bir kurtarma kazısı gerçekleştirdik.”
Gizligöl, kazı sonucunda, farklı motiflere sahip iki bölümden oluşan 35 metrekarelik mozaği ortaya çıkardıklarını da sözlerine ekledi.
MOZAİĞİN YÜZDE 70’İ KORUNMUŞ DURUMDA
Gizligöl, “Mozaiğin yaklaşık yüzde 70'i iyi durumda, ancak yüzde 30'u zamanla kaybolmuş.” şeklinde açıklamada bulundu ve mozaikteki tespitleriyle ilgili olarak şu bilgileri verdi:
“Birinci bölümde, ortada sekizgen bir ana figür yer alıyor, çevresinde ise eşkenar dörtgenlerden oluşan çeşitli geometrik desenler mevcut. Bu figürün doğusunda, büyük bir haç motifi bulunurken, batısında sarı, kahverengi ve beyaz tonların kullanıldığı motifler gözlemleniyor. Güneybatısında damla motifleri ve hemen yanında büyük bir eşkenar dörtgen ile dikdörtgen bir friz içerisinde yer alan Grekçe yazıtlar tespit ettik.”
BİLİNEN KANININ AKSİNE
Gizligöl, altı satırdan oluşan yazıtların önemli bir kısmının tahrip olduğunu aktararak, “En dikkat çekici unsur, Davud Yıldızı içindeki haç motifi ve altı satırlık Grekçe yazıt. Yazıtlar şuanda okunamıyor ancak çalışmalarımız devam ediyor. Okuma işlemi tamamlandığında kamuoyuyla paylaşacağız. Mozaik, Roma İmparatorluğu'nun Fırat'ın doğusuna pek geçmediği şeklindeki genel kanaatin aksine, bu bölgede uzun süreli faaliyet gösterdiğini ve kalıcı eserler bıraktığını kanıtlıyor. Bu mozaik, Diyarbakır'da bulunduğumuz ikinci mozaik olmasının yanı sıra büyük bir öneme sahip. İlki, Çınar ilçesine bağlı Özgider Mahallesi'nde bulunmuştu.”
GELECEK NESİLLERE MİRAS BIRAKMAK İSTİYORUZ
Kazının ilk aşaması kurtarma, ikinci aşaması ise yerinde koruma çalışmaları olarak planlandı. Gizligöl, kurtarma kazısının ardından gerekli izinler alındığı takdirde alanın tekrar toprakla kapatıldığını belirterek, “Bu alanı gelecek nesillere aktarmak istiyoruz. Burası büyük bir antik kent, ve gelecekte daha kapsamlı bilimsel kazılarla yeni mozaiklere ulaşabileceğimizi düşünüyoruz. Ancak, alan hâlâ köylüler tarafından mezarlık olarak kullanıldığından, burada yeni defin işlemleri yapılabilmesi için yeni bir mezarlık alanının oluşturulması gerekiyor.” dedi. Ayrıca, mozaikli alanın Diyarbakır merkezine 66 kilometre uzaklıkta olduğunu ve antik dönemde bir çayın kenarına kurulduğunu vurguladı.
ÇAYIN ETRAFINDA BİR ROMA KÖYÜ
Gizligöl, “Günümüzde akmasa da, o dönem çayın etrafında yer alan bir Roma köyü ve muhtemelen birkaç villa bulunuyordu. Bahsettiğimiz mozaikler de bu yapılardan birine ait. Alandaki kazı ve koruma çalışmalarını tamamladık.” diyerek sözlerini sonlandırdı.
